Mỏ đất hiếm bị khai thác trái phép: Hoạt độ phóng xạ cao gấp 21.000 lần

Trong vụ án khai thác trái phép đất hiếm ở Yên Bái, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cáo buộc Công ty Thái Dương đã gây ô nhiễm môi trường khi tiến hành khai thác khoáng sản.

Theo kết luận điều tra, tại mỏ đất hiếm xã Yên Phú, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, đã xây dựng và vận hành 2 hệ thống nhà xưởng, gồm hệ thống xưởng nghiền, tuyển quặng đất hiếm vận hành từ năm 2018 và hệ thống xưởng thủy luyện đất hiếm vận hành từ tháng 4/2023.

Trong đó, hệ thống đầu tiên thải ra bùn thải quặng đuôi, còn hệ thống thứ 2 thải ra bùn thải lẫn thải thạch cao.

Theo quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, Công ty Thái Dương phải xây dựng hồ chứa bùn thải quặng đuôi và 3 hồ lắng. Hồ lắng cũng phải được xây với nhiều điều kiện bắt buộc như trên nền đá vững, quanh hồ có hệ thống máng dốc, cống thoát nước lòng hồ...

Đối với bùn thải lẫn thải thạch cao thì phải xây dựng hồ chứa đảm bảo các yêu cầu về môi trường, không gây ra hiện tượng thẩm thấu các chất ô nhiễm.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra cáo buộc Huấn đã xây dựng các hệ thống hồ chứa bùn thải quặng đuôi không đúng quy định và không xây hồ chứa bùn thải lẫn thải thạch cao.

Bên cạnh đó, theo kết luận điều tra, so với báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được phê duyệt và các quy định của pháp luật, nước thải từ hồ chứa bùn thải quặng đuôi thải ra 2 hồ lắng có hoạt độ phóng xạ vượt ngưỡng an toàn cho phép.

Cụ thể, hồ lắng 1 có hoạt độ anpha là 2,134 Bp/l (gấp hơn 21.000 lần), hoạt độ beta là 2,056 Bp/l (gấp hơn 2.000 lần); hồ lắng 2 có hoạt độ anpha là 0,425 Bp/l (gấp 4,25 lần).

Với bùn thải lẫn thải thạch cao, do không xây dựng hồ chứa, Công ty Thái Dương đã đổ chất thải thành đống trực tiếp ra môi trường, tại các vị trí xung quanh khu vực mỏ mà không có mái che, che chắn để tránh phát tán ra môi trường xung quanh.

Theo kết luận điều tra, dù Công ty Thái Dương chưa đủ điều kiện để xả thải ra môi trường, nhưng Đoàn Văn Huấn vẫn chỉ đạo cấp dưới thực hiện bơm, xả hơn 348.000 tấn bùn thải quặng đuôi không được xử lý đạt chuẩn an toàn ra khu vực hồ chứa không đảm bảo tiêu chuẩn; đổ 2.425 tấn thải thạch cao lẫn bùn thải ra các khu vực không được phép đổ thải.