Vị Bộ trưởng với quyết sách góp phần đẩy lùi nạn đói lịch sử

Hội cứu tế xã hội ra đời

Sau những thành tựu ban đầu của Bộ Cứu tế, Ủy ban tối cao tiếp tế và cứu tế của Chính phủ được thành lập tháng 11/1945, gồm: Bộ trưởng Bộ Quốc dân Kinh tế, Bộ Canh nông, Bộ Cứu tế xã hội. Ủy ban có toàn quyền hành động để nghiên cứu và thi hành những biện pháp cần thiết tăng gia sản xuất để tiếp tế và cứu tế cho nhân dân trên toàn cõi Việt Nam.

Xét thấy yêu cầu và nhiệm vụ của Chính phủ đặt ra là phải thực hiện ngay các biện pháp cứu tế xã hội, ngày 31/12/1945, Bộ trưởng Bộ Cứu tế xã hội Nguyễn Văn Tố đã ký ban hành sắc lệnh 63 về thành lập Hội cứu tế xã hội.

Nhiệm vụ của Hội cứu tế xã hội gồm: “Một là, cứu giúp và vận động nhân dân tương trợ giúp đỡ những người lao động đói rách do thiên tai địch họa gây ra mà không tự giải quyết được.

Hai là, cứu giúp và vận động nhân dân tương trợ giúp đỡ những người mất sức lao động hoàn toàn và không có nơi nương tựa như cô nhi, trẻ em lưu lạc, người già cô đơn, người bệnh tật, mù lòa… và tạo điều kiện dần dần làm cho họ có thể tự túc hoàn toàn hoặc một phần kinh phí.

Ba là, giúp đỡ, cải tạo những người chưa quen lao động do xã hội cũ gây ra như gái điếm, lưu manh, nghiện hút, cơ nhỡ... và tạo điều kiện cho họ sinh sống”.

Trên cơ sở nhiệm vụ đó, sắc lệnh yêu cầu ở mỗi miền Bắc - Trung - Nam phải thành lập một cơ sở y tế ở địa phương để có thể thực hiện tốt công tác cứu tế khi đời sống của nhân dân tại địa phương gặp khó khăn. Khi có vướng mắc có thể liên lạc với Hội cứu tế xã hội của Chính phủ.

Hội cứu tế xã hội được xem như một tổ chức xã hội do Bộ Cứu tế thành lập nhằm hỗ trợ và phối hợp với Bộ Cứu tế trong việc giải quyết những vấn đề xã hội nảy sinh do nạn đói gây ra. Tổ chức ra đời và hoạt động theo cơ cấu, nhiệm vụ tài chính, quy trình hoạt động của tổ chức cứu tế xã hội.

Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố còn chỉ rõ nhiệm vụ cụ thể của các phòng, ban trong Hội cứu tế xã hội. 

Để có sự thống nhất trong cách thức vận động của các tổ chức xã hội, đồng thời đảm bảo hoạt động của hội, ngày 18/01/1946, Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố ra 2 sắc lệnh số 8 về giải tán hội “Fondation Jules Bresvie” (Hội được thực dân Pháp thành lập năm 1933) và sắc lệnh số 9 về giải tán hội “Bảo trợ phụ nữ và nhi đồng” (Hội được thực dân Pháp thành lập năm 1940).

Sau khi giải tán, toàn bộ tài sản hai hội này được tập trung giao cho Bộ Cứu tế xã hội quản lý và lấy làm kinh phí hoạt động để thực hiện nhiệm vụ cứu tế xã hội.

Giải quyết tận gốc "giặc đói"

Để đánh tan “giặc đói” không chỉ thực hiện những giải pháp cấp cứu trước mắt mà điều quan trọng là phải giải quyết vấn đề từ gốc là tăng gia sản xuất.

Tăng gia sản xuất không chỉ là cơ sở để giải quyết triệt để nạn đói, mà còn là cơ sở cho toàn bộ chính sách kinh tế của Chính phủ Cách mạng Việt Nam. 

