“Thủ phạm” khiến hơn 2.250 cây dừa bị cháy lá, suy kiệt
(Dân trí) - Hàng nghìn cây dừa đang cho thu hoạch của nông dân tỉnh Gia Lai bất ngờ cháy lá, nhiều cây suy kiệt chết dần. Qua kiểm tra, thủ phạm chính là sâu đầu đen lần đầu tiên ghi nhận tại địa phương này.
Ngày 6/9, thông tin từ lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai, tình trạng sâu đầu đen gây hại cây dừa trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã cơ bản được khống chế, không có dấu hiệu lây lan sang các khu vực khác.
Trước đó, từ tháng 3, người dân tại khu phố Hội An (phường Tam Quan) phản ánh về sự xuất hiện của sâu đầu đen gây hại dừa. Sau đó, dịch bệnh lan sang khu phố Cự Tài 1 (phường Hoài Nhơn Tây) và một số địa bàn khác. Tuy nhiên, do mức độ rải rác và sự chủ quan của người dân trong việc kiểm tra, xử lý, nhiều diện tích dừa đã bị tàn phá.

Một vườn dừa của người dân phường Tam Quan, tỉnh Gia Lai bị sâu đầu đen tàn phá (Ảnh: Bảo Sương).
Bà Trương Thị Thúy Ức, Chủ tịch UBND phường Tam Quan, cho biết đây là lần đầu tiên loài sâu này xuất hiện và gây hại trên cây dừa tại địa phương.
Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai, sâu đầu đen được phát hiện vào tháng 7 tại các phường Tam Quan, Hoài Nhơn Tây, Hoài Nhơn Bắc và Bồng Sơn, gây hại khoảng 2.255 cây dừa. Loài sâu này chủ yếu tấn công các cây dừa 10-30 năm tuổi, nhưng cũng gây hại cho dừa 2-5 năm tuổi và một số cây khác như cau, chà là.
Chi cục đã hướng dẫn người dân các biện pháp diệt trừ, chủ yếu là cắt tỉa tàu lá hoặc lá chét bị sâu gây hại, thu gom và tiêu hủy bằng cách đốt hoặc ngâm trong nước, kết hợp phun thuốc trừ sâu (ưu tiên thuốc sinh học). Đơn vị cũng đã cử cán bộ phối hợp với UBND các phường tổ chức 8 lớp tập huấn, hướng dẫn 330 người dân các biện pháp phòng trừ sâu đầu đen.
Lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết đến nay, tình hình sâu đầu đen hại dừa đã cơ bản được kiểm soát, không lây lan sang các khu vực khác. Nhiều diện tích dừa bị gây hại đã bắt đầu phục hồi và ra lá non.

Những cây dừa hàng chục năm tuổi bị sâu đầu đen tàn phá cháy rụi hết lá (Ảnh: An Nhiên).
Hiện tại, Chi cục tiếp tục cử cán bộ kỹ thuật túc trực tại địa bàn, phối hợp với các địa phương để điều tra, theo dõi chặt chẽ diễn biến của sâu đầu đen và hướng dẫn nông dân triển khai các biện pháp phòng trừ.
Các biện pháp hiệu quả và an toàn cho môi trường vẫn là cắt tỉa lá hoặc lá chét bị sâu gây hại, thu gom và tiêu hủy bằng cách đốt hoặc ngâm trong nước để giảm mật độ sâu. Đồng thời, cần bón phân chia thành nhiều đợt, kết hợp tưới nước để cây sinh trưởng tốt. Hạn chế vận chuyển cây dừa giống, các cây ký chủ phụ như cau, chà là và trái dừa bị nhiễm sâu đầu đen sang các vùng khác nhằm ngăn chặn lây lan.
Về biện pháp hóa học, khi phát hiện sâu đầu đen gây hại, cần cắt tỉa tiêu hủy tàu lá trước khi phun thuốc bảo vệ thực vật để giảm mật độ sâu và tăng hiệu quả của thuốc. Đối với vườn dừa trồng xen trong vườn nhà, khuyến nghị sử dụng các hoạt chất như Spinetoram và Flubendiamide. Còn đối với vườn dừa sản xuất xa khu dân cư, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu có hoạt chất như Emamectin benzoate, Lufenuron và Spirotetramat.
Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Gia Lai cũng lưu ý không phun ngừa khi chưa phát hiện triệu chứng gây hại. Nếu phát hiện sâu, dùng bình máy 16-20 lít phun cho 4-5 cây dừa, phun ướt đẫm đều hai mặt lá, phun 2 lần cách nhau 7-10 ngày và nên luân phiên các hoạt chất thuốc.
Sâu đầu đen hại dừa (tên khoa học là Opisina arenosella Walker) là loài sâu hại nguy hiểm có nguồn gốc từ Ấn Độ, Sri Lanka và đã lan rộng ra nhiều quốc gia châu Á.
Sâu non ăn biểu bì mặt trong của lá, làm suy kiệt cây, giảm năng suất và thậm chí có thể làm chết cây. Tại Việt Nam, sâu đầu đen được phát hiện lần đầu vào tháng 7/2020 tại tỉnh Bến Tre và sau đó lây lan gây hại dừa chủ yếu ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ.