Cuộc giải cứu con tin lịch sử
30 năm trước, ngày 28/9/1993, lực lượng đặc nhiệm Nga đã thực hiện một trong những chiến dịch chống khủng bố thành công nhất trong lịch sử đương đại của đất nước.
Kẻ khủng bố bắt giữ con tin tại trường mẫu giáo
Vào ngày hôm đó, Alexey Paly, 24 tuổi, cư dân ở Omsk đã xâm nhập vào một trường mẫu giáo địa phương, bắt một giáo viên và 5 trẻ nhỏ làm con tin. Tên khủng bố được trang bị một khẩu súng ngắn, hắn muốn bay ra nước ngoài và đòi một số tiền lớn.
Hắn đe dọa, nếu bị từ chối sẽ kích hoạt thiết bị nổ tự chế (IED), có thể gây cái chết cho tất cả các con tin. Các chiến sĩ cảnh sát chống bạo động Omsk đã tỏ ra thực sự chuyên nghiệp khi phải đối phó với với tên tội phạm này.
Ngày 28/9/1994, Omsk. Khoảng 8h sáng, các học sinh nhóm 12 của trường mẫu giáo số 285 trên tầng 2 đang chuẩn bị bài tập thể dục thì một người đàn ông gầy gò đeo mặt nạ, tay cầm khẩu súng ngắn bất ngờ bước vào và ngay lập tức bắn lên trần nhà. Những đứa trẻ và cô giáo Tachiana Shchukina chết cứng vì sợ hãi.
Lúc này, có một người mẹ cùng với đứa con xuất hiện trước ngưỡng cửa, khi nhìn thấy tên khủng bố và nghe thấy tiếng súng họ đã hét lên và bỏ chạy.
Trong lúc kẻ xả súng bị phân tâm, cô giáo lập tức nắm lấy cơ hội, xua hầu hết bọn trẻ ra khỏi lớp. Nhưng bản thân cô giáo và 5 đứa trẻ khác, bốn trai và một gái không kịp rời khỏi phòng. Từ lúc đó họ phải trải qua 7 tiếng bị giam cầm bởi tên khủng bố.
Ngay sau khi bắt đầu vụ bắt giữ, tên Paly đã nói với cô giáo rằng hắn có mang theo một quả bom tự chế cực mạnh đựng trong chiếc nồi tráng men. Hắn luôn nắm chặt trong bàn tay trái một thiết bị kích hoạt, sẽ hoạt động ngay khi bàn tay mở ra.
Alexey Paly người vùng Sverdlovsk, 24 tuổi, từng phục vụ trong Lực lượng Dù, đã kết hôn rồi ly hôn và sống với bà ngoại ở Omsk. Paly mơ được ra nước ngoài, vì thế cần có tiền và hắn nảy ra ý tưởng bắt con tin để đòi tiền chuộc. Hắn nói muốn bay đến Iraq, nếu nơi đó không chấp nhận thì sẽ tới Thụy Sĩ.
Để gây án, Paly đã chuẩn bị trước một quả bom. Không rõ hắn đã lấy được chất nổ ở đâu nhưng đáng chú ý là sau năm 1991, việc mua chất ammon và các chất nổ công nghiệp khác không quá khó.
Paly chọn trường mẫu giáo số 285 vì đó là khu nhà đẹp và nằm ở vị trí trung tâm Omsk. Hắn cho rằng cha mẹ của những đứa trẻ của trường là những người giàu có.
Tin tức về việc có những con tin bị bắt tại trường là một cú sốc thực sự đối với hiệu trưởng Tachiana Okhotnikova. Bà đã đến phòng làm việc ngay và gặp đám đông phụ huynh bên ngoài cửa phòng, nghe họ kể về tên tội phạm. Sau đó, bà ra lệnh cho mọi người rời khỏi tòa nhà (bọn trẻ đã được sơ tán đến trường trung học số 66 lân cận).
Sau khi gọi cảnh sát, bà đã đến nói chuyện với tên khủng bố… Lúc đó bà Okhotnikova rất sợ hãi, khi bà mở cửa thì bị một khẩu súng chĩa thẳng vào người. Những đứa trẻ đang ngồi yên lặng. Bà nghĩ cách giữ được mạng sống cho bọn trẻ trong tình trạng khỏe mạnh.
Okhotnikova tự giới thiệu và hỏi tên khủng bố là có thể làm gì. Paly quyết định sử dụng người phụ nữ này làm người trung gian đàm phán.
