Cơ hội nào cho bà Trương Mỹ Lan thoát án tử hình?

Bà Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) vừa bị TAND TPHCM tuyên phạt mức án tử hình về tội Tham ô tài sản.

Tử hình là hình phạt cao nhất trong quy định của pháp luật hiện hành. Vậy sau phán quyết trên, bà Trương Mỹ Lan có còn cơ hội sống không?

Kháng cáo, xin ân giảm

Liên quan tới vấn đề trên, một luật sư thuộc Đoàn luật sư TPHCM cho biết theo khoản 1 Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật Hình sự quy định.

Hiện nay, trong Bộ luật Hình sự hiện hành có 18 tội phạm áp dụng hình phạt tử hình. Trong đó, nhóm tội liên quan tới tham nhũng có tội Nhận hối lộ và Tham ô tài sản có khung hình phạt cao nhất là tử hình.

Theo luật sư, trong vụ án này, TAND TPHCM mới đưa ra phán quyết cấp sơ thẩm và bản án chưa có hiệu lực pháp luật.

Theo quy định pháp luật, trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tòa tuyên án, bà Trương Mỹ Lan có quyền kháng cáo lên TAND Cấp cao tại TPHCM để đề nghị xem xét lại phán quyết trên.

Ngoài ra, theo pháp luật tố tụng hình sự hiện hành, trong vòng 7 ngày kể từ bản án có hiệu lực pháp luật, bà chủ Tập đoàn Vận Thịnh Phát được gửi đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước.

Trường hợp nào không áp dụng hình phạt tử hình?

Đồng tình với quan điểm trên, luật sư Lưu Tấn Anh Toàn (Giám đốc Công ty Luật Lưu Vũ) chia sẻ một số trường hợp không áp dụng hình phạt tử hình và không thi hành án tử hình.

Theo ông Toàn, người phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2, Điều 40, Bộ luật Hình sự hiện hành sẽ không áp dụng mức án tử hình.

Cụ thể, người phạm tội dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi phạm tội hoặc khi xét xử, người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

Bên cạnh đó, luật sư Toàn cũng cho biết không thi hành án tử hình đối với phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người đủ 75 tuổi trở lên hoặc người bị kết án tử hình về tội Tham ô tài sản, tội Nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Với quy định trên, trong tiến trình tố tụng (phúc thẩm, thi hành án) tiếp theo, bà Lan nộp lại ít nhất 3/4 số tiền đã bị cáo buộc tham ô thì sẽ không bị thi hành án tử hình. Lúc này, căn cứ theo khoản 4, Điều 40, Bộ luật Hình sự năm 2015, hình phạt tử hình sẽ chuyển xuống chung thân.

Căn cứ tử hình bà Trương Mỹ Lan

Căn cứ vào hồ sơ vụ án và kết quả thẩm tra tại tòa, HĐXX cho rằng đủ cơ sở xác định bà Trương Mỹ Lan là chủ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và nhiều công ty khác trong "hệ sinh thái" Vạn Thịnh Phát.

Mặc dù bị cáo Trương Mỹ Lan không thừa nhận hành vi phạm tội, HĐXX có đủ cơ sở xác định bà Lan đã nắm giữ cổ phần hơn 91,5% của Ngân hàng SCB, nắm quyền chi phối gần như tuyệt đối tại SCB. HĐXX nhận định lời khai của bị cáo Lan và luật sư bào chữa cho rằng bà Lan chỉ nắm 15%, còn lại là của cổ đông nước ngoài và nhờ bạn bè đứng tên là không có căn cứ, không có cơ sở chấp nhận.

Theo HĐXX, các bị cáo bất chấp quy định của pháp luật, thậm chí giải ngân trước, hợp thức hóa hồ sơ sau. Bị cáo Trương Mỹ Lan trở thành người có quyền quyết định cao nhất tại SCB, đủ dấu hiệu về mặt chủ thể có chức vụ, quyền hạn của tội Tham ô tài sản.

HĐXX khẳng định lời bào chữa cho rằng bị cáo Lan không có vai trò gì tại SCB là không có căn cứ, không được tòa chấp nhận. HĐXX nhận định có đủ cơ sở xác định các bị cáo phạm vào các tội danh như cáo trạng truy tố.

Hậu quả do bị cáo Lan và đồng phạm gây ra là đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại đặc biệt lớn với SCB, đẩy nhà băng vào tình trạng mất thanh khoản, gây hoang mang cho khách hàng, người dân. Hành vi của 86 bị cáo mang tính có tổ chức, trong đó Trương Mỹ Lan là chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo hành vi phạm tội.

Do đó, tòa cho rằng cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất theo Bộ luật Hình sự quy định với bị cáo Lan.