Bệnh viện Bạch Mai: Nhiều máy móc "đắp chiếu" vì vướng pháp lý

Sáng 12/8, Cổng Thông tin điện tử Chính Phủ tổ chức buổi tọa đàm Các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế. 

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho rằng tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế là vấn đề hết sức nóng, không chỉ riêng của Bệnh viện Bạch Mai mà của cả ngành y tế. 

Theo ông, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến tình trạng này. Trong đó một phần do số lượng bệnh nhân đến tăng đột biến khi dịch Covid-19 đã được kiểm soát. Trong hơn 2 năm qua, nhiều người dân không đến được bệnh viện chuyên sâu nên hết dịch họ đi khám. Hầu hết các chuyên khoa đều tăng, có chuyên khoa tăng 5 lần khiến áp lực thiếu trang thiết bị, vật tư, thiếu thuốc có từ trước nay càng trầm trọng hơn.

Ngoài ra, sau 2 năm chống dịch, nguồn lực về thuốc, trang thiết bị tại BV đều thiếu trầm trọng. Đặc biệt, là một bệnh viện lớn 10 năm qua, BV thực hiện chủ trương xã hội hóa, nhiều thiết bị y tế là máy đặt, máy mượn, liên doanh liên kết…, khi hết hợp đồng thì các máy này dừng hoạt động. 

Thêm vào đó, khi kiểm tra các hoạt động này các cơ quan hậu kiểm cũng phát hiện các vướng mắc về tư pháp. Nhiều máy móc không đáp ứng được các quy định, quy chuẩn về pháp lý để tiếp tục hoạt động. Vì thế, các máy móc chẩn đoán như máy chụp chiếu, siêu âm, cộng hưởng từ, máy PET-CT, các máy kỹ thuật cao như robot phẫu thuật… là những thiết bị hiện đại nhưng vướng vào pháp lý, vướng vào các quy định.

"Mặc dù được các cơ quan chức năng ủng hộ đưa vào hoạt động trở lại, nhưng do các máy này đã hết hợp đồng, nên BV cũng không thể đưa vào để sử dụng cho người bệnh có bảo hiểm y tế, có đưa vào cũng vướng về thanh toán. Trong khi, đối tượng bảo hiểm y tế chiếm đến hơn 90% tại BV. Cơ quan bảo hiểm hiện tại không thanh toán nếu chúng tôi sử dụng các loại máy này", PGS Cơ chia sẻ.

Bệnh viện Bạch Mai cũng đã có văn bản gửi Bộ Y tế, BHXH Việt Nam, BHXH TP Hà Nội để tháo gỡ vướng mắc này để đưa các trang thiết bị y tế đang "đắp chiếu" sớm phục vụ người bệnh. BHXH Việt Nam cũng đang tìm các giải pháp để tháo gỡ.

Bên cạnh đó, còn phải kể đến nguyên nhân do vướng ở chuỗi cung ứng, hiện tại nhiều vật tư tiêu hao trúng thầu nhưng các đơn vị không cung cấp được. Sau hơn 2 năm dịch bệnh, nhiều công ty đã bị đứt chuỗi cung ứng, bị phá sản, không thể cung ứng được. Giá của các mặt hàng này hiện tại so với những giá đã trúng thầu trước đây trong vòng một năm qua đã tăng lên rất nhiều. Do vậy các công ty có báo cáo là không thể chào thầu với giá như vậy nữa vì họ sẽ bị lỗ, PGS Cơ cho biết.

Về ý kiến các Giám đốc bệnh viện, sở y tế… có tâm lý e ngại việc mua sắm, đấu thầu, PGS Cơ chia sẻ: "Nếu chúng ta có văn bản pháp quy rõ ràng, tạo điều kiện cho việc mua sắm minh mạch công khai tốt thì tới đây nhà quản lý sẽ không khó khăn trong việc mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư, thuốc". 

Theo ông riêng thuốc, BV chỉ thiếu 5-10% do nguyên nhân khách quan như các nhà cung ứng không có hoặc đang chờ gói thầu tập trung quốc gia. Bệnh viện cơ bản đủ hầu hết các thuốc thiết yếu dù số bệnh nhân tăng đột biến. Tình trạng thiếu thuốc ở BV không trầm trọng do BV đã có các giải pháp như trao đổi thuốc với các bệnh viện xung quanh. 

Thiếu thuốc, trang thiết bị ảnh hưởng đến chất lượng, công bằng trong khám chữa bệnh

TS Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Đấu thầu quốc gia nhấn mạnh thiếu thuốc, vật tư y tế không phải vấn đề mới mà từ rất lâu nhưng tình trạng thiếu ở mức độ nào, thiếu ra sao cần phải có số liệu cụ thể mới có giải pháp khắc phục. Thực tế cho thấy cũng có những danh mục thuốc thừa. Ví dụ trong đấu thầu thuốc quốc gia, các đơn vị khi lập kế hoạch phải cam kết dùng 80% nhưng có những thuốc nhu cầu sử dụng chỉ 20%. Bộ Y tế đã lập 4 đoàn đi kiểm tra vấn đề thiếu thuốc, vật tư ở cơ sở y tế.

Ở nguyên nhân liên quan pháp lý, theo bà hầu như 90% văn bản pháp lý không theo kịp được thực tế. 

TS Nguyễn Huy Quang, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế nhấn mạnh: "Chúng ta phải khẳng định tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế đặc biệt là vật tư tiêu hao, hóa chất là trầm trọng, trải dài từ bệnh viện thuộc Bộ đến tuyến tỉnh, huyện, trạm y tế, ảnh hưởng đến chất lượng, công bằng trong khám chữa bệnh. Thiếu thuốc bảo hiểm y tế buộc người bệnh phải bỏ tiền túi mua thuốc ngoài. Vì thế, muốn tìm giải pháp chúng ta phải tìm nguyên nhân, khách quan, chủ quan".

Chung quan điểm, TS Bùi Thị An, Nguyên Đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng muốn đảm bảo sức khỏe cho nhân dân phải có thuốc vì vậy thiếu thuốc là vấn đề khá lớn hiện nay. Thiếu thuốc không chỉ riêng Bệnh viện Bạch Mai mà còn ở 28 bệnh viện, 12 sở y tế. Việc không có đủ thuốc là vấn đề của cả xã hội không chỉ riêng ngành y. 

Các chuyên gia đều đề nghị cần sớm sửa các văn bản chưa phù hợp, đặc biệt liên quan đến đấu thầu trang thiết bị y tế cần phân nhóm cụ thể để mua được mặt hàng phù hợp với nhu cầu của các bệnh viện, có chất lượng, sớm đưa trang thiết bị y tế vào mặt hàng quản lý giá....