Sự thật bất ngờ về gan: Lớn bằng bóng bầu dục, có hơn 500 chức năng

Gan là một cơ quan nội tạng và đồng thời là tuyến tiêu hóa lớn nhất trong cơ thể. Khối lượng trung bình của lá gan ở đàn ông trưởng thành là 1,8 kg. Ở phụ nữ, con số này là 1,3 kg.

Với kích thước gần tương đương một quả bóng bầu dục, gan nằm ngay dưới cơ hoành ở phần trên, bên phải của ổ bụng. Gan nằm về phía bên phải của dạ dày (bao tử) và tạo nên giường túi mật.

Gan có nhiều chức năng quan trọng như:

- Chuyển hóa glucid: tổng hợp, dự trữ và giải phóng glycogen.

- Chuyển hóa protid: tổng hợp protein huyết tương, khử amin của các acid amin, tạo urê.

- Chuyển hóa lipid: tổng hợp lipoprotein, phospholipid, cholesterol; tạo mật, liên hợp các muối mật; oxy hóa các acid béo.

- Chuyển hóa chất khoáng: dự trữ sắt, đồng và các chất khoáng khác.

- Chuyển hóa vitamin: chuyển hóa caroten thành vitamin A, vitamin K xúc tác quá trình hình thành prothrombin. Ngoài ra gan còn là cơ quan dự trữ vitamin A, D, K...

- Khử độc: Gan là một cơ quan khử độc quan trọng của cơ thể đối với các độc tố nội sinh, các độc tố do vi khuẩn, độc tố của rượu, của thuốc… 

Gan là một trong số ít nội tạng của cơ thể có khả năng tái tạo lại một lượng nhu mô bị mất. Nếu khối lượng gan mất dưới 25% thì gan có thể tái tạo hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu các tổn thương xảy ra dồn dập, lá gan có thể bị tổn thương vĩnh viễn do các mô sẹo dần thay thế mô gan khỏe mạnh.

Gan nhiễm mỡ là tình trạng hàm lượng mỡ trong gan vượt 5% khối lượng gan. Gan nhiễm mỡ loại nhẹ khi hàm lượng mỡ chiếm từ 5-10% khối lượng gan; loại vừa khi hàm lượng mỡ chiếm 10 -25% và loại nặng khi hàm lượng mỡ > 30% khối lượng gan.

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ: do chế độ ăn uống quá thừa chất béo, lạm dụng bia rượu, sử dụng quá nhiều thuốc tây,…

Triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ rất ít, hầu như không có biểu hiện ra ngoài cơ thể. Người bệnh thường phát hiện bệnh khi đi khám sức khỏe.

Gan có vai trò điều hòa chỉ số đường huyết và hàm lượng ammoniac trong máu. Nếu gan bị tổn thương khiến 2 chức năng này gặp vấn đề có thể dẫn đến bệnh não gan.

Bệnh não gan có thể gây suy giảm trạng thái tinh thần, rối loạn chức năng vận động tâm lý, suy giảm trí nhớ, tăng thời gian phản ứng, dị cảm, kém tập trung, mất thường hướng và nặng nhất là hôn mê.

Bệnh não gan là biến chứng thường gặp của tình trạng suy gan cấp và mạn tính. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý não gan sẽ giúp bệnh nhân có tiên lượng tốt hơn.