Quy định khí thải bóp nghẹt thị trường ô tô Trung Quốc

Theo hãng tin Reuters, hồi cuối tháng 4 năm nay, anh Ron Li - đại lý xe của hãng Buick tại Thượng Hải nhận ra mình đang mắc kẹt với gần 80 chiếc sedan và thể thao đa dụng "ế ẩm". Nguyên do là các xe theo tiêu chuẩn phát thải “Trung Quốc V” phải được bán hết trước ngày 30/6. Sau thời hạn này, chỉ những xe đáp ứng tiêu chuẩn "Trung Quốc VI" mới được cấp phép lưu hành trên đường phố.

Hệ quả là nhiều khách hàng không còn mặn mà với việc mua những chiếc xe theo tiêu chuẩn cũ. Anh Li cho biết “Khách hàng không chắc được rằng liệu họ có thể sử dụng những chiếc xe theo tiêu chuẩn "Trung Quốc V" trong bao lâu, hay có thể bán lại chúng trong tương lai không. Thành thật mà nói, chính chúng tôi cũng không biết câu trả lời.”

Để ứng phó, trong tháng 5, đại lý của anh Li đã phải giảm giá tới 30% đối với các mẫu xe tiêu chuẩn khí thải cũ. Hàng loạt hãng xe và đại lý ô tô khác trên khắp Trung Quốc cũng làm điều tương tự. Một vài hãng thậm chí giảm giá hơn 2.000 USD cho các mẫu xe theo tiêu chuẩn cũ. Một đại lý phân phối xe Peugeot tại Thượng Hải, còn tuyên bố sẽ tặng kèm một chiếc 301 cỡ nhỏ nếu khách mua một chiếc SUV 5008.

Đợt giảm giá mạnh chưa từng có tiền lệ này đã kéo theo tháng sụt giảm doanh thu mạnh nhất của các hãng xe tại Trung Quốc, với mức giảm 16%. Điều này có thể khiến doanh số bán xe tại Trung Quốc trong năm nay hứng chịu mức giảm khoảng 5%, sau khi đã sụt giảm 2,8% trong năm ngoái. Tuy nhiên, theo nhà phân tích Yale Zhang tại Công ty Automotive Foresight, mọi chuyện có thể còn tồi tệ hơn và mức giảm sẽ là gần 10%.

“Những chiếc xe tiêu chuẩn Trung Quốc V không được bán tại các khu vực áp dụng quy định mới sẽ được chuyển tới các khu vực khác để bán, và gây ảnh hưởng tới doanh số tại đó,” ông Zhang chia sẻ.

Nhiều người cho rằng, những bất cập trong việc triển khai các quy định mới về tiêu chuẩn phát thải tại 15 tỉnh thành của Trung Quốc - nơi chiếm tới 60% doanh số bán xe của Trung Quốc là nguyên nhân gây ra tình trạng trên. Dưới sự hối thúc của Bắc Kinh, chính quyền nhiều địa phương đã cố gắng đẩy nhanh tốc độ áp dụng tiêu chuẩn mới càng sớm càng tốt mà không để cho các doanh nghiệp có đủ thời gian để chuẩn bị. Hệ quả là tại một số nơi, như đảo Hải Nam, việc thực thi tiêu chuẩn đã phải tạm hoãn sau khi các đại lý xe địa phương phàn nàn rằng họ không thể bán được hết hàng tồn kho. Những rắc rối chỉ tạm lắng xuống sau khi giới chức Trung Quốc khẳng định rằng, những người đã mua xe theo tiêu chuẩn cũ vẫn được phép bán lại phương tiện của mình.

Theo các chuyên gia, cần rất nhiều thời gian và chi phí để thiết kể các bộ phận cụ thể đáp ứng tiêu chuẩn mới. Không chỉ vậy, quá trình cấp phép cho các mẫu xe mới sẽ kéo dài từ 6 tháng đến một năm, trong khi các cơ sở kiểm tra tại đây không đáp ứng đủ nhu cầu tăng vọt. Tất cả các yếu tố trên càng khiến các nhà sản xuất ô tô tại Trung Quốc gặp khó khăn.

Các số liệu thống kê cho thấy, chỉ 21% số xe ô tô được bán trong tháng 5 đạt tiêu chuẩn Trung Quốc VI, nhưng tỷ lệ này có thể tăng lên 50% nếu nguồn cung đáp ứng được nhu cầu. Hiện nhiều thương hiệu xe nước ngoài tại Trung Quốc như Volkswagen, Ford, Toyota hay Nissan đã công bố kế hoạch để các dòng sản phẩm của mình có thể sớm đáp ứng quy định mới. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, các hãng xe nội địa như GAC và Great Wall Motor Co Ltd vẫn có các mẫu xe phải chờ cấp phép trong tháng 6.

Đối với một số khách hàng, những rắc rối trong việc thay đổi tiêu chuẩn phát thải hóa ra lại là cơ hội mua xe với giá hời. “Tôi hiểu rất rõ về ô tô. Những chiếc xe theo tiêu chuẩn Trung Quốc V vẫn rất hiện đại. Vậy thì sao tôi lại không tranh thủ mua một chiếc xe mới khi được giảm giá nhiều như vậy?” - anh Jiang Lingfeng, một khách hàng chia sẻ tại showroom của Buick tại Thượng Hải.

Lạc Diệp