FicaNghệ nhân 91 tuổi mang đèn lồng Hội An ra thế giới
(Dân trí) - Nhờ công thức đèn lồng gấp gọn của nghệ nhân Huỳnh Văn Ba, món đồ thủ công mang đậm hơi thở Hội An này dễ dàng theo chân du khách đi khắp muôn nơi.
Ở tuổi 91, dù chấn thương chân khiến việc lui tới xưởng lồng đèn trên phố trở nên khó khăn, ông Huỳnh Văn Ba vẫn miệt mài vót nan, làm khung đèn lồng tại hiên nhà nhỏ ở phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng, như một cách để giữ lửa với nghề.
Ông Huỳnh Văn Ba được biết đến rộng rãi tại Hội An với danh xưng "cha đẻ" của công thức làm đèn lồng gấp gọn. Sáng kiến đột phá này, ra đời từ hàng chục năm trước, đã giúp những chiếc đèn lồng Hội An dễ dàng theo chân du khách quốc tế đi khắp thế giới.
Ông Ba được biết đến là cha đẻ của lồng đèn gấp gọn Hội An (Ảnh: Ngô Linh).
Sinh ra tại huyện Thăng Bình (tỉnh Quảng Nam cũ), ông Huỳnh Văn Ba đã gắn bó và mưu sinh tại Hội An từ những năm tháng tuổi trẻ. Sau năm 1975, ông tham gia hợp tác xã mây tre đan, chuyên sản xuất mành trúc xuất khẩu.
Năm 1990, khi Hội An mở cửa đón khách quốc tế, đô thị cổ bừng lên sức sống mới. Du khách đặc biệt yêu thích hình ảnh những chiếc đèn lồng rực rỡ treo cao trên các ngôi nhà cổ.
"Thấy nhu cầu của khách, tôi mày mò học và chế tác nhiều mẫu đèn lồng để bán", ông Ba chia sẻ về cơ duyên đến với nghề.
Trong một lần, vị khách Úc bày tỏ mong muốn mua đèn lồng mang về nước, nhưng kích thước lớn gây khó khăn cho việc vận chuyển. Du khách này ngỏ ý sẵn sàng trả giá cao nếu có thể làm đèn lồng gấp gọn. Lời đề nghị này đã thôi thúc ông Ba trăn trở và bắt tay vào nghiên cứu.
Chiếc đèn lồng độc đáo ông Ba phải mất gần 2 tuần mới hoàn thành (Ảnh: Ngô Linh).
Sau gần nửa năm với hàng trăm thử nghiệm thất bại, "quả ngọt" cuối cùng cũng đến. Chiếc đèn lồng gấp gọn đầu tiên đã ra đời dưới đôi bàn tay tài hoa của người nghệ nhân Hội An. Nắm vững công thức, ông Huỳnh Văn Ba đã chia sẻ rộng rãi cho nhiều học trò, góp phần phát triển nghề làm đèn lồng truyền thống tại Hội An.
"Có đoàn nhà báo Mỹ đến hỏi tôi, ông nghĩ đèn lồng giữ vai trò gì ở Hội An, tôi trả lời "đèn lồng là linh hồn của Hội An"", ông Ba kể lại.
Chính quyền Hội An đã mời ông Ba đứng lớp giảng dạy khoảng 4 khóa học làm đèn lồng cho người dân phố cổ.
Đặc biệt, năm 2011, ông là nghệ nhân đầu tiên được Nhật Bản mời sang để giới thiệu đèn lồng Hội An ra thế giới. Năm 2010, ông Huỳnh Văn Ba được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
Hiện nay, xưởng đèn lồng Huỳnh Văn Ba do ông Huỳnh Văn Trung (60 tuổi, con trai ông Ba) kế thừa và phát triển.
Ông Huỳnh Văn Ba là người góp phần phát triển nghề làm đèn lồng truyền thống tại Hội An (Ảnh: Ngô Linh).
Nghệ nhân Huỳnh Văn Trung cho biết ông từ miền Nam trở về kế thừa nghiệp cha vào đầu những năm 2000 và bén duyên với nghề làm đèn lồng truyền thống từ đó, tính đến nay đã hơn 20 năm học và làm nghề.
"Hồi ấy cha đã lớn tuổi. Hiểu cha mong muốn và đau đáu chuyện lưu giữ nghề truyền thống, hai vợ chồng bắt đầu học. Lúc đầu, tôi không hứng thú, nhưng cha động viên, chỉ dẫn từng chút một. Khi đi đường, thấy lồng đèn được treo khắp nơi, tôi lại vui vì góp một phần nhỏ để Hội An đẹp thêm", ông Trung chia sẻ.
