Khoẻ lại dù từng ngừng thở, ngừng tim… 15 phút

Trước đó, tối 24/4/2015 bệnh nhân được người nhà đưa vào khoa Cấp cứu trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim. Trước nguy cơ hôn mê sâu do tổn thương não sau ngừng tuần hoàn, các bác sĩ đã quyết định dùng phương pháp hạ thân nhiệt chỉ huy để bảo vệ não bộ người bệnh.

“Thấy mẹ mình tim không còn đập, mũi không còn thở từ trên xe, chúng tôi cứ ngỡ bà đã đi thật rồi. Không thể tin nổi, từ lúc tim không còn đập, hôn mê mà giờ đây mẹ tôi lại tỉnh táo, khỏe khoắn, nhận biết được con, được cháu”, mẹ bà X xúc động nói.

Sau liệu trình 24h hạ thân nhiệt chỉ huy, huyết áp của bệnh nhân đã ổn định hơn, có nhịp tự thở, ý thức cải thiện tốt hơn. Ngày thứ 3 sau can thiệp kỹ thuật, bệnh nhân đã mở mắt và há miệng theo lệnh. Đến nay, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân ổn định, tỉnh táo, tiếp xúc tốt, phục hồi vận động.

Đối với các bệnh nhân được cứu sống sau ngừng tuần hoàn thường để lại di chứng tổn thương não rất nặng nề. Mức độ nhẹ là mất trí nhớ, liệt nửa người, co giật, động kinh. Mức độ nặng là liệt toàn thân, nằm tại chỗ, hôn mê (sống thực vật). Hậu quả sẽ làm tăng gánh nặng chăm sóc, chi phí lên gia đình và xã hội. Điều này vẫn xảy ra, mặc dù các bệnh nhân này đã được cấp cứu kịp thời đúng cách bằng các biện pháp tích cực như cấp cứu ngừng tim, thở máy, cung cấp oxy, dinh dưỡng.

Đáng nói, các tình huống dẫn đến nguy kịch gây ngừng thở, ngừng tim (còn gọi là ngừng tuần hoàn) lại khá hay gặp, như tình trạng ngạt và thiếu ôxy ở trẻ sơ sinh, chấn thương sọ não đụng giập lan toả, đột quỵ thiếu máu lớn, xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, suy hô hấp…. Tình huống nguy hiểm này có thể xảy ra mọi lúc, mọi nơi như đang làm việc trên cánh đồng, đang tập thể dục buổi sáng hoặc đang làm việc ở công sở, ở sân vận động, trong bệnh viện… Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn tới tử vong. 

TS. Nguyễn Văn Chi, Phó trưởng khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nhiều bệnh nhân sau ngừng tuần hoàn được cấp cứu sống trở lại nhưng vẫn hôn mê vì não bị tổn thương do thiếu oxy. Thông thường điều trị phục hồi não sau cấp cứu ngừng tim thành công là dùng thuốc an thần, thở máy để giảm phù não và kiểm soát tốt huyết áp. Hạ thân nhiệt là phương pháp điều trị bổ trợ cho các phương pháp cấp cứu khác được tốt hơn, giúp cải thiện tỉ lệ tử vong và biến chứng.

“Kỹ thuật hạ thân nhiệt nội mạch tiên tiến, với một thiết bị hạ thân nhiệt đặc biệt, đưa thân nhiệt người bệnh xuống 33 độ (ở người bình thường 36,5 - 37 độ).  Khi ở trong nhiệt độ này và máu vẫn được duy trì nuôi não trong 24 giờ để giúp cho các tế bào não hồi phục.  Khi nhiệt độ bệnh nhân hạ xuống, não sẽ bớt phù hơn, bớt viêm và tưới máu não, cung cấp oxy tốt hơn, cải thiện tình trạng độc tế bào não từ đó các tế bào não sẽ hồi phục rất ngoạn mục”, TS Chi giải thích.

Sau 24 giờ, máy sẽ làm ấm bệnh nhân theo chương trình rất chặt chẽ nâng dần nhiệt độ bệnh nhân 0,25 độ/giờ cho tới khi đạt nhiệt độ bình thường. Từ đầu tháng 5/2015, Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai đã áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt cho trên 10 bệnh nhân. Đây là một hướng điều trị nhiều triển vọng có thể áp dụng cho nhiều bệnh nhân rơi vào tình huống nguy hiểm liên quan đến thương tổn não cấp như thương tổn não sau ngừng tuần hoàn, sau thương tổn não nặng do bị chấn thương hoặc tai biến mạch não…

Trên thế giới, nhiều nước tiên tiến áp dụng kỹ thuật này thường quy để cứu sống người bệnh. Tại Việt Nam, bệnh viện Bạch Mai là cơ sở y tế đầu tiên trong cả nước áp dụng thành công kỹ thuật này.

Hồng Hải