Sạc pin không phải giải pháp duy nhất cho người dùng xe máy điện

Xu hướng chung của toàn cầu là giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch, ưu tiên các loại phương tiện sử dụng năng lượng mới, và trong bối cảnh đó, xe điện nổi lên như một giải pháp "hoàn hảo", đặc biệt là với xe hai bánh.

Tuy nhiên, băn khoăn lớn nhất của người mua xe máy điện tập trung vào bộ pin, cụ thể là thời gian sạc và nỗi lo xe hết pin giữa đường. Hiện tại, nói tới xe máy điện, đa số lập tức nghĩ tới phương pháp cắm sạc truyền thống, trong khi trên thực tế còn một số giải pháp khác để nạp năng lượng cho xe.

Sạc pin

Đây là giải pháp có thể áp dụng với mọi loại xe máy điện hiện nay trên thị trường.

Thời gian sạc pin phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như loại pin, dung lượng pin, dung lượng pin còn lại trước khi sạc và công suất bộ sạc. Thông thường, xe máy điện cần từ 6 đến 12 tiếng để sạc đầy pin. Các dòng xe nhỏ có thể có thời gian sạc ít hơn, chỉ từ 3 đến 6 tiếng.

Với thời gian sạc lâu như vậy, người dùng xe điện thường lựa chọn cắm sạc qua đêm, để việc sạc pin không bị ngắt quãng. Thông thường, xe đạp điện cần 4-6 giờ cắm sạc để năng lượng vào đầy bình, còn với xe máy điện cần khoảng 6-12 giờ. Tuy nhiên, giải pháp này chỉ phù hợp với người dùng thông thường, còn với người làm nghề giao hàng hay chở khách lại khá bất tiện.

Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều tranh cãi về độ an toàn của việc cắm sạc pin xe máy điện qua đêm, nhất là khi để xe dưới hầm chung cư, toà nhà. Nếu xe có chức năng ngắt điện khi sạc đầy pin, bộ sạc chính hãng đồng bộ với xe và ở trong tình trạng tốt, thì việc cắm sạc qua đêm là hoàn toàn có thể. 

Ngoài việc sử dụng bộ sạc chính hãng đồng bộ với xe và sử dụng nguồn điện có điện áp phù hợp, một lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn là chỉ nên cắm sạc khi pin gần hết (dưới 30%), và sạc sau khi sử dụng khoảng 20 phút để pin nguội. Tuyệt đối không cắm sạc ngay sau khi xe vừa chạy quãng đường dài.

Đổi pin

Đây là giải pháp nhanh và tiện hơn nhiều so với việc cắm sạc. Thay vì chờ đợi ít nhất 3 tiếng để sạc đầy bộ pin, người dùng xe máy điện có thể chỉ mất 1-2 phút ghé vào trạm đổi pin, nhanh hơn cả đổ xăng cho xe máy truyền thống. 

Tại Đài Loan (Trung Quốc), Gogoro là thương hiệu nổi bật nhất trong lĩnh vực này, với mạng lưới hơn 2.000 trạm đổi pin trải khắp đảo. Hệ thống trạm đổi pin của Gogoro tương thích với nhiều mẫu xe máy điện khác nhau, thu hút hàng triệu lượt đổi pin mỗi tháng.

Tại Ấn Độ, vì mục tiêu cắt giảm ô nhiễm không khí và sự phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch, chính phủ khuyến khích sự phát triển của mô hình đổi pin bằng các chính sách hỗ trợ và ưu đãi. Tập đoàn Sun Mobility đang đầu tư mạnh mẽ vào mạng lưới đổi pin cho xe máy điện và xe ba bánh, trong bối cảnh thủ đô Delhi chỉ cho phép đăng ký xe máy điện từ tháng 8/2026.

Tại Việt Nam, Selex là đơn vị tiên phong trong mô hình đổi pin xe máy điện. Các hãng xe máy như Honda, Yamaha cũng đang từng bước nhập cuộc.

Để mô hình này phát triển, trạm đổi pin tương thích với nhiều loại xe, cần có chính sách hỗ trợ của chính phủ, và sự chung tay của các hãng xe, các công ty công nghệ vì cần tiêu chuẩn hoá bộ pin và chi phí phát triển cơ sở hạ tầng cũng như vận hành trạm đổi pin khá lớn. 

Từ năm 2021, KTM AG, Honda, Yamaha Motor, và Piaggio đã chính thức công bố kế hoạch bắt tay hợp tác để xây dựng bộ tiêu chuẩn toàn cầu cho pin có thể hoán đổi để sử dụng trên xe máy điện. 

Trước đó, vào năm 2020, 4 nhà sản xuất xe máy lớn nhất Nhật Bản là Honda, Kawasaki, Suzuki và Yamaha cũng đã công bố thành lập một liên minh để xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho pin xe điện của họ trong tương lai.

Sạc pin tháo rời khỏi xe

Trong bối cảnh hệ thống trạm đổi pin có độ phủ chưa đủ rộng để đáp ứng nhu cầu, việc sạc pin tháo rời hiện nay được coi là giải pháp lý tưởng cho các dòng xe máy điện sử dụng pin Lithium hoặc pin LFP.

Với giải pháp này, người dùng xe máy điện có thể chủ động việc sạc pin ở bất cứ đâu có nguồn điện, không phải phụ thuộc vào vị trí đỗ xe. Nếu có nhiều hơn 1 viên pin thì nó cũng giúp giảm thời gian chờ đợi và sử dụng chủ động hơn, chẳng hạn 1 viên lắp vào xe để vận hành còn viên kia cắm sạc tại nhà.

Tại Việt Nam hiện có mẫu Honda ICON e: được trang bị bộ pin đặt ở sàn xe có thể tháo rời để sạc, thay vì chỉ có hình thức sạc duy nhất là cắm trực tiếp trên xe. Mẫu xe máy điện Neo's của Yamaha cũng có thiết kế pin có thể tháo lắp rời, giúp người dùng dễ dàng mang đi sạc tại các vị trí thuận tiện.