Bia rượu âm thầm tàn phá gan, khi triệu chứng lộ rõ thường đã muộn

Minh Nhật

(Dân trí) - Theo Tổ chức Y tế Thế giới việc lạm dụng đồ uống có cồn là nguyên nhân khiến khoảng 2,5 triệu người tử vong hằng năm, tương đương khoảng 6.000 người chết trong 1 ngày.

Tại nước ta, tình trạng tiêu thụ rượu, bia tăng quá mức dẫn tới việc lạm dụng sản phẩm này đã và đang gây ra nhiều tác hại cho người sử dụng và cho xã hội.

Theo Hội Gan mật Việt Nam, một số điều tra cho thấy tỷ lệ lạm dụng rượu, bia chiếm từ 5% đến 10% số dân, phần lớn người lạm dụng rượu, bia ở độ tuổi từ 21 đến 30 tuổi.

Bia rượu âm thầm tàn phá gan, khi triệu chứng lộ rõ thường đã muộn - 1

Một nghiên cứu khác cho thấy, có đến 90% nam giới Việt Nam uống rượu, bia và cứ trong 4 người thì có 1 người sử dụng rượu, bia ở mức độ có hại, tương đương với sáu cốc bia mỗi ngày.

Tình trạng gia tăng lạm dụng rượu, bia kéo theo gia tăng người bị bệnh gan với mức độ từ nhẹ đến nặng và dẫn tới tử vong.

Rượu, bia uống vào chủ yếu hấp thụ tại ống tiêu hóa bằng thẩm thấu. Rượu, bia được xâm nhập nhanh vào máu nhiều nhất là tổ chức của gan sau đó não, phổi… khi hấp thụ vào cơ thể, sẽ được chuyển hóa chủ yếu tại gan (90%), một lượng nhỏ được đào thải qua phổi, nước tiểu, mồ hôi (5% đến 10%). Như vậy oxy hóa rượu ở gan đóng vai trò chính.

Ðể chuyển hóa rượu, men alcohol deshydrogenase (ADH) sẽ oxy hóa rượu để thành acetaldehyde (độc cho gan), chất này được chuyển hóa tiếp để thành acetate (không độc cho gan) nhờ men aldehyt deshydrogenase.

Khi lạm dụng rượu, bia quá mức acetaldehyde sẽ tăng lên gấp nhiều lần và xâm nhập vào ty lạp thể, bào tương tế bào gan, gây tổn thương màng tế bào và hoại tử.

Hậu quả gây rối loạn suy thoái toàn bộ hoạt động của gan do lượng mỡ tích tụ trong gan, hoại tử mỡ, tế bào gan phì đại, các ty lạp thể căng phồng biến dạng, hoại tử tế bào hình thành chất tạo keo sinh xơ, các tổ chức xơ và các nốt tái tạo phát triển làm rối loạn cấu trúc của tiểu thùy gan, xơ gan tiến triển.

Bia rượu âm thầm tàn phá gan, khi triệu chứng lộ rõ thường đã muộn - 2

Những người lạm dụng rượu, bia có tới khoảng 90% bị gan nhiễm mỡ, 20% đến 40% bị viêm gan, 10% đến 25% dẫn tới xơ gan. Người bệnh xơ gan có khoảng 3% đến 7% dẫn tới ung thư gan.

Ðáng chú ý, bệnh gan do bia, rượu ở giai đoạn gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan giai đoạn nhẹ đều không có triệu chứng rõ rệt; hoặc có các triệu chứng nhẹ nhàng thoáng qua, không cản trở sinh hoạt. Vì vậy người bệnh không để ý.

Các triệu chứng thường gặp có thể kể đến như: ăn kém, có lúc mệt mỏi vô cớ, ngủ kém, giấc ngủ không sâu, nước tiểu vàng, có lúc bị chướng hơi, thỉnh thoảng có cảm giác nặng nề vùng hạ sườn phải… Ðến giai đoạn xơ gan nhiều người bệnh mới biết.

Phần lớn người bệnh đến bệnh viện đều có biểu hiện hai hội chứng: suy tế bào gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Nhiều trường hợp trong tình trạng phù toàn thân, da vàng mắt vàng, bụng to do báng nước, nôn ra máu, đại tiện ra máu, hôn mê gan và tử vong. Một số người bệnh xơ gan chết do ung thư gan nguyên phát.

Hiện nay chúng ta đã có nhiều tiến bộ trong điều trị ung thư gan: phẫu thuật cắt khối u, dùng nhiệt cao tần, gây tắc mạch hỏa dầu… nhưng kết quả còn hạn chế vì phần nhiều người bệnh đến viện quá muộn, khối u quá to, ung thư đã di căn, do vậy việc điều trị chỉ để kéo dài thời gian sống sót.