Truyền bia để giải độc rượu có lạ?

Theo đó, ngày 25/12/2018, BV Đa khoa Quảng Trị tiếp nhận bệnh nhân Nguyễn Văn Nhật bị ngộ độc rượu nặng, với hàm lượng methanol trong mẫu máu bệnh nhân Nguyễn Văn Nhật là 2.100 mg/lít, vượt hơn 10 lần ngưỡng gây ngộ độc.

Ngay khi tiếp nhận bệnh nhân trong tình trạng hôn mê, hết sức nguy kịch, đội ngũ y, bác sĩ bệnh viện đã tiến hành xét nghiệm khí máu, soi đáy mắt và dựa vào biểu hiện lâm sàng chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc methanol có trong rượu.

Sau đó, bệnh viện này đã dùng 3 lon bia (990ml) để truyền vào đường tiêu hóa của bệnh nhân. Sau đó, cứ một giờ đồng hồ truyền tiếp 1 lon bia. Sau khi truyền 15 lon bia (gần 5 lít) kết hợp việc lọc máu, điều trị tích cực, đến sáng 26.12 (sau 24 giờ) bệnh nhân Nhật tỉnh, nay đã xuất viện, sức khỏe ổn định.

Sự việc bác sĩ dùng bia để giải độc cho bệnh nhân ngộ độc rượu khiến nhiều người bất ngờ. Tuy nhiên, theo lãnh đạo Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), trong Hướng dẫn Chẩn đoán và xử trí ngộ độc Bộ trưởng Y tế ban hành ngày 31/8/2015 thì việc dùng bia (rượu) để giải ngộ độc rượu methanol đã được đưa thành quy chuẩn.

Theo đó, để điều trị bệnh nhân ngộ độc rượu methanol phải áp dụng rất nhiều phương pháp khác nhau để tẩy độc và tăng thải trừ chất độc, trong đó có đặt sonde dạ dày, lọc máu…và có phương pháp dùng bia rượu có ethanol để điều trị.

Vì ethanol có trong bia rượu sẽ ngăn cản việc methanol chuyển hóa thành các chất độc (axit formic và format), methanol tự do sẽ được đào thải khỏi cơ thể qua thận hoặc lọc máu.

Đây là một phương pháp điều trị hiệu quả, rẻ tiền nhưng có thể có một số tác dụng phụ (tác dụng trên thần kinh trung ương, hạ đường huyết, rối loạn nước điện giải.

Bộ Y tế hướng dẫn, nếu dùng ethanol đường uống (hoặc truyền vào dạ dày) để điều trị cho bệnh nhân cần lựa chọn loại rượu uống đảm bảo an toàn và có ghi rõ % độ cồn và pha theo tỉ lệ hướng dẫn thành rượu có nồng độ cồn 20%.

Liều dùng được chỉ định trên bệnh nhân, nếu uống có thể pha thêm đường hoặc nửa quả, hoặc truyền nhỏ giọt qua sonde dạ dày và tiếp tục dùng liều duy trì với liều lượng cụ thể cho người không nghiện rượu, người nghiện rượu theo hướng dẫn cụ thể.

Trong giai đoạn lọc máu, việc sử dụng bia, rượu (có ethanol) với liều lượng như thế nào cũng được Bộ Y tế hướng dẫn cụ thể, chi tiết.

Việc dùng ethanol để điều trị cho bệnh nhân ngộ độc rượu methanol sẽ ngừng khi khoảng trống thẩm thấu máu về bình thường hoặc nồng độ methanol máu <10m/dL. Tình trạng nhiễm toan chuyển hóa và biểu hiện lâm sàng được cải thiện.

Về phương pháp điều trị này, TS.BS Lương Quốc Chính (Khoa Cấp cứu, BV Bạch Mai) lưu ý, phương pháp điều trị truyền bia để cứu sống bệnh nhân ngộ độc là truyền bia vào dạ dày chứ không phải tĩnh mạch.

Trường hợp ngộ độc rượu mà các bác sĩ Quảng Trị vừa cứu sống là bệnh nhân bị ngộ độc methanol (một loại rượu công nghiệp cực độc) chứ không phải ethanol (một loại rượu được sử dụng làm thực phẩm). Hai loại rượu này có tác dụng hóa giải lẫn nhau cho nên khi cho người bệnh uống ethanol (truyền bia vào dạ dày) thì sẽ làm mất tác dụng của methanol có trong cơ thể.

Ngoài ra, để điều trị ngộ độc methanol, các bác sĩ có thể áp dụng các biện pháp điều trị khác như bồi phụ kiềm đường tĩnh mạch và lọc máu cấp cứu. Nếu ngộ độc ethanol (rượu thực phẩm) mà vẫn tiếp tục uống ethanol (bia chẳng hạn) thì người bệnh càng trầm trọng, nhưng nếu ngộ độc methanol (rượu công nghiệp, cực độc) mà cho người bệnh uống ethanol (rượu, bia thực phẩm) thì sẽ có tác dụng giải độc.

BS Lê Văn Lâm, Trưởng Khoa hồi sức tích cực (BV Đa khoa Quảng Trị) cũng lý giải, rượu có hai loại cơ bản là Etylic (Ethanol) và Metylic (Methanol). Khi đi vào cơ thể, gan sẽ chuyển hóa Etylic trước, sau đó đến Metylic. Trong đó, Etylic được chuyển hóa sẽ không gây ngộ độc nhưng Metylic được chuyển hóa thành Andehit Formic, ở hàm lượng cao sẽ gây ngộ độc, nguy cơ tử vong rất cao.

Trong bia có Etylic, vì vậy để ngăn chặn quá trình chuyển hóa Metylic, đội ngũ y, bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực – chống độc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Trị đã truyền bia cho bệnh nhân. Khi truyền bia cho bệnh nhân Nhật, gan sẽ ưu tiên chuyển hóa Etylic, ngưng chuyển hóa Metylic, điều đó giúp có đủ thời gian để lọc máu. Hơn nữa, Methylic ở lâu trong cơ thể không được chuyển hóa sẽ bị đào thải dần qua đường nước tiểu, làm giảm độc tố trong cơ thể, đó là cơ sở để cứu sống bệnh nhân.

Hồng Hải