Liệt sỹ "trở về" qua những bức ảnh từ ký ức người thân

Những ngày tháng 4, mùa của ký ức, của niềm tự hào dân tộc, nhóm bạn trẻ từ Hải Dương lặng lẽ lên đường mang theo lá cờ Tổ quốc thiêng liêng, bên trong là bức ảnh phục chế chân dung liệt sỹ Dương Đình Minh, người con của thôn Hồi Quan, xã Tư Giang, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh.

Họ không đến với vòng hoa tưởng niệm, mà đến với món quà vô giá, một bức ảnh chân dung của liệt sỹ được trao tận tay gia đình và người thân.

Đã hơn nửa thế kỷ kể từ ngày liệt sĩ Dương Đình Minh anh dũng ngã xuống trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Suốt chừng ấy năm, ngoài tấm bảng Tổ quốc ghi công treo trang trọng, gia đình chưa từng có một tấm ảnh để đặt lên bàn thờ.

Niềm khao khát được một lần nhìn lại gương mặt người thân tưởng như vĩnh viễn khép lại thì nay, phép màu đã xảy ra.

Trước hiên nhà liệt sỹ, Phùng Quang Trung - trưởng nhóm phục chế ảnh Skyline - kể lại khoảnh khắc xúc động khi nhận cuộc gọi từ người nhà liệt sỹ nhờ vẽ lại bức ảnh từ ký ức. Bức ảnh không có mặt, không hình mẫu, chỉ là những mảnh ghép ký ức từ lời kể của người thân.

"Tôi cảm thấy đây không chỉ là nhiệm vụ, mà là một sự gửi gắm linh thiêng", Quang Trung chia sẻ.

Lá cờ Tổ quốc được từ từ mở ra, bên trong, bức ảnh liệt sỹ Dương Đình Minh dần hiện diện, đầy đủ gương mặt, ánh mắt, như đang sống lại giữa vòng tay người thân.

Tất cả lặng đi. Trong giây phút thiêng liêng ấy, Phùng Quang Trung trao bức ảnh cho đại diện gia đình liệt sỹ, bàn tay run run đón lấy món quà vô giá từ trái tim và công sức của những người trẻ.

Và rồi, nước mắt của người nhà liệt sỹ Dương Đình Minh cứ thế lặng lẽ rơi mà không thể kìm nén. Bao năm tháng chờ đợi, khắc khoải trong nỗi nhớ nhung mơ hồ về một khuôn mặt, giờ đây đã có hình hài để hiện diện.

Khuôn mặt của liệt sỹ Dương Đình Minh như sống lại, khiến cả gia đình nghẹn ngào, run run chạm vào ký ức tưởng chừng chỉ còn trong lời kể. Lần đầu tiên sau hơn 50 năm, như một phép màu, như thể anh vừa bước qua cánh cửa thời gian trở về nhà.

Bà Dương Thị Hồng (em gái liệt sỹ) lau nước mắt chia sẻ: "Bao năm qua, gia đình tôi luôn khắc khoải mong tìm lại được một tấm ảnh rõ ràng của em. Nhìn bức ảnh, tôi thấy rất giống em trai mình. Từng đường nét thân quen như sống lại trước mắt, tôi cảm thấy vô cùng xúc động".

Với gia đình bà Thơm, đó không chỉ là một tấm ảnh mà là cả một phần ký ức được đánh thức, một mảnh linh hồn người lính trở về với những người thân yêu.

Bức ảnh được gia đình nâng niu đặt lên bàn thờ, như một cách chào đón anh trở về sau bao năm cách biệt. 

Một bất ngờ khác, nhóm bạn trẻ lấy ra bức ảnh thứ hai, món quà đặc biệt dành tặng gia đình. Trong bức tranh, liệt sỹ Dương Đình Minh được phục dựng ngồi giữa cha mẹ. Giây phút ấy, thời gian như ngưng đọng, ba con người ấy cuối cùng đã được đoàn tụ trong một khung hình, một khoảnh khắc chưa từng có suốt hơn nửa thế kỷ.

Anh Quang Trung kể: "Khi hoàn thiện xong bức ảnh, tôi gọi cho cô Lan (em dâu của liệt sỹ) để hỏi xem có giống với ký ức của mọi người không. Lúc ấy, tôi thực sự hồi hộp. Không có tấm ảnh gốc nào, chỉ làm theo lời kể, nên chẳng thể chắc chắn được điều gì cả".

"Đầu dây bên kia lặng đi trong vài giây. Rồi bỗng vang lên một giọng nghẹn ngào: "Anh ơi… anh đây rồi… Anh sắp được trở về với cha mẹ, với các em rồi".

Câu nói ấy khiến Trung sững người, nổi hết da gà. Anh không ngờ bức vẽ đầu tiên, chỉ là nét hình tưởng tượng ghép từ ký ức của người thân lại có thể khiến cả gia đình nhận ra. 

Bức ảnh ấy với Trung không chỉ là kỹ thuật, mà là tâm huyết, là sự đồng cảm sâu sắc từ một người trẻ đi tìm lại gương mặt của những anh hùng đã ngã xuống. Với Trung sẽ không bao giờ quên câu nói mở ra động lực đặc biệt ấy: "Anh được trở về với cha mẹ, với các em rồi…".

Trung chia sẻ, quá trình phục chế vô cùng khó khăn, không có ảnh gốc, không chi tiết nào rõ ràng. Chỉ có vài nét phác họa mơ hồ từ trí nhớ người thân và sự hỗ trợ của công nghệ AI. Nhưng chính tình cảm gia đình, lòng biết ơn với người lính đã ngã xuống là động lực giúp nhóm vượt qua mọi giới hạn.

Khi mới bắt đầu, việc phục dựng hầu như hoàn toàn thủ công, mất rất nhiều thời gian. Nhưng hơn hai năm trở lại đây, nhờ áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), nhóm có thể rút ngắn thời gian và tạo ra những sản phẩm hoàn thiện hơn, mang lại cảm xúc chân thực hơn.

Tuy nhiên, Trung nhấn mạnh: "Chúng tôi không phụ thuộc hoàn toàn vào AI. Những thần thái, nét đặc trưng của người lính không thể chỉ tái hiện bằng máy móc. Bọn tôi phải dựng phần thô thủ công rồi mới dùng AI hỗ trợ, ví dụ để làm mượt mái tóc hay chỉnh sửa các chi tiết nhỏ… Sự kết hợp ấy cho ra những kết quả gần như tối ưu".

Kết thúc buổi trao ảnh, cả nhóm bạn trẻ cùng chụp một bức hình lưu niệm bên gia đình liệt sĩ. Đó không đơn thuần là một tấm ảnh, mà là biểu tượng của sự tri ân, của một hành trình kết nối ký ức, nơi những người trẻ hôm nay gắn kết với những người anh hùng đã hi sinh để đất nước có ngày hôm nay.