Viêm mũi dị ứng: Sụt sịt... quanh năm

Bệnh vì... không khí

Không khí ô nhiễm ở các đô thị đang làm phát sinh nhiều dị nguyên mới của bệnh viêm mũi dị ứng như hoá chất, khói bụi. Tuy nhiên, khi sống hay làm việc trong các không gian cách ly với không khí ô nhiễm của đô thị, nhiều người vẫn bị viêm mũi dị ứng. Lý do là ở các không gian kín này, việc sử dụng máy điều hoà nhiệt độ phổ biến đã tạo điều kiện tốt cho các yếu tố gây bệnh phát triển, chẳng hạn như trong thảm trải sàn, nơi tích luỹ bụi và nhiều vi sinh vật.

Trong số các nguồn dị nguyên tại nơi ở, mạt nhà là con vật đáng sợ. Chúng có mặt trong các đồ dùng như chăn, gối, nệm ghế, nệm giường. Thuộc họ nhện, kích thước chỉ khoảng 1/4mm, mạt nhà sống bằng lớp da bong của người và thực phẩm mốc meo. Nhiệt độ 25 - 30^oC và độ ẩm khoảng 75 - 85% trong phòng là môi trường rất thuận lợi cho chúng sinh sản. 

Một con mạt nhà có thể cho ra 20 hạt phân mỗi ngày và đây chính là dị nguyên của bệnh viêm mũi dị ứng. Nhỏ và nhẹ hơn bụi nhà, phân của mạt nhà có thể dễ dàng đi vào phổi người qua đường hô hấp. Tiêu diệt hoàn toàn mạt nhà là điều hầu như không thể nhưng vệ sinh nhà ở, phòng ngủ là cách hữu hiệu nhất để giảm thiểu nguồn dị nguyên này.

Người bị viêm mũi dị ứng có triệu chứng nghẹt mũi, nhảy mũi, chảy mũi nước, ngứa đỏ mắt, chảy nước mắt, ngứa vòm họng… Các triệu chứng gây khó chịu, làm trở ngại người bệnh trong sinh hoạt và làm việc nhưng viêm mũi dị ứng là bệnh hoàn toàn không nguy hiểm. Tuy nhiên, do ngày càng có nhiều người mắc phải bệnh này, nên dần dần người ta dễ có tâm lý “xem thường”, cho rằng bệnh “xoàng” có thể tự khỏi, hoặc tự trị theo mách bảo dùng thuốc của người thân, theo quảng cáo...

Vì… thuốc thông mũi

Nhiều người bệnh khi thấy khó chịu là tự ra nhà thuốc và được nhân viên bán thuốc (thường không phải là dược sĩ) bán cho thuốc kháng dị ứng, kèm theo một chai thuốc nhỏ mũi (hoặc xịt mũi), thường được hiểu là thuốc trị “nghẹt mũi, chảy mũi”.

Dùng thuốc nhỏ hay xịt, người bệnh thấy rất dễ chịu vì cảm nhận được tức thời sự thông mũi. Tuy nhiên, việc tự điều trị một thời gian dài thường dẫn đến những hậu quả khó lường. Người viết bài này đã từng gặp những bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng tự ý sử dụng hàng trăm chai thuốc nhỏ mũi trong một thời gian dài. Bệnh nhân cho biết cảm thấy “nghiện” dùng loại thuốc này, đến nỗi gần như lúc nào cũng phải đem theo bên mình, thỉnh thoảng lại lấy ra nhỏ mũi, kiểu như người ta nghiện dầu gió xanh!

Làm co mạch máu mũi, giảm sung huyết và phù nề niêm mạc mũi, các thuốc nhỏ hay xịt mũi nêu trên có thể làm giảm tình trạng nghẹt mũi. Tuy nhiên, đây là loại thuốc chỉ được dùng trong khoảng 5 - 7 ngày và không phải là loại thuốc “chủ lực” trong điều trị viêm mũi dị ứng. Nếu dùng thường xuyên và lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng niêm mạc mũi bị “trơ” với thuốc, mạch máu mũi ít hay không còn co lại khi nhỏ thuốc. Hậu quả là thuốc không còn hay ít có tác dụng làm giảm nghẹt mũi.

Nếu như khi mới sử dụng, người bệnh chỉ cần dùng một vài lần mỗi ngày là hết nghẹt mũi thì càng về sau càng phải dùng nhiều lần hơn. Điều tai hại hơn nữa là bệnh nhân lúc nào cũng cảm thấy nghẹt mũi, chứ không phải chỉ khi “trái gió trở trời”. Y học gọi tình trạng này là viêm mũi do dùng thuốc.

Đến giai đoạn này, bác sĩ không những phải điều trị viêm mũi dị ứng mà còn phải giúp người bệnh cai thuốc nhỏ mũi. Có bệnh nhân có thể dừng ngay việc sử dụng thuốc nhỏ hay xịt mũi nhưng có bệnh nhân không thể bỏ hoàn toàn nên phải giảm dần số lần nhỏ hay xịt mũi. Việc điều trị khó khăn và tốn kém hơn nhiều so với điều trị viêm mũi dị ứng các dạng thông thường.

Vì vậy, để bệnh không trở nên phiền phức hơn, người bị viêm mũi dị ứng không nên tự ý dùng thuốc khi chưa hiểu rõ tác dụng của thuốc. Đừng để bạn và người thân vô tình trở thành nạn nhân hay nô lệ của dược phẩm chỉ vì thiếu hiểu biết.

Theo BS Trần Quý Ngọc

Sức khỏe & Đời sống