Rót đầu tư vào trạm xá có đủ nâng chất lượng khám chữa bệnh cho dân?

Sáng 5/12, thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035, đại biểu Quốc hội Vương Thị Hương (Tuyên Quang) nhận định, kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân nguồn vốn CTMTQG đến hết năm 2026 là giải pháp cần thiết để các địa phương hoàn thành nhiệm vụ và giảm áp lực giải ngân.

Tuy nhiên, bà nhấn mạnh kinh nghiệm thực tiễn cho thấy chỉ kéo dài thời gian là chưa đủ để tháo gỡ vướng mắc về cơ chế.

Đại biểu nhận định, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư hiện tập trung vào xây mới, nâng cấp, sửa chữa trạm y tế xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên, bà Hương nhấn mạnh chỉ đầu tư cho tuyến y tế xã là chưa đủ để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho người dân vùng khó khăn.

"Trong thực tế, bệnh viện đa khoa khu vực là tuyến liên kết quan trọng giữa y tế cơ sở và tuyến tỉnh, quyết định chất lượng khám, chữa bệnh của cả vùng", đại biểu cho biết. 

Nhiều bệnh viện đa khoa khu vực ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đã xuống cấp, thiếu phòng chức năng, thiếu trang thiết bị, nhưng lại không thuộc đối tượng đầu tư của chương trình.

Để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống và thực sự nâng cao năng lực y tế, đại biểu đề nghị bổ sung nhiệm vụ đầu tư nâng cấp, cải tạo, sửa chữa và trang thiết bị cho bệnh viện đa khoa khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi vào nội dung chính sách.

40 triệu đồng không đủ xây nhà an toàn

Trong phần kiến nghị về chính sách an sinh, đại biểu Vương Thị Hương đề xuất cần điều chỉnh mạnh mẽ chính sách nhà ở trong chương trình để đáp ứng yêu cầu thực tế.

Bà cho biết, những năm gần đây, chi phí xây dựng nhà ở kiên cố tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tăng đáng kể do giá vật liệu, chi phí vận chuyển, và điều kiện địa hình khó khăn.

"Mức hỗ trợ hiện hành không đủ để người dân xây nhà an toàn. Nếu chính sách vẫn giữ mức hỗ trợ thấp như giai đoạn 1, tức Ngân sách hỗ trợ 40 triệu đồng cho xây mới, 20 triệu đồng cho sửa chữa, khả năng hoàn thiện nhà ở sẽ phụ thuộc nhiều vào nguồn tự tích lũy của hộ nghèo, điều mà phần lớn họ không thể đáp ứng", đại biểu Hương phân tích.

Vì vậy, đại biểu đề xuất nghiên cứu chính sách cho giai đoạn 2 theo hướng nâng mức hỗ trợ nhà ở, bảo đảm chính sách bao phủ hầu hết hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, đại biểu Hồ Thị Minh (Quảng Trị) bày tỏ quan ngại về một số chỉ tiêu đặt ra quá cao, trong khi nhiều vấn đề cốt lõi của giai đoạn 1 vẫn chưa đạt được.

Cụ thể, ở dự án 1 về đất ở, đất sản xuất, nhà ở và nước sạch, dù mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát đã đạt được nhưng hỗ trợ đất ở, đất sản xuất và nước sạch lại chưa đạt. 

"Nguyên nhân là đất đã có chủ, việc rà soát đất của các cơ quan, đơn vị như lâm trường, nông trường chưa triệt để. Phần lớn đất giao lại cho dân là đất nghèo kiệt, ven sông suối, không thể trồng trọt hay sinh sống", bà nêu thực tế. 

Đại biểu kiến nghị giai đoạn tiếp theo cần rà soát đồng bộ hơn, kiên quyết giao lại đất phù hợp cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đối với vấn đề nước sạch, bà đề nghị Chính phủ có chủ trương đầu tư mạnh, không thể phân tán nhỏ lẻ như khoan giếng hay cấp bồn nước, vì đây chỉ là giải pháp tức thời.

Về lâu dài, cần chiến lược lấy nước quy mô lớn từ khe suối, hệ thống hóa như đầu tư điện lưới quốc gia. Bà nhấn mạnh hiện nay, nước từ khe suối chưa thể gọi là “nước sạch” để tính vào mục tiêu hoàn thành.

Cuối cùng, trước bối cảnh thiên tai, sạt lở diễn ra thường xuyên, đại biểu Minh lo ngại CTMTQG giai đoạn 2026-2035 chưa nêu rõ các tiểu dự án riêng về tái định cư, định canh, sinh kế, ứng phó biến đổi khí hậu cho vùng xung yếu.

Do đó, bà đề nghị Quốc hội và Chính phủ rà soát để có cơ chế đặc thù, giao quyền chủ động cho chủ tịch UBND địa phương trong xử lý các vấn đề cấp bách nhằm khắc phục hậu quả thiên tai, không cần qua quy trình của Luật Đầu tư công như hiện nay.