Phụ nữ dân tộc thiểu số phát triển cây dược liệu để thoát nghèo

Tại một phiên bán hàng trực tuyến do Sở Công Thương tỉnh Lai Châu phối hợp cùng Viettel Post tổ chức, rất nhiều sản phẩm đặc sản miền núi được giới thiệu đến người tiêu dùng cả nước, trong đó có những củ khoai sâm vàng óng vốn là đặc sản của tỉnh vùng cao Tây Bắc.

Khoai sâm đối với nhiều người miền xuôi còn khá xa lạ, là loại cây chỉ có thể sinh trưởng ở độ cao 1.500-1.700 m, trong khí hậu quanh năm mát lạnh. Chính thổ nhưỡng đặc biệt ấy đã tạo nên vị ngọt thanh mát lan tỏa ngay từ miếng đầu tiên, như chứa cả tinh túy của núi rừng Tây Bắc.

Xã Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu là địa bàn có khí hậu nhiệt đới mát mẻ quanh năm, độ cao 1.500m so với mặt nước biển, rất thuận lợi để phát triển vùng dược liệu của tỉnh Lai Châu. Đây là điều kiện thuận lợi để tỉnh bảo tồn một số cây dược liệu quý và xác định những loài cây chủ lực, định hướng quy mô, các khu vực phát triển để thu hút các tổ chức, doanh nghiệp đồng hành cùng người dân trồng và tiêu thụ sản phẩm.

Chị Mùa Thị Khua, người phụ nữ dân tộc Mông đang sống tại xã Sìn Hồ cho biết, trước đây, bà con trồng lúa với làm nương rẫy quanh năm mà vẫn thiếu ăn. Từ ngày trồng khoai sâm, thu hoạch đến đâu thương lái đến tận nơi thu mua tới đó, người dân không phải lo bán hay vận chuyển xa nữa.

Gia đình chị Khua có hơn 3.000m² khoai sâm, mỗi năm thu nhập cũng được vài chục triệu đồng, một nguồn lực đáng kể đối với bà con vùng cao để trang trải sinh hoạt, nuôi con học và cải thiện cuộc sống. "Nhờ cây này mà nhà tôi không còn sợ cái nghèo đeo bám nữa", chị Khua chia sẻ

Không chỉ gia đình chị Khua, nhiều hộ dân ở Sìn Hồ cũng mạnh dạn trồng tới vài hecta, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Từ một loại cây chỉ trồng rải rác trong vườn để làm thuốc nam, khoai sâm đã trở thành "cây thoát nghèo" cho nhiều gia đình người Mông, người Dao trên mảnh đất Sìn Hồ, Lai Châu.

Để tạo thuận lợi cho người dân canh tác phát triển tốt lĩnh vực dược liệu, những năm qua, chính quyền địa phương cũng tận dụng tốt các nguồn vốn từ Chương trình 30a, 135 của Chính phủ, nguồn vốn xây dựng nông thôn mới và đề án "Phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030", Sìn Hồ đã tập trung hỗ trợ khôi phục một số vùng dược liệu.

Địa phương đồng thời lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ sản xuất khuyến khích người dân chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng các cây dược liệu phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương như: Đương quy, atiso, đỗ trọng, sâm cát cánh, đẳng sâm, đan sâm, hà thủ ô đỏ.... Các sản phẩm dược liệu này đã khẳng định hiệu quả kinh tế cao hơn so với trồng lúa, ngô hay các cây hoa màu khác và được tiêu thụ nhiều trên thị trường trong, ngoài tỉnh, giúp người dân có thu nhập ổn định.

Chị Chẻo Thị Hoa, người dân tộc Dao ở Sìn Hồ, cho biết, trước kia các gia đình chủ yếu canh tác cây lương thực để dùng trong gia đình, nên năng suất và hiệu quả không cao. Hiện nay, nhà nào cũng chuyển sang trồng cây dược liệu, vừa có việc làm đều quanh năm, mà nguồn thu nhập cũng ổn định hơn, nên chị em phụ nữ ở địa phương đều phấn khởi và tập trung phát triển cây dược liệu.

Hiện nay, một số chị em phụ nữ người dân tộc thiểu số ở các xã trong vùng trồng dược liệu còn hợp tác với các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất kinh doanh dược liệu để làm công việc sơ chế dược liệu rồi đóng gói gửi về cho doanh nghiệp, cũng tạo thêm việc làm và thu nhập đều đặn cho chị em.

Ngoài ra, một số cá nhân còn đứng ra thành lập mô hình Hợp tác xã để kết nối các gia đình người dân, các chị em phụ nữ tham gia vào sản xuất chế biến dược liệu tại địa phương. Điển hình là Hợp tác xã nông sản dược liệu Cao nguyên Sìn Hồ hiện đã có 7 sản phẩm dược liệu đạt chứng nhận OCOP được chế biến từ vỏ đỗ trọng và hoa, lá, củ cây atiso trồng tại Sìn Hồ, phân phối toàn quốc. Bên cạnh diện tích atiso tự trồng, Hợp tác xã còn liên kết với gần 70 hộ dân tại địa phương trồng 10ha cây atiso theo hướng hữu cơ, không có chất bảo vệ thực vật và tổ chức thu mua, bao đầu ra cho cây dược liệu của bà con.

Mục tiêu của Sìn Hồ thời gian tới là tiếp tục phát triển diện tích các loại cây dược liệu hiện có; trồng cải tạo, bổ sung, thay thế diện tích cây dược liệu đã khai thác; tích cực thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã liên kết với người dân để bảo tồn, phát triển một số loại dược liệu quý, từ đó tạo ra việc làm và nâng cao thu nhập tại chỗ cho người dân địa phương nói chung và chị em phụ nữ người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện nói riêng.

Ông Lê Bá Sơn, Chủ tịch UBND xã Sìn Hồ cho biết chính quyền địa phương đang tập trung xác định vùng sản xuất tập trung, đồng thời khuyến khích thành lập hợp tác xã để nâng cao hiệu quả chuỗi giá trị.

"Xã đang tiến hành định danh vùng trồng, lựa chọn sản phẩm đạt tiêu chuẩn để xây dựng thương hiệu và phấn đấu trở thành sản phẩm OCOP. Có đầu ra ổn định thì bà con mới yên tâm trồng và chăm sóc", ông Sơn nhấn mạnh.

Hà Châu