Những vị trí có thể "không chuyên trách" trong bộ máy mới

Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang được Quốc hội thảo luận, với định hướng tổ chức lại chính quyền theo mô hình hai cấp, cấp tỉnh và cấp xã. 

Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp xã cơ bản là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động không chuyên trách; Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách.

Tại cấp xã, Chủ tịch HĐND cơ bản là đại biểu hoạt động không chuyên trách. Phó Chủ tịch HĐND là đại biểu hoạt động chuyên trách. Trưởng Ban HĐND là đại biểu hoạt động không chuyên trách. Phó Trưởng Ban HĐND cấp xã có thể là đại biểu hoạt động chuyên trách.

Tại cấp tỉnh, dự thảo Luật quy định Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu hoạt động không chuyên trách theo hướng "cơ bản", tức địa phương có thể linh hoạt bố trí tùy điều kiện. Nếu Chủ tịch là đại biểu không chuyên trách, HĐND có thể có 2 Phó Chủ tịch (chuyên trách); nếu Chủ tịch là chuyên trách, HĐND chỉ có 1 Phó Chủ tịch.

Trưởng Ban HĐND cấp tỉnh có thể là đại biểu chuyên trách, nhưng không được đồng thời là lãnh đạo sở ngành. Phó Trưởng Ban là đại biểu chuyên trách, số lượng được điều chỉnh theo việc Trưởng Ban là chuyên hay không chuyên trách. Các ủy viên Ban HĐND cấp tỉnh có thể là đại biểu chuyên trách hoặc không.

Dù thôn, tổ dân phố không được xác định là cấp chính quyền địa phương, đây vẫn là đơn vị tự quản quan trọng của cộng đồng dân cư. Dự thảo Luật cho phép tiếp tục bố trí người hoạt động không chuyên trách tại thôn, tổ dân phố để hỗ trợ triển khai công việc ở cơ sở.

Tuy nhiên, dự Luật không quy định cụ thể số lượng, chức danh những người này. Thay vào đó, giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định việc bố trí người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố theo khung số lượng và hướng dẫn của cấp tỉnh. Những người này được hưởng phụ cấp từ ngân sách nhà nước, nhưng không có biên chế và không thuộc hệ thống chính quyền.

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, cấp xã có thể bố trí người hoạt động không chuyên trách ở một số vị trí trong HĐND và tổ chức đoàn thể. Cấp tỉnh có đại biểu HĐND không chuyên trách, nhưng chưa có quy định rõ ràng về các vị trí lãnh đạo HĐND có thể không chuyên trách.