Báo động mức sinh giảm thấp nhất lịch sử, mỗi phụ nữ chưa có đến 2 con

Ngày 27/12, tại Hội nghị tổng kết công tác Dân số năm 2024, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết, trong năm, ngành y tế chỉ hoàn thành 1/3 chỉ tiêu được giao.

Theo đó, tuổi thọ trung bình là 74,5 tuổi, vượt chỉ tiêu kế hoạch (73,8 tuổi). Trong khi đó, 2 chỉ tiêu về tỷ số giới tính của trẻ em mới sinh và tổng tỷ suất sinh không hoàn thành.

Cụ thể, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm dưới mức sinh thay thế, giảm từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), xuống 1,96 con/phụ nữ (2023), và ước năm 2024 là 1,91 con/phụ nữ. Đây là mức sinh thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo.

Trong năm 2024, mức sinh tại thành thị (ước 1,67 con/phụ nữ) và nông thôn (ước 2,08 con/phụ nữ) tiếp tục dưới mức sinh thay thế.

Trong hai thập kỷ vừa qua, xu hướng mức sinh thấp và xuống rất thấp tập trung ở đô thị, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đô thị hóa cao. 

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đánh giá, công tác dân số còn nhiều khó khăn thách thức, đặc biệt trong nỗ lực tăng mức sinh, khi mà 3 năm liên tiếp, mức sinh thay thế đều giảm, ước tính năm 2024 trung bình mỗi phụ nữ chỉ có 1,91 con.

Bên cạnh đó, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh mặc dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao (ước năm 2024 là 112/100).

Vấn đề về nâng cao chất lượng dân số, phát huy vai trò và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi thích ứng với già hóa dân số; vấn đề truyền thông vận động và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình cho người dân còn nhiều bất cập...

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025, là năm cuối thực hiện giai đoạn 1 của Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. 

Vì thế, cần khẩn trương hoàn thiện dự thảo hướng dẫn thực hiện công tác dân số năm 2025 gửi các địa phương; tập trung chỉ đạo điều hành, hướng dẫn, đôn đốc hỗ trợ các tỉnh/thành phố huy động nguồn lực cũng như chuyên môn nghiệp vụ về dân số nhằm thực hiện tốt các chỉ tiêu về dân số theo kế hoạch đề ra năm 2025 và giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, đề nghị Sở Y tế tham mưu trình HĐND Nghị quyết về chính sách dân số, chế độ cho cán bộ làm công tác dân số, chủ động việc đề xuất với cấp ủy đưa các chỉ tiêu về dân số vào nghị quyết đại hội đảng các cấp ở địa phương.

Bên cạnh đó, Sở Y tế tham mưu UBND tỉnh tiếp tục ổn định tổ chức, bộ máy, cán bộ làm công tác dân số ở cấp tỉnh, huyện, xã đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với tình hình mới...

Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, làm cho đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số và phát triển lan tỏa, thấm sâu trong nhận thức của các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội trong việc chuyển hướng chính sách dân số từ tập trung vào kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

"Thúc đẩy phong trào nhân dân thực hiện mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, không lựa chọn giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số về cả thể chất, trí tuệ và tinh thần", Thứ trưởng Bộ Y tế nói.