Cựu binh 20 năm băng rừng, lội suối tìm mộ liệt sỹ vì lời hứa với đồng đội

Suốt 20 năm qua, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND) