Bệnh tim mạch, ung thư quá tải vì người hút thuốc lá

Sáng 13/11, tại Hội thảo "Tăng cường hoạt động tư vấn và điều trị cai nghiện thuốc lá tại Việt Nam” do Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Y-Xã hội học (ISMS) và Trường Đại học New York tổ chức, PGS Khuê nêu lên thực trạng hút thuốc lá tại Việt Nam rất đáng quan ngại.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, với 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam là 1 trong 15 nước hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc lá và giảm nhẹ gánh nặng bệnh tật, kinh tế và xã hội, một trong những phương pháp được chứng minh có hiệu quả là cai nghiện thuốc lá.

Ông Khuê cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam, mà một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 22 lần trong đời, so với những người không hút thuốc.

Đáng nói, thuốc lá không chỉ gây hại trực tiếp cho người hút, mà những người không hút thuốc tiếp xúc với khói thuốc tại nhà hoặc tại nơi làm việc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 30%. Trẻ em trong độ tuổi đi học là con của những người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh hen suyễn hoặc bệnh hen suyễn của họ trở nên trầm trọng hơn.

"Trong gia đình có người mắc ung thư, có người bị tim mạch, xơ vữa động mạch mới thấy vất vả như thế nào. Bệnh viện quá tải bệnh nhân tim mạch, ung thư một phần nguyên nhân cũng vì thuốc lá. Quỹ  Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Quỹ) đã chú trọng công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá, xây dựng và triển khai các mô hình điểm về cai nghiện thuốc lá dựa vào cộng đồng", ông Khuê cho biết.

"Tôi cho rằng việc tuyên truyền, cai nghiện thuốc cần nhắm đến đối tượng trẻ, những người lớn tuổi 60 - 70 tuổi không dễ gì can thiệp từ bỏ thói quen. Vì thế, ngay từ lứa tuổi trẻ phải cho các em thấy được tác hại nguy hiểm của thuốc lá, và "cai" ngay khi có hiện tượng hút thuốc, bởi nghiện thuốc lá là một loại bệnh, phải cai", PGS Khuê nói.

Tại Hội thảo, Bác sĩ Phạm Thị Lệ Quyên, Trung tâm tâm hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết từ đầu năm đến nay Tổng đài tư vấn hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí (18006606), của Bộ Y tế, đã thực hiện tư vấn cai nghiện thuốc lá cho gần 8.000 cuộc gọi đến tổng đài. 

Trong số này có nhiều trường hợp là thanh thiếu niên ở độ tuổi 14-17 tuổi. Ngoài mong muốn cai nghiện thuốc lá truyền thống, nhiều trường hợp muốn được tư vấn đế cai nghiện thuốc lá điện tử, shisha… 

Gần đây nhất là trường hợp một nam sinh 17 tuổi ở Hưng Yên mong muốn được cai nghiện thuốc lá. Theo nam sinh này, từ khi lên 6 tuổi anh đã được ông nội và bố cho hít thử thuốc lào và nghiện thuốc lúc nào không hay. Khi lớn hơn thanh niên này còn hút thêm cả thuốc lá. Hiện mỗi ngày nam sinh hút 3 lần thuốc lào (điếu cày) và hút hết một bao thuốc. Tình trạng nghiện thuốc lá, thuốc lào khiến nam sinh gầy tong teo, chỉ nặng hơn 40 kg, nước da xanh xao, cơ thể yếu ớt, thường xuyên mệt mỏi… Nam sinh này đã được các bác sĩ lập hồ sơ theo dõi tư vấn điều trị cai nghiện thuốc lá.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng chia sẻ kết quả của dự án “Triển khai mô hình hỗ trợ và điều trị cai nghiện thuốc lá tại trạm y tế xã” triển khai tại Trung tâm y tế thị xã Phổ Yên, Trung tâm y tế huyện Đại từ từ năm 2014 đến năm 2019 cho thấy tỷ lệ cán bộ y tế tư vấn ngắn hỗ trợ bệnh nhân cai thuốc tại trạm y tế tăng từ 1,2% lên 51,6%. Kết quả đánh giá tính bền vững của dự án cho thấy hơn 37% cán bộ y tế duy trì việc tư vấn hỗ trợ bệnh nhân cai thuốc tại trạm y tế xã tại thời điểm 24 tháng sau can thiệp. Tỉ lệ cai thuốc thành công trong số những bệnh nhân đã cai thuốc là 74,1% ở nhóm nhận tư vấn từ cán bộ y tế và 88,9% ở nhóm nhận tư vấn từ y tế thôn bản.

Dự án “Xây dựng và thử nghiệm tính phù hợp và khả thi của hệ thống tin nhắn hỗ trợ cai thuốc lá tại Việt Nam” cũng mang lại những kết quả bước đầu với 98% người tham gia thấy hài lòng/rất hài lòng; 96% thấy chương trình dễ sử dụng; 94% trả lời rằng tin nhắn giúp họ cai thuốc; 96% mong muốn sử dụng chương trình tin nhắn.

Trước đó, từ năm 2015, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá đã hỗ trợ thiết lập và duy trì tổng đài tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí tại Bệnh viện Bạch Mai 1800-6606 và tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định thành phố Hồ Chí Minh số 1800-1214, đồng thời hỗ trợ 08 bệnh viện tổ chức hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá. 

Tú Anh