Loại củ được ví như hạt dẻ nước, tốt cho sức khỏe

Củ sen là phần thân củ dài của cây sen hồng (Nelumbo nucifera), thuộc họ Sen (Nelumbonaceae). Các bộ phận của cây sen (hoa, lá, hạt, tâm, đài, củ) đều được sử dụng phổ biến trong y học và ẩm thực của các nước châu Á.

Củ sen ngọt nhẹ được ví như hạt dẻ nước với hương vị hấp dẫn, kết cấu tương tự như khoai tây. Củ sen cũng có độ giòn hấp dẫn khi được nấu chín, vì vậy củ sen có ứng dụng trong nấu ăn rất đa dạng như xào, luộc, hấp, chiên giòn, hầm canh. Loại thực phẩm này cũng được sử dụng để làm tinh bột củ sen, hoặc thái lát được sấy khô để làm thuốc trong y học cổ truyền (liên ngẫu).

Giá trị dinh dưỡng của củ sen

Củ sen là thực phẩm có dinh dưỡng đa dạng. 100g củ sen tươi chứa khoảng 75 calo, 17g carbohydrate, 2,6 protein, 0,1g lipid, 5g chất xơ, các yếu tố vi lượng vitamin C, kali, riboflavin, vitamin B6, đồng, mangan, thiamine, phospho, sắt, magie, calci, folate, axit pantothenic, niacin, kẽm, selen.

Có thể luộc củ sen bằng cách cho các lát vào đun với nước trong khoảng 25 phút. Có thể sấy giòn trong lò, có thể xào cùng với gừng, tỏi, hành lá.

Một trong những cách chế biến củ sen truyền thống, cơ bản nhất là xào rau củ. Đơn giản chỉ cần gọt vỏ, rửa sạch, thái lát mỏng và xào nhanh ở nhiệt độ trung bình trong 2 - 4 phút. Củ sen có một kết cấu giòn tuyệt vời, kết hợp tốt với các loại rau củ như cà rốt, măng tây trong món canh dưỡng sinh. Ngoài ra, củ sen cũng có thể được xào với các loại thịt, nõn tôm.

Các tác dụng của củ sen đối với sức khỏe

Củ sen được biết đến không chỉ là một loại thực phẩm mà còn có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, một số tác dụng của củ sen phải kể đến như:

Giúp da tươi sáng

Củ sen là một nguồn vitamin C tuyệt vời. Nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa, vitamin C mà củ sen có lợi cho sức khỏe làn da thông qua một số cơ chế khác nhau.

Da được cung cấp vitamin C sẽ giúp thúc đẩy quá trình tổng hợp collagen, bảo vệ da chống lại các tổn thương do các gốc tự do và tia cực tím gây ra, đồng thời giúp đảo ngược các dấu hiệu lão hóa. Vitamin C cũng giúp làm giảm các dấu hiệu tăng sắc tố, như các mảng sẫm màu (nám) và sự đổi màu của da.

Tăng cường sức khỏe não bộ

Củ sen được coi là thực phẩm chứa nhiều nguyên tố vi lượng đồng. Đồng không chỉ giúp thúc đẩy mức năng lượng, củng cố xương, hỗ trợ quá trình trao đổi chất mà còn giúp tăng cường sức khỏe não bộ bằng cách kích hoạt chức năng của các đường dẫn thần kinh. Để giúp ngăn ngừa suy giảm nhận thức, sử dụng củ sen sẽ kích thích hoạt động trí óc.

Ngoài ra, một lượng lớn các hợp chất polyphenolic trong củ sen giúp cải thiện chức năng thần kinh bằng cách kích thích sản xuất các yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não trong các tế bào thần kinh đệm, loại tế bào phong phú nhất trong hệ thần kinh trung ương.

Hỗ trợ tăng năng lượng

Sử dụng củ sen làm tăng lượng sắt trong cơ thể. Sắt hỗ trợ năng lượng liên tục bằng cách cho phép oxy đến các tế bào của cơ thể. Khi bị thiếu sắt, chúng ta thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải, khó tập trung. Ăn thực phẩm giàu chất sắt giúp tăng lượng oxy trong tế bào và cơ bắp, thúc đẩy quá trình tiêu hóa protein, hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.

Hỗ trợ tiêu hóa, quản lý cân nặng 

Củ sen cung cấp một lượng chất xơ. Do đó, củ sen hỗ trợ tiêu hóa, làm giảm các vấn đề tiêu hóa như táo bón. Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng và Chuyển hóa chỉ ra rằng ngoài việc giảm táo bón, tiêu thụ chất xơ giúp giảm cảm giác đói, do đó giảm tổng năng lượng ăn vào. ngăn ngừa tăng cân.

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Củ sen rất giàu chất dinh dưỡng, chất xơ, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cho thấy rằng có mối liên hệ nghịch giữa việc ăn thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan với huyết áp và mức cholesterol.

Củ sen cũng là một nguồn cung cấp kali dồi dào. Kali chịu trách nhiệm đảm bảo nhịp tim khỏe mạnh. Những người có lượng kali thấp có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn, đặc biệt là bị đột quỵ. Điều này là do kali, kết hợp với các khoáng chất như magie, canxi, ngăn chặn sự tích tụ chất lỏng trong tế bào. Qua đó, nó giúp giảm mức huyết áp, các vấn đề tim mạch như tim đập nhanh, lưu thông kém, hẹp động mạch.

Tăng cường miễn dịch

Là một nguồn cung cấp vitamin C dồi dào, củ sen có tác dụng như một chất chống oxy hóa trong cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients, vitamin C góp phần bảo vệ hệ miễn dịch bằng cách hỗ trợ các chức năng tế bào khác nhau. Vitamin C hỗ trợ chức năng hàng rào biểu mô chống lại các tác nhân gây bệnh, thúc đẩy hoạt động thu gom chất oxy hóa, thúc đẩy tiêu diệt vi sinh vật. Thiếu vitamin C có thể dẫn đến suy giảm khả năng miễn dịch và dễ bị nhiễm trùng hơn.

Sử dụng trong y học cổ truyền

Cây sen có ở các nước châu Á từ khoảng 2.000 năm trước. Tất cả các bộ phận của cây đều được dùng làm thực phẩm, thuốc trong y học cổ truyền.

Củ sen (liên ngẫu) có vị ngọt sáp, tính bình, hơi đắng, không độc; quy các kinh can, phế, vị. Củ sen được sử dụng trong y học cổ truyền để tăng cường lưu thông khí huyết, chỉ huyết, tiêu huyết ứ. Củ sen cũng được sử dụng để điều trị các bệnh thấp nhiệt tích tụ. Trong y học cổ truyền, viêm là do nhiệt, vì vậy việc thanh nhiệt có lợi ích chống viêm. Nó chủ trị các bệnh lao phổi, ho ra máu (khái huyết), nôn ra máu (thổ huyết), trĩ xuất huyết, tiểu tiện ra máu (tiện huyết), chảy máu cam, polyp mũi…

TS.Lương Y Phùng Tuấn Giang

Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam