“Sạch” nợ vẫn bị áp tội lừa đảo

Hình sự hóa án dân sự đã giải quyết

Đầu tháng 12/2009, TAND huyện Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình đã thụ lý vụ kiện đòi nợ với nguyên đơn là bà Hoàng Thị Dung (thị trấn Vụ Bản, huyện Lạc Sơn), bị đơn là vợ chồng bà Trần Nhật Tuấn (trú tại huyện Tân Lạc). Sau khi tiến hành hoà giải, ngày 21/4/2010, TAND huyện Tân Lạc đã có Quyết định “Công nhận sự thoả thuận của các đương sự”. Theo đó, vợ chồng bà Tuấn còn nợ bà Dung tổng cộng 119,7 triệu đồng. Ngoài nợ gốc thì vợ chồng bà Tuấn còn phải có trách nhiệm trả bà Dung lãi suất nợ quá hạn trong thời gian chưa thi hành án xong. Đến nay, hai bên đã thực hiện xong các nghĩa vụ theo đúng quyết định của tòa và không còn tranh chấp gì.

Tuy nhiên, tháng 5/2011 vừa qua, VKSND huyện Lạc Sơn và Cơ quan CSĐT- CA huyện Lạc Sơn đột ngột Quyết định khởi tố bà Trần Nhật Tuấn về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Hai cơ quan này cho rằng, bà Tuấn đã có hành vi thế chấp “sổ đỏ giả” cho bà Dung để vay tiền. Cuốn “sổ đỏ” do bà Tuấn đưa cho bà Dung để “xin khất, giãn nợ” trước đó bị xác định là sổ giả.

“Tội nhân” không quy phục, cho rằng công an, kiểm sát đã vi phạm nghiêm trọng pháp luật về tố tụng bởi việc vay tiền bà Dung là một quan hệ dân sự, đã được Toà án thụ lý và giải quyết xong vào tháng 12/2009. Quyết định của tòa đã có hiệu lực, Cơ quan CSĐT không thể “đứng trên” tòa, chuyển quan hệ vay tiền thành vụ án hình sự được.

Trao đổi về nội dung này, Phó Viện Trưởng VKSND huyện Lạc Sơn Lê Ngọc Lâm thừa nhận việc công an “dẫm lên chân”… Toà án. Ông Lâm cũng cho biết VKS đã đề nghị CQĐT có văn bản đề nghị Toà xem xét lại "Quyết định hoà giải thành”.

Tuy nhiên, ông Lâm không thể lý giải tại sao CQĐT và VKS không đợi Toà án huỷ “Quyết định hoà giải thành” rồi hãy khởi tố bị can? Với quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, CQĐT  buộc bà Dung phải là bị hại “bất đắc dĩ” trong vụ án hình sự mặc dù người này đã tự nguyện giải quyết vụ vay nợ tại Toà dân sự, đến nay đã nhận được đủ số tiền cho vay cả gốc và lãi, không thắc mắc, kiến nghị thêm.

Phó Viện trưởng Lâm cũng cho biết, Tòa án huyện Tân Lạc đã “bác” đề xuất xem xét lại Quyết định hòa giải thành do công an huyện Lạc Sơn gửi đến.

Để “chữa cháy” việc trót khởi tố bà Tuấn, sau 2 lần tiến hành điều tra và điều tra bổ sung, CQĐT công an huyện Lạc Sơn đã quyết định đình chỉ điều tra đối với bị can nhưng không phải vì không có sự việc phạm tội mà với lý do “miễn trách nhiệm hình sự” do bị can đã khắc phục, hành vi không để lại hậu quả.

Không chấp nhận lý lịch mang án tích, ngậm đắng khi đang là Hiệu phó tại một trường tiểu học bị đình chỉ sinh hoạt Đảng, gia đình tan vỡ, con trai đang học đại học cũng không được kết nạp Đảng vì “vết nhơ” của mẹ, bà Tuấn gửi đơn kêu oan tới các cơ quan pháp luật.

“Lăn tăn” nhưng vẫn cố… khởi tố

Được biết, vụ “lừa đảo” trên được khởi tố vào tháng 8/2010 bởi CQĐT hình sự khu vực 5 (Quân khu 3) vì có liên quan quan đến việc chồng bà Tuấn là quân nhân (làm việc tại Ban Chỉ huy quân sự huyện Tân Lạc) dùng đăng ký xe giả để thế chấp vay tiền. Sau đó, vụ án được chuyển đến CQĐT CA huyện Lạc Sơn để điều tra theo thẩm quyền. Khi thấy hành vi của bà Tuấn không cấu thành tội phạm, cơ quan này đã đình chỉ vụ án nhưng lại bị VKSND huyện Lạc Sơn yêu cầu phục hồi điều tra.

Tỏ ra “sốt sắng” trong vụ án này nhưng VKSND huyện Lạc Sơn cũng không “tự tin” ra Cáo trạng truy tố nên đã trả hồ sơ, yêu cầu công an làm rõ một số nội dung như: Thời điểm bà Tuấn đưa “sổ đỏ” giả cho bà Dung; Ý thức chủ quan của bà Tuấn khi đưa sổ nhằm mục đích gì?...

Viện Phó Lê Ngọc Lâm lý giải: “Do còn lăn tăn về hành vi phạm tội của Tuấn nên chúng tôi đã trả hồ sơ cho CQĐT để điều tra bổ sung”. Cách giải thích này làm dư luận càng khó hiểu về động thái “đề nghị phục hồi điều tra và khởi tố bà Tuấn” trước đó của chính VKSND huyện Lạc Sơn.

Kết quả điều tra lại đã khẳng định rõ, “ý thức chủ quan của Tuấn đưa “sổ đỏ” là vì bà Tuấn bị thúc ép đòi nợ, do chưa có tiền nên đưa Giấy tờ nhà đất để cầm cố, giãn nợ. Tuấn vẫn trả nợ cho bà Dung mà không có ý thức chiếm đoạt”. Điều này cũng phù hợp với lời khai của bà Tuấn rằng, “đến thời điểm trả tiền nhưng chưa có tiền nên tôi mới đem bìa đỏ xuống đưa bà Dung để khất nợ, giãn nợ”.

Nội dung trên cùng với Quyết định hoà giải của Toà một lần nữa thể hiện việc bà Tuấn không có ý thức chiếm đoạt tiền của bà Dung. Câu hỏi đặt ra là tại sao CQĐT và VKSND huyện Lạc Sơn không “mạnh dạn” thừa nhận bà Tuấn không có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà lại miễn trách nhiệm hình sự? Các cơ quan tố tụng đang cố lách để tránh trách nhiệm bồi thường oan sai?

P.Thảo