Chiến dịch giải cứu con tin
Thông tin về vụ bắt giữ con tin trên ngay lập tức được chuyển đến Nikolai Lukin, chỉ huy Lực lượng cảnh sát chống bạo động (OMOH) vùng Omsk. Họ đã nhanh chóng hành động.
Lukin đã tập hợp nhóm chiến binh đầu tiên và đến ngay hiện trường. Với sự giúp đỡ của một nhân viên trường mẫu giáo, họ vào trong trường và được chỉ dẫn vị trí của tất cả các phòng.
Sau đó cả nhóm đã chiếm giữ các vị trí cách không xa nhóm con tin. Để không đánh động tên tội phạm, họ cởi giầy, chỉ đi tất và đi xung quanh trường để không phát ra tiếng động.
Việc giữ liên lạc với Ban tác chiến, nằm trong phòng vật lý của trường số 66 bên cạnh được thông qua chỉ huy Lukin và chiến sĩ Victor Kolmagorov. Hai người sẽ lần lượt đi đến trường mẫu giáo rồi quay lại Ban.
Sau một lúc, hiệu trưởng Okhotnikova đến gặp hai cảnh sát trên và truyền đạt yêu cầu từ Paly là cung cấp máy bộ đàm. Hắn đòi 6 chiếc còng tay, 1 khẩu súng lục có băng đạn dự phòng và 1 khẩu súng trường tấn công với hai băng đạn. Ngoài ra, hắn còn đòi 500 nghìn USD và 50 triệu ruble, một chiếc xe bus kính mờ, một chiếc dù và một chiếc máy bay tới Petersburg.
Một trong những đồng phạm của Paly được cho là đã đợi hắn tại đó cho đến 12h ngày hôm sau. Nếu khi đó Paly chưa đến được Peterburg thì đồng phạm của hắn sẽ cho nổ hai quả bom ở các điểm du lịch nổi tiếng.
Từ Peterburg, Paly dự định đến Iraq và hứa sẽ thả con tin ngay khi đến sân bay ở Omsk.
Sau khi nhận được yêu cầu của tên tội phạm, một cuộc họp khẩn cấp được bắt đầu tại Ban tác chiến. Cuộc họp còn có cả sự tham dự của thống đốc và người đứng đầu Omsk. Họ đã đề nghị sẽ làm con tin để đổi lấy những đứa trẻ, nhưng Paly từ chối.
Ban lãnh đạo tác chiến đã nghiên cứu các phương án khác nhau: vô hiệu hóa tên tội phạm tại trường mẫu giáo, ở lối ra, trên đường đến sân bay hoặc trên máy bay. Nhiệm vụ chính là cứu bọn trẻ, vì vậy tất cả các lựa chọn đều là việc tiêu diệt kẻ khủng bố.
Số tiền đã được chuẩn bị cùng với chiếc xe bus kính mờ đã được đưa đến trường mẫu giáo. Ngồi sau tay lái là một đặc vụ đã cải trang thành tài xế, sẵn sàng hạ gục tên khủng bố chỉ bằng một đòn.
Một nhân viên của FSB đã tham gia đàm phán với Paly để dập tắt các cuộc tấn công của hắn. Không hiểu sao Paly quyết định chuyển xuống tầng 1, nơi dễ dàng vô hiệu hóa hắn hơn nhiều. Một tay súng bắn tỉa trên nóc tòa nhà lân cận liên tục chĩa súng vào tên khủng bố, nhưng việc nổ súng là rất nguy hiểm do có nguy cơ kích hoạt quả bom tự chế…
Để giải thoát một con tin khác là bé trai Valery đang có vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, thông qua bà Okhotnikova, Ban tác chiến quyết định thực hiện một yêu cầu của Paly là trao cho hắn khẩu súng lục Makarov có một băng đạn và hắn đã đồng ý.
Cậu bé đã được thả và được cho phép mang thức ăn cho những con tin còn lại. Việc liên lạc của Ban tác chiến đã làm lơi sự cảnh giác của Paly, tạo cơ hội cho nhóm thứ hai xâm nhập vào trường mẫu giáo và bây giờ mọi thứ đã được sẵn sàng cho cuộc tấn công.
Cô giáo Shchukina vào bếp lấy thức ăn cho bọn trẻ: cảnh sát OMOH Kolmagorov đã đợi cô ở hành lang, yêu cầu cô tìm bất cứ lý do gì để đưa bọn trẻ rời khỏi chỗ tên khủng bố. Sau đó, cô sẽ phải ra tín hiệu quy ước là nói to: "Các em, đi tắm rửa thôi!".
