Xe điện sạc siêu nhanh sẽ phải trả giá đắt bằng tuổi thọ pin

Từ đầu năm đến nay, các nhà sản xuất ô tô, sản xuất pin, và các công ty công nghệ Trung Quốc đua nhau giới thiệu các hệ thống sạc siêu nhanh. Công nghệ này sẽ giúp người dùng ô tô điện giảm bớt nỗi lo "xe hết điện giữa đường", nhưng lại làm gia tăng một mối lo ngại khác: nguy cơ pin nhanh chai hơn.

Người tiêu dùng có xu hướng tin rằng việc sạc siêu nhanh, tương tự như sạc điện thoại di động, sẽ làm giảm tuổi thọ pin, dù nhiều người chưa có số liệu cụ thể về mức độ ảnh hưởng. Nỗi lo này được "tiếp sức" bởi chi phí thay pin lớn, có thể chiếm đến một nửa giá trị xe mới hoặc thậm chí vượt quá giá trị còn lại của chiếc xe, khiến chủ xe phải đối mặt với lựa chọn khó khăn giữa việc thay pin hay thay cả xe.

Tài xế xe công nghệ, những người phụ thuộc nhiều vào sạc siêu nhanh để tối đa hóa thời gian hoạt động, thấy rằng việc thường xuyên sạc nhanh khiến pin mau chai hơn.

Các khảo sát gần đây cho thấy, ở những xe chạy dịch vụ hoạt động trên 100km mỗi ngày và sử dụng sạc siêu nhanh hơn 70% thời gian, tình trạng pin có thể giảm từ 100% xuống còn 85% chỉ sau hai năm, và tốc độ xuống cấp của pin ngày một nhanh.

Nghiên cứu từ Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) cho thấy việc thường xuyên sạc với công suất trên 120kW có thể rút ngắn 40% tuổi thọ pin so với sạc chậm.

Theo quy định hiện hành tại Trung Quốc, các hãng xe phải bảo hành tối thiểu 8 năm hoặc 120.000km cho các linh kiện chính như pin. Dù hầu hết nhà sản xuất đều tuân thủ quy định này, và cho phép thay thế khi tình trạng pin giảm xuống còn 70-80% trong thời gian bảo hành, nhưng thực tế áp dụng lại khá phức tạp.

Nhiều chính sách "bảo hành trọn đời" đi kèm các điều kiện nghiêm ngặt, như yêu cầu xe phải do chủ sở hữu đầu tiên sử dụng, giới hạn số km hằng năm, bắt buộc bảo dưỡng tại xưởng chính hãng và cấm sử dụng vào mục đích thương mại.

Một số chính sách thậm chí loại trừ những xe sử dụng sạc siêu nhanh quá mức quy định, vô hình trung tạo nên rào cản bảo hành đối với nhiều người dùng cá nhân và tài xế dịch vụ.

Thêm vào đó, một số bảo hành không bao gồm việc suy giảm hiệu suất pin theo thời gian mà chỉ bảo vệ khỏi lỗi sản xuất, dẫn đến sự hiểu nhầm từ phía người dùng. Các khảo sát cho thấy chỉ có khoảng 23% chủ xe điện hiểu rõ điều khoản bảo hành, trong khi hơn một nửa nhầm tưởng "bảo hành trọn đời" đồng nghĩa với việc được thay pin miễn phí bất kỳ lúc nào.

Ngành công nghiệp xe điện đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa tốc độ sạc và tuổi thọ pin. Những tiến bộ về kỹ thuật bao gồm hệ thống quản lý nhiệt tốt hơn để kiểm soát nhiệt độ pin khi sạc nhanh, và các hệ thống quản lý pin (BMS) được nâng cấp với chế độ "bảo vệ sạc siêu nhanh" nhằm điều chỉnh công suất dựa trên tình trạng pin. Các trạm sạc thông minh cũng được thiết kế để tự động điều chỉnh dòng điện trong quá trình sạc.

Các chuyên gia khuyến nghị người dùng nên hạn chế việc sạc siêu nhanh ở mức dưới 40% tổng số lần sạc và ưu tiên sạc chậm khi có thời gian. Họ cũng khuyên không nên sạc siêu nhanh khi mức pin dưới 10% hoặc trên 90%, vì sạc ở những mức này có thể gây hư hại nhiều hơn.

Cuối cùng, để xây dựng một hệ sinh thái sạc siêu nhanh bền vững, cần có cách tiếp cận toàn diện gồm: các biện pháp bảo vệ kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng khoa học cho người tiêu dùng và chính sách rõ ràng về phạm vi bảo hành sạc nhanh cũng như trách nhiệm của nhà sản xuất.