Trao quyền đầu tư cho ai để có đủ nhà xã hội, đến được tay người lao động?

Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi chiều 26/10, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) tranh luận về đề xuất Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam tham gia làm chủ đầu tư nhà ở xã hội.

Đại biểu cho rằng đây là vấn đề mới, trong quá trình thực hiện còn nhiều điều cần làm rõ. Bên cạnh đó, Chính phủ chưa đánh giá một cách tổng thể, kỹ lưỡng việc thực hiện các quy định đã có.

Ông Tô Văn Tám đề nghị có đánh giá tổng thể kỹ lưỡng để xem vấn đề trên đã "chín", đã rõ, đã được thực tiễn kiểm nghiệm chưa để đưa vào luật.

Liên quan đến việc xây dựng nhà ở để kinh doanh, cho thuê, đại biểu Kon Tum cũng cho biết, vấn đề này thuộc về các doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh trong lĩnh vực nhà ở.

"Việc giao cơ quan nhà nước, hay một tổ chức chính trị, xã hội làm chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để bán, cho thuê mua chưa phù hợp với yêu cầu tách biệt giữa chức năng của cơ quan nhà nước, chức năng của tổ chức chính trị xã hội với chức năng sản xuất, kinh doanh", ông Tám nhấn mạnh.

Đại biểu đề nghị cân nhắc kỹ và chưa đưa nội dung này vào trong luật và thực hiện theo các quyết định hiện hành.

Ngược lại, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) tán thành việc trao quyền để Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chủ đầu tư nhà ở xã hội.

Theo đại biểu, quy định này có mục đích rất nhân văn góp phần tháo gỡ thực trạng việc phát triển nhà ở xã hội chưa thực sự hiệu quả, chưa thu hút được chủ đầu tư, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân hiện nay.

Tuy nhiên, bà Việt Nga cho rằng, đối tượng được thuê nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đầu tư thu hẹp hơn so với các đối tượng tại điều 76 dự thảo.

Đại biểu đề xuất nên mở rộng đối tượng được phép thuê nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đầu tư. Bởi, khi dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng, bước vào giai đoạn vận hành cho thuê mà chỉ cho phép công nhân, người lao động thuê sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng công nhân, người lao động chưa có nhu cầu thuê hết.

Như vậy, nhà cho thuê vẫn thừa mà nhiều đối tượng khác thuộc điều 76 có nhu cầu nhưng không thể thuê.

Vì vậy, để đảm bảo đúng mục đích, nhiệm vụ hoạt động của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhưng vẫn khai thác tối đa hiệu quả đầu tư nhà ở xã hội, nữ đại biểu cho biết chỉ nên quy định các dự án nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động đầu tư thì ưu tiên cho đối tượng là công nhân, người lao động thuê.

Bên cạnh đó, cần quy định điều kiện các dự án nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động đầu tư phải xuất phát từ nhu cầu thực tế và dự báo nhu cầu thực tế của công nhân, người lao động tại địa bàn đầu tư dự án.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cũng tranh luận về ý kiến các đại biểu đồng tình chọn phương án là tổ chức công đoàn làm chủ đầu tư nhà ở cho người lao động.

Theo đại biểu, những lí giải trước đó về việc đồng ý cho Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam làm chủ đầu tư chưa thỏa đáng. 

Về trách nhiệm pháp lý, ông Cường băn khoăn, khi nhà ở có vấn đề, ai sẽ là người đại diện cho người lao động phản ánh, đấu tranh khi chủ đầu tư cũng chính là cơ quan đại diện của người lao động. Mặt khác, theo ông, trao quyền thì khi thiếu nhà ở, công đoàn cũng phải chịu trách nhiệm.

Đồng ý cho cơ quan công đoàn làm chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội song đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị khuôn hẹp phạm vi trong các dự án mẫu, làm điển hình để công đoàn có cơ sở có tiếng nói với cơ quan khác.