Tăng cường bảo vệ học sinh khỏi tác hại của thuốc lá

Ngày 5/11, tại hội thảo “Giáo dục và truyền thông phòng, chống tác hại thuốc lá trong trường học”, do Báo Giáo dục và Thời đại (Bộ Giáo dục & Đào tạo) phối hợp Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) tổ chức, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Qũy Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 100.000 ca tử vong do thuốc lá.

Theo bà Hải, trong thời gian qua, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành và các tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm phòng, chống tác hại của thuốc lá trong học sinh, sinh viên.

Hàng nghìn buổi truyền thông trực tiếp tại trường học đã được tổ chức; hàng trăm tài liệu, video, bài giảng và sản phẩm truyền thông đã được biên soạn, phổ biến rộng rãi; nhiều cuộc thi, chương trình ngoại khóa, mô hình “Trường học không khói thuốc” được duy trì thường xuyên.

Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho thấy tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm đáng kể. Cụ thể, ở nhóm 13-17 tuổi giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019; ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022.

Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên, những thành tựu này đang có nguy cơ bị phá bỏ bởi sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đặc biệt trong giới trẻ.

Theo đó, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên 13-17 tuổi tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Đáng lưu ý, ở nữ giới từ 11-18 tuổi, theo kết quả sơ bộ điều tra tại 11 tỉnh, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.

"Những con số trên cho thấy, nếu chúng ta không có các biện pháp mạnh mẽ và quyết liệt để ngăn chặn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các kết quả đạt được trong hơn một thập kỷ qua có thể bị xóa bỏ", bà Hải nhấn mạnh.

Trong khuôn khổ sự kiện, ban tổ chức cũng trao giải cuộc thi thiết kế bài giảng “Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” dành cho giáo viên phổ thông trên toàn quốc năm 2025.

Sau hơn ba tháng phát động, cuộc thi thu hút hơn 6.800 bài dự thi từ các giáo viên phổ thông trên khắp mọi miền đất nước.

Nhiều tác phẩm nổi bật không chỉ dừng ở việc phân tích tác hại thuốc lá, mà còn khơi dậy năng lực tư duy phản biện, kỹ năng sống và khả năng tự bảo vệ bản thân của học sinh. Các bài giảng sử dụng hình ảnh trực quan, tình huống thực tế, video minh họa và phương pháp tương tác đa chiều, giúp người học dễ tiếp nhận, dễ nhớ và dễ hành động.

Ban Tổ chức đã vinh danh 38 cá nhân và 10 tập thể tiêu biểu với các giải thưởng cao nhất, đồng thời công bố việc chuyển đổi những bài giảng xuất sắc thành tài liệu điện tử phục vụ giảng dạy và tuyên truyền trên toàn quốc.

Trong những năm qua, thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha đang ngày càng len lỏi vào học đường.

Trong bối cảnh mạng xã hội và xu hướng tiêu dùng mới khiến thuốc lá điện tử được quảng bá như “một lựa chọn sành điệu”, vai trò của giáo dục và truyền thông trở nên đặc biệt quan trọng.

Vì thế, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các bộ, ngành và địa phương để mở rộng các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong trường học, thông qua việc  hỗ trợ xây dựng tài liệu giảng dạy, chương trình đào tạo kỹ năng tuyên truyền cho giáo viên...

Bên cạnh đó nhân rộng các mô hình trường học không khói thuốc, đồng thời đẩy mạnh truyền thông đa nền tảng nhằm giúp học sinh, sinh viên dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác, khoa học và gần gũi hơn.