Quy tắc bàn tay cho trẻ ăn dặm: Tất tần tật những điều mẹ cần biết

Bắt đầu với ngón út: ngón út ứng với mốc thời gian bắt đầu cho trẻ ăn dặm. Thông thường, khi bước sang tháng thứ 6, nếu trẻ có những dấu hiệu bên dưới thì đồng nghĩa với việc con đã “sẵn sàng” bước vào giai đoạn ăn dặm:

- Trẻ có thể ngồi vững và có thể giữ thẳng đầu khi ngồi

- Trẻ với tay lấy đồ vật và đưa chính xác vào miệng

- Khi trẻ gặm đồ chơi, mẹ thấy như thể trẻ đang “nhai” chúng

- Trẻ thường xuyên đói, dù mới vừa bú đủ và no như thường ngày, trẻ ngủ không sâu như trước, cùng với đó là ánh mắt thèm thuồng, cái miệng chóp chép khi nhìn mẹ ăn hay được thử cho liếm đồ ăn.

Ngón áp út – Ngón số 4 ứng với khẩu phần đủ 4 nhóm chất

Làm sao để trẻ được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để phát triển toàn diện? Tất cả phụ thuộc vào chế độ ăn mẹ xây dựng cho trẻ.

Ngón áp út – ngón số 4 nhắc mẹ phải nằm lòng 4 nhóm dưỡng chất (1)Đạm – (2)Đường Bột – (3)Béo – (4)Vitamin và Khoáng chất khi lên thực đơn cho con. Để làm được điều này, mẹ cần tập cho trẻ ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm.

Ngón giữa – Phương pháp là trung tâm

Ngón giữa – đóng vai trò trung tâm của 5 ngón tay, đại diện cho phương pháp – yếu tố trung tâm mà mẹ cần xoay quanh một cách nhất quán.

Hiện tại, có rất nhiều phương pháp ăn dặm như phương pháp ăn dặm truyền thống, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW)… Bởi vì không đứa trẻ nào giống đứa trẻ nào, nên phương pháp đúng nhất chính là phương pháp phù hợp nhất với trẻ. Để chọn đúng, mẹ cần lắng nghe nhu cầu và cơ thể của con rồi mới quyết định.

Chị Khánh Chi (Q.5, TPHCM) chia sẻ: “Thấy con có hàm rất chắc khỏe, dù chưa mọc răng nhưng cắn rất đau, lại có tính thích tự lập nên mình cho con ăn dặm bé chỉ huy. Phương pháp này là “nhảy cóc” bỏ qua giai đoạn ăn bột/cháo mà “vào thẳng” việc xử lý thức ăn thô hấp mềm luôn. Ban đầu cũng bị ông bà phản đối do sợ con hóc, nhưng thực ra con nhai nghiền bằng hàm rất tốt. Đến nay con được 1 tuổi đã ăn được cơm và các thức ăn mềm như người lớn rồi. Quan trọng nhất là mình quan sát con để lựa chọn phương pháp mình tin là tốt nhất”.

Hay một phụ huynh khác chị Khánh Linh (Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ, dựa vào tính cách thích khám phá cái mới của con, chị kết hợp phương pháp cho ăn dặm kiểu Nhật với phương pháp ăn dặm tự chỉ huy. “Thế là mỗi bữa bé vừa ăn các loại đậu xay vừa cầm rau củ ăn chả giống con nhà ai nhưng lại khiến việc ăn dặm của hai mẹ con trở nên thú vị hơn”.

Ngón trỏ – Không dùng ngón trỏ

Ngón trỏ trong trường hợp này tượng trưng cho sự chỉ đạo, áp đặt, trách phạt. Phần lớn mẹ Việt khi con bước vào giai đoạn ăn dặm đều trở nên căng thẳng, tâm tính “lên xuống thất thường” nên dễ có những hành động thiếu kiềm chế với con, khiến mỗi bữa ăn là một cuộc chiến.

Tuy nhiên, khi trẻ căng thẳng, hệ tiêu hóa của trẻ sẽ không hoạt động tốt. Nên dù trẻ ăn ít hay nhiều, hợp tác hay không, mẹ đều tránh tạo tâm lý sợ hãi, lo lắng cho con bằng cách la mắng, ép uổng.