Khi trở lại lớp, Shchukina thấy tên Paly đang căng thẳng đàm phán trên máy bộ đàm, bên cạnh là bà hiệu trưởng. Lợi dụng cơ hội đó, cô đã lặng lẽ đưa bọn trẻ vào phòng rửa tay, đóng cửa và ở lại đó với chúng.
Paly đã cố gắng dõi theo, khi đi qua cánh cửa đã bị khóa hắn nổi cơn thịnh nộ, liền cầm lấy khẩu súng ngắn. "Một tiếng súng vang lên và tôi nhìn thấy một cái lỗ trên cửa ngang tầm mắt" - cô giáo nhớ lại.
Bà hiệu trưởng Okhotnikova lo lắng liền đề nghị cô giáo đưa bọn trẻ ra ngoài. Khi đó Paly đang tức giận liền yêu cầu có thêm một khẩu súng máy. Trong khi đó, do phát súng bất ngờ nên Ban chỉ huy tác chiến quyết định hoãn cuộc tấn công.
Nhưng việc đặt một khẩu súng máy vào tay kẻ khủng bố cũng rất nguy hiểm, vì vậy họ đã đưa cho hắn một vũ khí bị lỗi nhưng bị Paly nhanh chóng phát hiện ra và trả lại.
Rõ ràng là những cuộc đàm phán kéo dài sau 7 tiếng đang đi đến hồi kết. Việc trì hoãn thêm nữa việc tấn công kẻ khủng bố là rất nguy hiểm. Nếu Paly kích hoạt quả bom thì chỉ còn lại 3-4 giây trước khi bom nổ và họ sẽ không thể kịp đối phó. Vì vậy, người đứng đầu Sở cảnh sát liền ra lệnh bắt đầu hành động.
Đòn quyết định
Vào khoảng 2h30 chiều, Victor Kolmagorov, mặc dân phục đi đến cửa phòng giam các con tin với một bao súng lục giấu dưới áo khoác. Bà hiệu trưởng rất lo lắng cho bọn trẻ nên yêu cầu ông không được sử dụng vũ khí. Victor trấn an rằng các đồng đội chỉ mang theo những tấm chắn.
Chờ cho bọn trẻ đã ở một khoảng cách với kẻ khủng bố, Kolmagorov cùng các cộng sự lập tức xông vào khiến cho Paly bị bất ngờ khi hắn đang ăn lót dạ nên đã không kịp phản ứng.
"Chúng tôi đã dùng các tấm chắn thép để tránh tên khủng bố rồi bắn vào lưng hắn" - Kolmagorov cho biết. Phát súng chí mạng này thực sự đã đi vào lịch sử của lực lượng đặc nhiệm Nga: viên đạn găm vào tay trái của Paly ở khủyu tay, xuyên qua cẳng tay và thoát ra gần bàn tay. Bàn tay hắn bị tê liệt trong tình trạng vẫn đang nắm chặt. Phát súng thứ hai nhắm vào đầu - tên khủng bố đã bị vô hiệu hóa.
Đúng vào khoảnh khắc đó, cảnh sát OMOH Yuri Malyshev đã quản chặt những đứa trẻ đang đứng ở cửa phòng ngủ, ông nhảy lao qua ba chiếc giường tới ấn chúng nằm rạp xuống sàn và dùng thân mình che cho bọn trẻ.
Khi các cảnh sát tháo gỡ bom mìn vô hiệu hóa quả bom IED của Paly, họ nhanh chóng phát hiện ra rằng hắn đã nói thật: sức mạnh của quả bom là quá đủ để phá hủy toàn bộ khu nhà trường mẫu giáo. Trong chiếc nồi tráng men chứa đến 2,5kg chất amonit, các nguyên tố kim loại và hệ thống kích nổ…
Chiến dịch đặc biệt do các chiến sĩ cảnh sát OMOH của Ban Nội vụ vùng Omsk thực hiện được coi là một trong những chiến dịch thành công nhất trong lịch sử của Lực lượng Đặc nhiệm và được đưa vào sách giáo khoa giảng dạy.
11 người trong đó có Lukin, Kolmagorov và Malyshev đã được nhận huân chương "Vì lòng dũng cảm". Bà hiệu trưởng trường mẫu giáo số 285 Okhotnikova cũng được nhận giải thưởng này.