Dân sinh
FicaGiáo dục nghề nghiệp thời 4.0: Đổi mới để chớp thời cơ
(Dân trí) - Chuyển đổi số là cơ hội "vàng" cho Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) phát triển. Tuy nhiên để chớp thời cơ, đòi hỏi sự chủ động cả từ phía cơ sở GDNN và người lao động.
Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH) vừa tổ chức Hội thảo quan điểm, mục tiêu và các đột phá chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021-2030.
Chưa đáp ứng yêu cầu
Thông qua tham luận tại Hội thảo, PGS,TS Đỗ Văn Dũng - Hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP HCM, cho rằng sự tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 với những phát triển mang tính đột phá về công nghệ sẽ làm thay đổi nhanh cơ cấu ngành nghề trong tương lai.
Nhiều ngành nghề dự báo sẽ được thay thế bởi các thiết bị tự động hóa song cũng sẽ xuất hiện nhiều những ngành nghề mới. Đặc biệt, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và robot thông minh, máy móc tự động sẽ dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp.
Bà Nguyễn Thị Việt Hương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp phát biểu khai mạc Hội thảo. (Ảnh: gdng.gov.vn)
Bộ LĐ-TB&XH đã triển khai Đề án "Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hoạt động dạy và học nghề đến năm 2020" bằng các dự án thành phần.
Nội dung dự án tập trung vào việc xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến và triển khai đến các cơ sở GDNN; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu trong hoạt động kiểm định, đảm bảo chất lượng GDNN và đánh giá kỹ năng nghề và đầu tư, nâng cấp hạ tầng, thiết bị CNTT cho hệ thống.
Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các cơ sở GDNN trên thực tế diễn ra còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
"Các cơ sở GDNN còn bị động trong công tác chuyển đổi số. Hầu hết các cơ sở GDNN chưa trang bị cơ sở hạ tầng mạng internet và nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý học tập phục vụ dạy học trực tuyến. Khả năng số hóa và thích ứng với dạy học trực tuyến của hệ thống GDNN còn thấp", PGS, TS Đỗ Văn Dũng cho biết.
Chủ động thay đổi
PGS, TS Đỗ Văn Dũng nhìn nhận, xu hướng chuyển đổi số cho giáo dục và chương trình chuyển đổi số quốc gia, giáo dục nước ta đang đứng trước cơ hội rất tốt để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Việc ứng dụng công cụ và phương tiện số trong dạy học theo đó sẽ là một trong những nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021 - 2030.
"Với tính năng linh hoạt cao, tính đa dạng và toàn cầu trong tương tác hợp tác mà các lớp học số mang lại cho cả người dạy và người học, cho thấy mục tiêu giáo dục số là đáp ứng sự đa dạng về nhu cầu học tập của người học, tăng hiệu quả đào tạo và quốc tế hóa hoạt động giáo dục", PGS, TS Đỗ Văn Dũng cho biết.
Đề cập đến kỹ năng lao động, TS.Đào Quang Vinh - Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động cho biết, cách mạng CN 4.0 đòi hỏi ở người lao động những kỹ năng như làm việc được với các hệ thống tự động và robot, nắm được các thuật toán để xử lý số lớn (big data), cơ điện tử, công nghệ thông tin, kỹ năng giao tiếp.
Do đó, để đảm bảo vị trí việc làm, người lao động phải chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng chuyên môn phù hợp với yêu cầu của công việc trong tình hình mới. Đồng thời cần chú trọng việc tập trung các yếu tố, như: Kiến thức tạo ra công nghệ (STEM); các kỹ năng bổ sung cho công nghệ như tư duy nhận thức bậc cao, kỹ năng cảm xúc xã hội và kỹ năng tương tác với công nghệ (kỹ thuật số); các kỹ năng mềm…
Giáo dục nghề nghiệp "sẻ chia"
Theo PGS, TS Đỗ Văn Dũng, trong bối cảnh tự chủ theo Luật Giáo dục mới sửa đổi, sự ra đời của GDNN sẻ chia là tất yếu để các trường tăng tính cạnh tranh. Xu thế này cũng phù hợp với bối cảnh cuộc cách mạng số đang tạo ra những công nghệ mới trong dạy học, cho phép các em học bất cứ nơi đâu, bất cứ khi nào".
GDNN sẻ chia mang lại lợi ích về kinh tế cho các trường thông qua tiết kiệm chi phí và thời gian nhờ sử dụng chung nguồn lực: con người, học liệu số, cơ sở vất chất như phòng học và đặc biệt là các phòng thí nghiệm và thiết bị thực hành.
Mặt khác sự "sẻ chia" trong GDNN cũng giúp chia sẻ khó khăn với học sinh, sinh viên qua việc giảm chi phí giảm học phí. Bên cạnh đó, với cơ chế linh hoạt trong việc chọn nơi học sau khi ký kết công nhận tín chỉ (credit articulation), học sinh, sinh viên sẽ tiết kiệm đáng kể chi phí, thời gian đi lại và các em có thể dùng thời gian này cho việc làm thêm.