Một số câu thần chú cho mẹ để không phải dùng đến ngón trỏ:

Quẳng cái cân đi và thật kiên nhẫn: việc con ăn không bao nhiêu mà “bày” là chính dễ khiến mẹ phát rồ. Tuy nhiên, “thành quả” quan trọng nhất của giai đoạn ăn dặm không phải là lượng thức ăn được đưa vào bao tử, mà là trẻ phát triển toàn diện các giác quan thông qua hành động nhìn ngắm, nếm, ngửi, bốc để cảm nhận kết cấu… Vậy nên mẹ nên ngừng việc cân đo đong đếm hôm nay con ăn được bao nhiêu gram thịt, bao nhiêu gram rau. Nếu con vui vẻ khám phá bữa ăn chính là một thành công.

Bình tâm nếu con không hợp tác: Không phải lúc nào con cũng vui vẻ ngồi vào bàn và khám phá các món mẹ kỳ công chuẩn bị. Những lúc như vậy, mẹ có quát mắng, ép uổng càng khiến con có “ác cảm” với bữa ăn hơn. Cách tốt nhất là ngưng bữa ăn khi con có thái độ không hợp tác, tìm hiểu nguyên do và giải quyết trước khi đến bữa sau.

Ngón cái – Một anh béo trông thật đáng yêu đại diện cho… chất béo

Chất béo được gắn hẳn cho một ngón tay bởi vì đây là nhóm chất rất quan trọng trong 3 năm đầu đời nhưng hay bị mẹ “kỳ thị”.

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn (Phó Tổng thư ký Tổng Hội Y học Việt Nam - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam): “Khi trẻ lên 3 tuổi, về mặt cấu tạo vật chất, não trẻ đã hoàn thiện 80% so với bộ não của người lớn. Trong đó chất béo chiếm khoảng 60% thành phần vật chất cấu thành não cứng, vừa tham gia cấu tạo tế bào não. Ngoài ra, chất béo còn là dung môi hòa tan các vitamin A, D, E, K. Một khẩu phần “vắng mặt” chất béo sẽ khiến trẻ không thể hấp thu các vitamin này, dẫn đến chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ, mắt, da, xương… bị ảnh hưởng”.

Có thể tưởng tượng nếu não bộ là căn nhà, thì chất béo chính là “gạch xây não”… Nếu thiếu hụt, căn nhà không thể hoàn thiện. Cũng theo bác sĩ Sơn, chế độ ăn của người lớn và trẻ em khác nhau chủ yếu là ở chất béo. Trẻ em từ 6-12 tháng cần 45% chất béo trong khẩu phần ăn và từ 1-3 tuổi là 30-40%. Người lớn cần “kiêng khem” chất béo trong khi trẻ luôn “tiêu hao” lượng chất béo rất lớn vào 2 nhiệm vụ “xây” não và hòa tan các vitamin. Vì vậy ở trẻ, hầu như không có tình trạng trẻ béo phì do dư chất béo như mẹ thường “đổ oan” cho nhóm chất này.

Trong các loại thực phẩm giàu chất béo tốt cho trẻ mẹ đừng quên “điểm mặt đặt tên” trứng, tảo biển và những loại cá béo biển sâu như cá thu, cá trích, đặc biệt là cá hồi do rất giàu DHA, EPA rất tốt cho não trẻ.

Ngoài ra, theo TS.BS Trương Hồng Sơn, ở giai đoạn dưới 3 tuổi, do lượng thực phẩm trẻ đưa vào cơ thể không nhiều nên để đảm bảo trẻ được cung ứng đủ lượng chất béo cần thiết, mẹ có thể bổ sung dầu ăn dinh dưỡng đặc chế từ cá hồi vào bữa ăn hàng ngày của con theo liều lượng 2 muỗng/ngày (mỗi bữa 1 muỗng), trộn trực tiếp vào cơm/cháo/thức ăn khi còn nóng.

MC – Diễn viên Thanh Thúy cũng từng chia sẻ câu chuyện nuôi bé Cà Phê, cho biết với mẹ nào chưa có kinh nghiệm chọn dầu dinh dưỡng cho con thì có thể bắt đầu với dầu cá hồi Kiddy – loại cô từng dùng: “Đây là loại rất dồi dào DHA, EPA từ cá hồi, được bổ sung thêm vitamin, các loại axit béo thiết yếu khác và có mùi vị đã được xử lý nên thơm ngon, dễ ăn, không tanh như các loại dầu cá hồi khác nên không lo bé không hợp tác.”

Thuộc lòng quy tắc 5 bàn tay: ngón út – chọn đúng thời điểm, ngón áp út – cân đối khẩu phần 4 nhóm chất, ngón giữa – chọn phương pháp phù hợp, ngón trỏ - không áp đặt, ngón cái – bổ sung đủ chất béo, mẹ đã nắm trong tay các kiến thức nền tảng quan trọng để tự tin cùng con bước vào giai đoạn ăn dặm một cách nhẹ nhàng.