Khai sinh cho con riêng phải “xin phép” vợ?

Muốn khai sinh, phải... báo cáo vợ

Kết hôn lần đầu năm 24 tuổi, cái tuổi không còn quá trẻ nhưng hôn nhân đối với chị Nguyễn Minh T. ở Từ Liêm, Hà Nội vẫn thực sự là "cuộc thử thách đầy nghiệt ngã" như cách chị nói.

Chồng chị vốn là người đàn ông gia trưởng, lại mắc bệnh ghen tuông thái quá khiến cuộc sống vợ chồng trở nên ngột ngạt. Thêm nữa, gia đình chồng chị là những người buôn bán lam lũ, thức khuya dậy sớm nên họ không chịu nổi cảnh con dâu sáng cắp ô đi, tối cắp ô về, ăn trắng mặc trơn, việc nhà không "mó máy". Sau 5 năm chung sống, hai người chia tay, chị T. nhận phần nuôi bé gái khi đó mới hơn 3 tuổi.

Cuộc sống cứ thế trôi đi cho đến một ngày, chị T gặp anh Hoàng Minh C. Anh C người miền Trung nhưng lập nghiệp ở Hà Nội đã lâu, làm cố vấn cho một tổ chức kinh tế của nước ngoài tại Việt Nam. Dù đã yên bề gia thất với vợ đẹp con ngoan nhưng trước chị T, anh C. vẫn "say như điếu đổ", dẫn đến việc chị T. có mang. Khi cháu bé được 2 tháng tuổi, anh chị dẫn nhau ra UBND phường xin làm thủ tục đăng ký khai sinh.

Tuy nhiên, tại đây, khi biết quan hệ của anh C, chị T là quan hệ ngoài hôn nhân, cán bộ phường đã yêu cầu anh C phải có văn bản về sự đồng ý của người vợ hợp pháp. Đã "ăn vụng", nay lại phải báo cáo vợ, chẳng khác nào "lạy ông tôi ở bụi này". Năn nỉ không được, anh C đành "treo" việc đăng ký khai sinh cho bé để chờ khi chị T nhập khẩu về nhà bà ngoại cháu ở quê, xem việc đăng ký có... dễ hơn không.

Hiện nay, mặc dù pháp luật quy định “mọi trẻ em sinh ra đều phải được đăng ký khai sinh”, trẻ em trong hay ngoài giá thú đều được đối xử bình đẳng như nhau khi đi đăng ký khai sinh, và cán bộ tư pháp hộ tịch không phép được gặng hỏi hay tìm hiểu về hoàn cảnh ra đời của đưa trẻ, tuy nhiên, thực tế, nơi này, nơi khác vẫn đòi hỏi những thủ tục... ngoài quy định, như trường hợp của anh C. nói trên.

Đòi hỏi thêm là phạm luật

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Phạm Xuân Phương cho biết: Hà Nội cũng từng xảy ra những trường hợp cán bộ "đòi hỏi" thêm văn bản có sự đồng ý của người vợ hợp pháp. Tuy nhiên, sau đó Sở Tư pháp đã có văn bản "cấm tuyệt đối" vì đó là yêu cầu trái pháp luật. "Nếu đòi hỏi thêm chắc chắn là do vấn đề về nhận thức và cơ quan quản lý sẽ chấn chỉnh nghiêm những trường hợp này", ông Phương nói.

Tuy nhiên, một vấn đề khác đặt ra là nếu cứ để các ông chồng "vô tư" đứng tên trong giấy khai sinh của trẻ như vậy sau này xảy ra tranh chấp (ví dụ tài sản thừa kế) thì sẽ giải quyết ra sao?. Hay đơn giản việc các ông chồng "ăn vụng" dẫn đến có con "ngoài luồng" sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi, cũng như cuộc sống gia đình của những người vợ hợp pháp.

Lý giải vấn đề này, Giám đốc Sở Tư pháp Thái Nguyên Nguyễn Hùng Tráng khẳng định: "Việc nhận con cũng như làm đăng ký khai sinh cho trẻ là vì quyền lợi của trẻ chứ không phải của cha hay mẹ chúng. Còn nếu vì sợ tranh chấp tài sản thừa kế sau này, người vợ có thể đề nghị Tòa án phân chia tài sản, và đó là một quan hệ dân sự khác".

Ông Tráng cũng cho biết, thực tế khi giải quyết những trường hợp tương tự, nhiều chính quyền cơ sở cũng lầm tưởng việc ghi tên trẻ vào giấy khai sinh là công nhận hôn nhân hợp pháp. Tuy nhiên, đó chỉ là quan hệ cha con được xác định trong giấy khai sinh chứ không phải quan hệ vợ chồng (phải được thiết lập bằng giấy đăng ký kết hôn).

Tuy nhiên, dưới góc nhìn một Luật sư, bà Nguyễn Thị Minh Châu, Trưởng Văn phòng Luật sư Bảo Châu và cộng sự cho rằng, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho mình và gia đình, các bà vợ trong hôn nhân có thể yêu cầu chính quyền cơ sở, cơ quan, đoàn thể... can thiệp vì hành vi của các ông chồng đã vi phạm pháp luật hôn nhân và gia đình, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc nghiêm trọng hơn là xử lý hình sự. Tuy nhiên, những việc này không liên quan đến việc nhận cha con và đứng tên cha trong giấy khai sinh của trẻ.

Như vậy, vấn đề ở đây chính là việc chấp hành pháp luật. Ngoài nhận thức đúng, đầy đủ về công tác đăng ký khai sinh thì cần tránh tâm lý lo ngại "bị kiện". Các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương cũng cần siết chặt công tác kiểm tra, thanh tra, tránh việc "đẻ" ra những thủ tục gây phiền hà, khó dễ cho người dân.