Bệnh trầm cảm: Cần kết hợp thuốc với tâm lý trị liệu

15% có hành vi tự sát

Theo Tổ chức y tế thế giới, sức khỏe tâm thần có tầm quan trọng thứ 4 sau các bệnh tim mạch, ung thư và đái tháo đường. Trong đó, rối loạn trầm cảm là vấn đề lớn trong lĩnh vực tâm thần học, là bệnh khá phổ biến, chiếm tỷ lệ cao tại nhiều nước trên thế giới, như Mỹ gần 10%.

Còn tại Việt Nam, “một nghiên cứu quốc gia năm 2002 cho thấy rối loạn trầm cảm chiếm tỷ lệ đến gần 4% dân số. Đây là con số rất đáng quan tâm”, ông La Đức Cương, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cho biết.

Vậy nhưng trong suy nghĩ của nhiều người, không tin trầm cảm là bệnh. Họ chỉ nghĩ đấy là biểu hiện của việc người đó gặp chuyện buồn hoặc lười biếng. Bởi triệu chứng của bệnh khá mờ nhạt, có thể chỉ là cảm thấy buồn và vô vọng, không thích thú với những hoạt động như trước đây, có vấn đề về giấc ngủ hoặc lúc nào cũng mệt mỏi, đau nhức khắp cơ thể.

Trong khi đó, "thực tế trầm cảm là một bệnh phức tạp và nghiêm trọng gây ra bởi sự mất cân bằng các chất sinh hóa ở trong não và có thể bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài", Th.S Nguyễn Thanh Tâm nói.

Hậu quả của bệnh có thể rất nặng nề. Khả năng người bị trầm cảm tự tử khá cao. Bệnh nhân trầm cảm có hành vi tự sát chiếm khoảng 15% ở một thời điểm nào đó trong cuộc đời và khoảng 4% bệnh nhân chết do tự sát.

Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về việc tự sát ở những bệnh nhân trầm cảm. Tuy nhiên, tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, các bác sĩ ước tính cứ 10 bệnh nhân trầm cảm nặng thì 4 người có ý tưởng, suy nghĩ tự sát và một đã thử tự sát nhưng thất bại.

Kết hợp Đa hợp phần trong chăm sóc trầm cảm

Theo thông tin tại Hội thảo “Liệu pháp tâm lý trong điều trị trầm cảm tại cộng đồng” được tổ chức tại Hà Nội ngày 29/6, hiện bệnh nhân trầm cảm thường chỉ được kê thuốc, ít người được tư vấn, hỗ trợ về tâm lý. Chỉ có một số bệnh viện áp dụng liệu pháp tâm lý này kèm thêm điều trị bằng thuốc.

Trong đó, khoảng 65% bệnh nhân điều trị thành công bằng thuốc và khá dễ dàng cho y bác sĩ. Bệnh nhân thường thích điều trị bằng thuốc vì đơn giản, không đòi hỏi nhiều nỗ lực.

Tuy nhiên, khoảng 1/3 bệnh nhân có tác dụng phụ do thuốc như buồn nôn, cảm thấy bồn chồn, lo lắng, hoa mắt, cảm thấy mệt mỏi… Các tác dụng phụ sẽ giảm dần theo thời gian, có thể bác sĩ phải đổi thuốc nếu các tác dụng phụ nhiều và gây khó chịu cho bệnh nhân. Và khi dừng uống thuốc, các triệu chứng có thể quay trở lại.

Do đó, từ năm 2009-2011, điều trị trầm cảm bằng liệu pháp kích hoạt hành vi (điều trị tâm lý) tại cộng đồng được tiến hành thử nghiệm tại Đà Nẵng và Khánh Hòa.

Theo đó, liệu pháp tâm lý sẽ giúp bệnh nhân tự trang bị cho mình kiến thức và kỹ năng để vượt qua khó khăn, mang đến cho bệnh nhân sự cân bằng trong cuộc sống, giảm bớt áp lực, stress là những nguyên nhân chính dẫn đến trầm cảm. Bệnh nhân có cơ hội được tiếp cận các dịch vụ có hiệu quả mới đó là điều trị có thể không cần dùng thuốc, tạo được sự tự lực trong điều trị trầm cảm cho bản thân.

Nếu thực hiện chính xác, khoảng 75% bệnh nhân có thể thành công với tâm lý trị liệu và hầu như không có khả năng tái phát.

"Biện pháp tâm lý thực chất là những câu nói trong từng tình huống, giúp hỗ trợ tư duy tích cực, hợp lý hơn để người bệnh không có những suy nghĩ tiêu cực. Đơn giản như việc bỏ thuốc, ai cũng biết là cần phải bỏ nhưng không phải ai cũng bỏ được. Có thể nói đó là thuốc giảm đau tinh thần, người bệnh cần được hướng dẫn, tự tập luyện", ThS Tâm cho biết.

Thúy Hồng