Siro trị ho, an thần có thể gây nguy hiểm cho trẻ

Promethazin là thuốc kháng histamin ở thụ thể H1, dùng để trị dị ứng. Histamin là chất sinh học có trong cơ thể chúng ta, bình thường không gây rối loạn mà góp phần điều hòa hoạt động sinh lý của cơ thể. Chỉ khi nào histamin sinh ra quá nhiều, gắn vào thụ thể H1 tại các cơ quan thì mới sinh ra biểu hiện dị ứng, nổi mề đay, phát ban, ngứa; viêm kết mạc...

Promethazin có tác dụng đối kháng cạnh tranh với histamin tại thụ thể H1, ngăn không cho histamin gắn vào thụ thể nên sẽ làm giảm triệu chứng dị ứng. Người ta chia thuốc kháng histamin ở thụ thể H1 làm 2 thế hệ 1 và 2. Promethazin thuộc nhóm thế hệ 1, còn gọi là thuốc kháng histamin cổ điển, có thêm tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương, gây buồn ngủ. Do đó, nó còn được dùng làm thuốc an thần gây ngủ. Promethazin có dạng viên uống, dạng tiêm và sirô, thuốc đạn cho trẻ em (tên biệt dược là Phénergan, Pipolphen). Do thuốc có dạng tiện dụng cho trẻ, dược chất thuộc loại bán không cần đơn, phần chỉ định trong bản hướng dẫn có ghi dùng cho trẻ dưới 2 tuổi (ghi rõ liều cho trẻ từ 2 đến 12 tháng) nên nhiều bà mẹ đã tự ý dùng promethazin dạng siro cho con mình.

Các nhà chuyên môn đã báo động tình trạng lạm dụng siro Promethazin làm thuốc ngủ để trẻ không quấy khóc trong đêm, mà lại dùng kéo dài, liên tục từ tháng này sang tháng khác. Thuốc có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương nên việc dùng kéo dài như thế rất có hại cho sự phát triển trí tuệ của trẻ, đó là chưa kể một số tác dụng phụ khác.

Đầu năm 2005, Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) đã gửi thông báo đến các nhà chuyên môn và cán bộ y tế cảnh báo về thuốc promethazin (có ghi rõ tên biệt dược Phenergan, kể cả dạng thuốc viên và dạng thuốc đạn) phải có chống chỉ định cho trẻ dưới 2 tuổi vì nguy cơ gây suy hô hấp (respiratory depression) và có thể dẫn đến tử vong.

Thông qua chương trình theo dõi phản ứng có hại của thuốc mang tên Medwatch, FDA đã nhận được nhiều báo cáo về các trường hợp bị suy hô hấp và ngưng thở (apnea), kể cả tử vong ở những trẻ dưới 2 tuổi đã dùng promethazin với những liều khác nhau tùy theo cân nặng. Thông báo cũng nêu rõ, promethazin cần phải được sử dụng hết sức thận trọng, nên dùng liều thấp nhất có tác dụng đối với trẻ 2 tuổi và trên 2 tuổi. Cần chú ý vấn đề tương tác; các thuốc có tiềm năng gây ức chế hô hấp tránh dùng đồng thời với promethazin.

FDA còn lưu ý thêm về các thuốc chống nôn, trong đó có promethazin. Không nên dùng trong trường hợp nôn ói nếu đó là phản ứng cần thiết của trẻ, hoặc dùng giới hạn trong trường hợp nôn kéo dài và biết được nguyên nhân (tức dùng để điều trị triệu chứng song song với điều trị nguyên nhân). Đặc biệt, promethazin không được dùng trong trường hợp trẻ có dấu hiệu và triệu chứng nghi ngờ bị hội chứng Reye (là hội chứng có liên quan đến việc dùng aspirin ở trẻ đã bị nhiễm virus) hoặc các bệnh gan khác.

Theo Sức Khỏe & Đời Sống