Chính phủ đã lập Ủy ban Trung ương phụ trách sản xuất. Trên cương vị Bộ trưởng Bộ Cứu tế xã hội, Nguyễn Văn Tố đã tích cực tham gia và có đóng góp lớn vào việc tăng gia sản xuất.

Trong nhiều phiên họp của Hội đồng Chính phủ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố đã đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính xem xét để tạo điều kiện giúp đỡ tài chính cho việc mua thóc giống, tăng gia sản xuất. Đồng thời, Bộ Cứu tế đã trực tiếp giúp nông dân mua thóc giống nhằm tăng gia sản xuất.

Ngày 15/11/1945, Bộ trưởng Bộ Cứu tế xã hội Nguyễn Văn Tố đã chủ trì phối hợp với Bộ Quốc dân Kinh tế ký Nghị định số 41-BKT nêu rõ một loạt biện pháp nhằm khuyến khích tận dụng nguồn đất đai trồng màu cứu đói.

Ngoài những biện pháp trên, Bộ Cứu tế xã hội phối hợp với Bộ Canh nông tổ chức thêm những cơ sở tăng gia tập thể, dùng nguồn đất công cộng còn trống như sân bãi, vỉa hè, bờ đê, vận động các cá nhân sử dụng tạm những mảnh vườn trống để tăng gia sản xuất.

Đây là cuộc chiến lâu dài, đòi hỏi sự tham gia tích cực của mọi thành phần trong xã hội, vì thế Bộ Cứu tế xã hội chỉ thị cho Hội cứu tế cần làm tốt công tác tuyên truyền, vận động mọi thành phần xã hội đều tham gia trồng trọt.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ và Bộ Cứu tế xã hội, một phong trào thi đua cứu đói nổi lên rầm rộ khắp cả nước dưới muôn vàn hình thức khác nhau, chỗ nào còn đất trống có thể trồng trọt được đều được trồng rau màu ngắn ngày. Nông dân tiến hành khai phá ruộng hoang, ruộng đay, thầu dầu bị Nhật bắt trồng trước đây chuyển sang trồng cây lương thực.

Chỉ sau một tháng vận động, diện tích trồng trọt đã tăng lên. Đến lúc giáp hạt, thì ngô, khoai đã có thu hoạch. Nạn đói từng bước được đẩy lùi. Đời sống của nhân dân, nhất là nông dân lao động được ổn định, khối liên minh công nông được củng cố, nền tảng của chế độ thêm vững chắc.

Kết quả sản lượng màu đã tăng gấp bốn lần so với thời kỳ Pháp thuộc. Chỉ trong năm tháng từ tháng 11/1945 đến tháng 5/1946 đã đạt 614.000 tấn, quy ra thóc là 506.000 tấn, hoàn toàn có thể bù đắp được số thiếu hụt của vụ mùa năm 1945. Bằng chứng rõ nhất là dân không đói, giá thóc gạo không tăng mà lại giảm. Giặc đói đã bị đánh lui.

Với sự đồng sức, đồng lòng của nhân dân khắp cả nước cùng đánh đuổi giặc đói, đến cuối năm 1946 nạn đói đã cơ bản được giải quyết. Đánh giá thành tích này, trong lễ kỷ niệm một năm độc lập, Quốc khánh 2/9/1946, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp tuyên bố: “Cuộc cách mạng đã chiến thắng được nạn đói, thật là một kỳ công của chế độ dân chủ”.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Tố là nhà yêu nước, nhà cách mạng, người chiến sĩ kiên trung của cách mạng Việt Nam. Ở bất kỳ cương vị nào, ông cũng đều trung thành, tận tụy, hết lòng vì dân, vì nước, cống hiến hết tài năng và sức lực của mình.

Với tư cách là Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Cứu tế xã hội, tuy thời gian không dài, nhưng ông đã có những đóng góp quan trọng vào việc củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng ngày đầu thành lập, đẩy lùi nạn đói lịch sử, cổ vũ tinh thần cách mạng của nhân dân.