Gỡ ách tắc hồ sơ giám định ADN liệt sỹ tồn từ năm 2021

Hoàn thiện quy định về hồ sơ, nghĩa trang và giám định ADN liệt sỹ

Dự thảo nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng được Bộ Nội vụ xây dựng theo yêu cầu hoàn thiện thể chế, khắc phục hàng loạt vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định 131/2021.

Một trong những nội dung quan trọng, tác động rộng lớn đến thân nhân người có công và các địa phương là việc chỉnh lý toàn diện quy định về quản lý hồ sơ, nghĩa trang liệt sỹ và xác định danh tính hài cốt bằng giám định ADN.

Theo dự thảo tờ trình gửi Chính phủ, sau gần 4 năm triển khai Nghị định 131, nhiều bất cập trong công tác xác nhận người có công và tổ chức thực hiện các chế độ ưu đãi đã bộc lộ.

Lĩnh vực giám định ADN nhằm xác định danh tính hài cốt liệt sỹ - nhiệm vụ được kỳ vọng sẽ giải quyết dứt điểm nhiều trường hợp tồn đọng - được xác định là "đạt hiệu quả chưa cao", phần lớn hồ sơ từ năm 2021 đến nay chưa thể xử lý. Vướng mắc lớn nhất được nêu là cơ chế tài chính chưa đồng bộ, dẫn đến việc địa phương không có đủ căn cứ hoặc nguồn lực để triển khai.

Giải quyết vướng mắc lớn về giám định ADN

Từ tháng 6/2025, khi Nghị định 128 năm 2025 phân cấp nhiệm vụ giám định ADN cho Sở Nội vụ các tỉnh, thành phố, nhiều địa phương rơi vào tình trạng lúng túng vì thiếu hướng dẫn cụ thể. Một số quy định tại Nghị định 131 năm 2021, Nghị định 75 năm 2021 và Nghị định 55 năm 2023 vẫn còn hiệu lực, chưa được sửa đổi, bãi bỏ tương ứng nên gây chồng chéo trong áp dụng.

Dự thảo nghị định mới đặt mục tiêu hợp nhất các quy định liên quan để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi. Dự thảo tờ trình nêu rõ yêu cầu chỉnh lý, sửa đổi, bổ sung, hợp nhất các quy định hiện có, nhằm loại bỏ những điểm vừa thiếu, vừa thừa và khắc phục tình trạng rời rạc giữa các văn bản.

Bộ Nội vụ khẳng định việc hoàn thiện nội dung này là cấp thiết, nhất là khi hồ sơ giám định ADN tồn đọng kéo dài trong bối cảnh yêu cầu của thân nhân, gia đình liệt sỹ ngày càng lớn.

Chuẩn hóa quy trình quản lý hồ sơ, mộ phần và nghĩa trang liệt sỹ

Bên cạnh giám định ADN, nhiều điểm chưa rõ ràng trong khâu quản lý hồ sơ, mộ và nghĩa trang liệt sỹ cũng được đánh giá là ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ giải quyết chế độ.

Bộ Nội vụ cho biết một số thủ tục liên quan hồ sơ trợ cấp tuất, hồ sơ người có công qua các thời kỳ, hay hồ sơ cấp Kỷ niệm chương cho các đối tượng kháng chiến còn thiếu hoặc chưa kế thừa phù hợp từ các giai đoạn trước.

Sự thay đổi lớn về mô hình tổ chức chính quyền từ ngày 1/7/2025 cũng khiến nhiều khâu trước đây gắn với cấp huyện cần được điều chỉnh lại.

Dự thảo nghị định vì vậy đã thiết kế lại thẩm quyền, trách nhiệm của UBND cấp xã, Sở Nội vụ và các cơ quan có liên quan nhằm bảo đảm thống nhất trong việc lập, lưu giữ, xác minh và giải quyết hồ sơ mộ, nghĩa trang liệt sỹ. Các căn cứ lập hồ sơ xác định danh tính hài cốt cũng được chuẩn hóa, tránh tình trạng mỗi nơi hiểu và áp dụng khác nhau.