Bao giờ sẽ công bố dịch sởi?

Hiện đã có hàng nghìn ca mắc sởi, trong đó nhiều ca biến chứng nặng và đã có 25 ca tử vong. Nhiều chuyên gia cho rằng dịch sởi đang có những bất thường khi mà diễn biến bệnh ở trẻ rất nhanh, nhiều ca suy hô hấp nguy kịch. Vậy ông đánh giá như thế nào về tình hình bệnh sởi hiện nay?

Từ đầu năm 2014 đến nay Việt Nam ghi nhận có 6.611 trường hợp sốt phát ban dạng sởi, trong đó ghi nhận 2.492 trường hợp được xác định mắc bệnh sởi, trong đó có 25 trường hợp tử vong. Số ca mắc của năm nay thấp hơn vụ dịch năm 2009-2010 khoảng gần 2.000 trường hợp. Hai tuần trở lại đây, số mắc sởi mới tại các địa phương đang có xu hướng giảm.

Dịch sởi không chỉ xảy ra riêng tại Việt Nam mà xảy ra ở nhiều quốc gia như Trung Quốc (6104 mắc, 2 tử vong), Philippines (3.706 mắc, 69 tử vong), Nhật Bản (119 măc), Singapore (55 mắc) trong năm 2013.

Còn để trả lời câu hỏi dịch lần này có những diễn biến bất thường hay không thì phải dựa vào nhiều yếu tố, trong đó xem xét khả năng về sự biến đổi gen gây bệnh, thay đổi về độc lực cũng như xem xét về sự lan truyền và bùng phát, mức độ nặng, nhẹ của dịch bệnh xảy ra tại cộng đồng như thế nào… Và thực tế là đến nay chủng vi rút sởi tại Việt Nam chưa có những biến đổi gen một cách khác biệt so với sự lưu hành của các chủng vi rút trong khu vực và không có sự gia tăng về độc lực. Việc xuất hiện, sự gia tăng bệnh sởi và một số ổ dịch thời gian qua với quy mô nhỏ, tập trung hoặc rải rác.

Dư luận đang rất băn khoăn, cho rằng Bộ Y tế đang giấu dịch. Bởi Bộ Y tế vẫn nhận định dịch xảy ra quy mô nhỏ, rải rác và không công bố dịch trong khi số bệnh nhi mắc sởi có biến chứng nặng phải nhập viện tăng đột biến, gây quá tải. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Chúng tôi thường xuyên nhận được câu hỏi, vì sao Bộ Y tế không công bố dịch sởi? Nhưng để công bố dịch, không phải cứ muốn là được mà cần phải căn cứ vào tình hình dịch bệnh và thực hiện theo Quyết định 64/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 25 tháng 10 năm 2010.

Tại nhiều địa phương, sau khi triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống dịch, nhất là triển khai chiến dịch tiêm vắc xin sởi, các tỉnh đã cơ bản khống chế được tình hình bệnh sởi, số trường hợp mắc đã bắt đầu giảm, vi rút sởi cũng không có sự biến đổi về gien, độc lực nên UBND các tỉnh không công bố dịch.

Tuy không công bố dịch sởi nhưng ngành y tế vẫn cung cấp tình hình bệnh sởi đến người dân để áp dụng các biện pháp phòng chống. Bộ Y tế sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh.

Năm nay ghi nhận nhiều ca mắc ở nhóm trẻ chưa đến tuổi tiêm phòng (dưới 9 tháng tuổi), Bộ Y tế có tính đến phương án thay đổi lịch tiêm để bảo vệ sớm hơn các đối tượng này không, thưa ông?

Mỗi loại vắc xin lại có một lịch tiêm khác nhau. Vắc xin sởi phải tiêm vào lúc trẻ 9 tháng tuổi, vì lúc đó miễn dịch của mẹ truyền cho con sẽ hết và tiêm vắc xin vào lúc này có giá trị đạt hiệu quả cao.

Phần lớn số tường hợp mắc sởi thời gian vừa qua đều không được tiêm chủng hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (87,6%), chỉ có rất ít trẻ đã tiêm đủ vắc xin bị mắc bệnh (4,2%), đồng thời tại nhiều tỉnh, thành phố thuộc khu vực đồng bang, nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao, số ca mắc cũng chỉ xảy ra rải rác. Điều này cho thấy việc tiêm vắc xin phòng bệnh sởi đã đạt được hiệu quả tốt, tạo được nền miễn dịch cao trong cộng đồng.

Về nhóm tuổi, chủ yếu số trẻ mắc dưới 10 tuổi, trong đó trẻ dưới 9 tháng tuổi chiếm tỷ lệ thấp. Hơn nữa, trao đổi với các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy: việc tiêm vắc xin cho trẻ ở độ tuổi thấp hơn, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi hiệu lực bảo vệ thấp và không chắc chắn về tính an toàn của vắc xin. Thực tế hầu hết các nước trên thế giới áp dụng tiêm mũi vắc xin sởi đầu tiên trong khoảng 9 - 12 tháng tuổi. Như vậy, việc tiêm phòng vắc xin sởi bắt đầu từ tháng thứ 9 là tốt nhất.

Xin cảm ơn ông!

Tú Anh (ghi)