Tội phạm lừa đảo trực tuyến liên tục "nâng cấp kịch bản lừa đảo"

Trong khuôn khổ chuỗi hoạt động Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), tọa đàm trao đổi về hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm lừa đảo trực tuyến đã được tổ chức vào chiều 25/10.

Theo Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Phạm Thế Tùng, thế giới đang bước vào kỷ nguyên số, với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ đã trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, cùng với những cơ hội to lớn, không gian mạng cũng làm nảy sinh, gia tăng của các loại tội phạm công nghệ cao. Đặc biệt, thời gian gần đây, hoạt động tội phạm lừa đảo trực tuyến diễn ra hết sức phức tạp, có xu hướng tăng mạnh, gây thiệt hại lớn cho người dân các quốc gia.

Thượng tướng Phạm Thế Tùng cho biết tại Việt Nam, những năm gần đây chứng kiến sự phát triển mạnh về khoa học công nghệ, mức độ ứng dụng, sử dụng Internet đứng thứ hạng cao trong khu vực, thế giới.

Tính đến tháng 9, Việt Nam có hơn 78,4 triệu người sử dụng Internet chiếm khoảng 80% dân số; hơn 72 triệu người sử dụng mạng xã hội; gần 170 triệu kết nối di động tại Việt Nam, tương đương khoảng 170% dân số.

Bên cạnh những lợi ích khoa học công nghệ đem lại, Việt Nam đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn đối với công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên không gian mạng.

Điển hình là xu hướng gia tăng của tội phạm mạng, tội phạm lừa đảo trực tuyến diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều địa bàn, lĩnh vực như tài chính, môi giới việc làm, thương mại điện tử gây thiệt hại lớn và bức xúc trong dư luận xã hội, hoạt động sản xuất và đời sống người dân.

Năm 2024, Bộ Công an Việt Nam đã phát hiện hơn 6.000 vụ việc liên quan hoạt động lừa đảo trực tuyến, với tổng số thiệt hại lên tới hơn 12.000 tỷ đồng. Công an các đơn vị, địa phương điều tra, khởi tố nhiều vụ án, bị can về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Các đối tượng liên tục thay đổi phương thức, sử dụng nhiều thủ đoạn phạm tội mới; hoạt động tinh vi, chuyên nghiệp hơn; có sự móc nối, học tập kinh nghiệm của các băng nhóm tội phạm trên thế giới... Đặc biệt, các đối tượng hoạt động thực hiện hành vi phạm tội hiện nay chủ yếu nằm tại địa bàn quốc gia láng giềng, địa bàn vùng giáp biên Việt Nam.

Đây cũng là một trong những khó khăn của cơ quan chức năng trong quá trình điều tra truy bắt xử lý loại tội phạm này.

Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, tội phạm lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam ngoài việc triệt để lợi dụng các đặc tính ẩn danh, xuyên biên giới, các kỹ thuật, sự phát triển khoa học công nghệ mới, các đối tượng còn nắm bắt các sự kiện, xu thế liên quan đến hoạt động, đời sống của người dân để xây dựng, nâng cấp các kịch bản lừa đảo ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp, làm cho các nạn nhân ngày càng khó khăn trong việc nhận biết để chủ động phòng ngừa.

Qua công tác phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tội phạm lừa đảo trực tuyến, Bộ Công an Việt Nam xác định 4 nhóm thủ đoạn lừa đảo chính hiện nay, gồm: Mạo danh, lừa đảo tình cảm, lừa đảo đầu tư và phát tán mã độc.

Trước diễn biến phức tạp của tội phạm lừa đảo trực tuyến, Bộ Công an Việt Nam đã tập trung triển khai đồng bộ các biện pháp công tác từ phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý các loại tội phạm, tổ chức một cách thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương xuống địa phương.

"Bộ Công an Việt Nam nhận thức rõ, sâu sắc rằng không một quốc gia nào có thể tự mình giải quyết toàn bộ những thách thức về an ninh mạng và chống tội phạm mạng.

Thời gian qua, Việt Nam đã tăng cường phối hợp với các quốc gia trong đấu tranh với tội phạm lừa đảo xuyên quốc gia và đạt được kết quả tốt”, Thứ trưởng Phạm Thế Tùng cho biết.

Theo ông, thời gian tới, các loại tội phạm có yếu tố công nghệ cao, đặc biệt là tội phạm lừa đảo trực tiếp tiếp tục diễn biến phức tạp. Các đối tượng sẽ tăng cường lợi dụng các công nghệ mới, triệt để lợi dụng thành tựu khoa học kỹ thuật để xây dựng kịch bản tiếp cận người dân nhằm thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hình thành các tổ chức tội phạm hoạt động xuyên biên giới, đặt trụ sở tại các quốc gia có nhiều kẽ hở trong hệ thống pháp luật để nhắm đến nạn nhân tại nhiều quốc gia trên toàn thế giới.

“Để giải quyết những khó khăn, thách thức nêu trên, Bộ Công an Việt Nam đánh giá cần phải có sự chung tay, phối hợp, cùng hành động của các quốc gia trên thế giới”, Thứ trưởng Phạm Thế Tùng nhấn mạnh.

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper nhấn mạnh đây là thời điểm tốt để trao đổi về vấn đề này.

Trước đây, lừa đảo chủ yếu ở góc độ cá nhân nhưng hiện nay có cả những trung tâm lừa đảo, đường dây lừa đảo quốc tế, gây thiệt hại lớn về kinh tế và an ninh. Từ đó càng khẳng định không một quốc gia nào có thể một mình giải quyết, đòi hỏi tăng cường hợp tác quốc tế và giữa các quốc gia.