Vai trò của phụ nữ trong giảm thiểu rủi ro thiên tai

Hôm nay (16/5), tai Hà Nội đã khai mạc “Hội nghị khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về Giới và Giảm thiểu rủi ro thiên tai”. Hội nghị nhấn mạnh vai trò của phụ nữ trong công tác giảm thiểu rủi ro thiên tai. Chuyên gia từ 22 quốc gia kêu gọi các hành động chiến lược nhằm lồng ghép giới vào tất cả các chương trình và chính sách giảm thiểu rủi ro thiên tai trong khu vực và đặc biệt trong quá trình thực hiện Khung hành động Sendai (2015-2030) về Giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (CA-TBD) là khu vực dễ bị tổn thương do thiên tai nhất trên thế giới. Theo báo cáo Thế giới về rủi ro năm 2015, 7/15 quốc gia có nguy cơ bị ảnh hưởng nhất nằm ở khu vực CD-TBD. Mặc dù, thiên tai tác động đến tất cả mọi người, ảnh hưởng tới phụ nữ và nam giới là hoàn toàn khác nhau. Trên thế giới, tỷ lệ phụ nữ và trẻ em bị thương hay tử vong do thiên tai cao hơn 14 lần so với nam giới. Những phân biệt đối xử có tính hệ thống đối với phụ nữ không chỉ khiến tỷ lệ phụ nữ tử vong do thiên tai cao hơn mà còn cản trở khả năng ứng phó của họ với thiên tai và làm giảm năng lực ứng phó, phục hồi, thích nghi với thiên tai và tác động của biến đổi khí hậu trong tương lai. Mặc dù phụ nữ thường bị thiệt hại nặng nề hơn do thiên tai, phụ nữ cũng chính là đối tượng nắm giữ các giải pháp và kiến thức giảm thiểu rủi ro do thiên tai. Kinh nghiệm thực tiễn ở nhiều quốc gia cho thấy, phụ nữ đóng vai trò sống còn trong các hoạt động giảm thiểu rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu, tuy nhiên vai trò của họ vẫn chưa được thực sự được ghi nhận.

Nhằm đảm bảo các quốc gia trong khu vực sẽ tập trung vào nâng cao năng lực và khả năng ứng phó, phục hồi và thích nghi của phụ nữ và nam giới trước, trong thời gian thiên tai xảy ra và biến đổi khí hậu tại cấp khu vực, quốc gia và địa phương, Hội nghị khu vực CA-TBD về Giới và Giảm thiểu rủi ro thiên tai tập trung vào nhận diện những ưu tiên quan trọng về bình đẳng giới và những hành động cần thiết mà các chính phủ và các đối tác phải làm trong quá trình triển khai Khung hành động Sendai. Đồng thời, Hội nghị nhấn mạnh việc xác định các hỗ trợ cần có để biến những cam kết này thành hiện thực.

Khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát – Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai (PCTT) của Việt Nam cho biết: “Thực hiện công tác PCTT ở Việt Nam cho thấy, phụ nữ chính là những người đầu tiên chuẩn bị cho cả gia đình ứng phó với thiên tai, và phụ nữ cũng là người đầu tiên đưa cuộc sống của cộng đồng trở lại ổn định sau khi xảy ra thiên tai. Là quốc gia đồng chủ trì Hội nghị này, cùng với UN Women và Chính phủ Nhật Bản; chúng tôi kêu gọi các quốc gia cùng chung tay để hiện thực hóa việc lồng ghép Giới vào Kế hoạch thực hiện Khung hành động Sendai”.

Phát biểu tại Hội nghị, bà Roberta Clarke – Giám đốc UN Women khu vực CA-TBD nhấn mạnh: “Phụ nữ tại khu vực CA-TBD là những người có khả năng và năng lực. Họ là chìa khóa cho việc giải quyết những rủi ro thiên tai và phát triển sinh kế cho bản thân và cộng đồng. Khi chúng ta thực hiện những ưu tiên về giảm thiểu rủi ro thiên tai tại khu vực, quốc gia và địa phương, chúng ta cần tạo điều kiện để phụ nữ lãnh đạo, tiếng nói của họ được lắng nghe và những ưu tiên của họ được giải quyết”.

Trong 3 ngày từ 16-18/5/2016, Hội nghị sẽ tập trung thảo luận những biện pháp cần thiết nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và khả năng lãnh đạo của phụ nữ trong bốn lĩnh vực ưu tiên của Khung hành động Sendai bao gồm: Hiểu biết về rủi ro thiên tai; tăng cường quản trị rủi ro thiên tai; đầu tư vào ứng phó, phục hồi và thích nghi trong giảm thiểu rủi ro thiên tai; tăng cường công tác chuẩn bị cho ứng phó, phục hồi và tái thiết hiệu quả. Cân nhắc sự phức tạp trong hoạt động giảm thiểu rủi ro thiên tai tại Khu vực, Hội nghị cũng thảo luận mối liên hệ giữa thiên tai và biến đổi khí hậu để làm thế nào những hành động chống biến đổi khí hậu có thể góp phần giải quyết các thách thức trong giảm thiểu rủi ro thiên tai và thúc đẩy sự lãnh đạo, tham gia của phụ nữ. Bên cạnh đó, nhận thấy những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất thường là nông thôn, trong đó có phụ nữ. Hội nghị thảo luận vấn đề thúc đẩy bình đẳng giới thông qua quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng.

Hội nghị khu vực CA-TBD về Giới và Giảm thiểu rủi ro thiên tai do Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT Việt Nam, Cơ quan LHQ về Bình Đẳng giới và trao quyền cho Phụ nữ (UN Women) tổ chức, phối hợp cùng Văn phòng LHQ về Giảm rủi ro Thiên tai (UNISDR) và Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) với sự hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản. Hơn 70 cán bộ cấp cao đại diện cho các Chính phủ, các tổ chức phi chính phủ, các chuyên gia nghiên cứu từ 22 quốc gia, cùng hơn 200 đại biểu đến từ các bộ ban ngành, các tỉnh, các tổ chức quốc tế, các cơ quan nghiên cứu, LHQ và truyền thông Việt Nam đã tham dự hội nghị.

Khung hành động Sendai (2015-2030) được thông qua tại Hội nghị Thế giới lần thứ ba về Giảm thiểu rủi ro thiên tai tại Nhật Bản vào tháng 3/2015 đã chỉ rõ: “Khía cạnh về thế giới, tuổi tác, người khuyết tật và văn hóa phải được lòng ghép trong tất cả các chính sách và hoạt động thực tế; vai trò lãnh đạo của phụ nữ và thanh niên phải được thúc đẩy”. Một năm sau khi được thực hiện thông qua, các quốc gia trong khu vực CA-TBD đang xây dựng chương trình hành động để thực hiện Khung hành động Sendai.

Nguyễn Dương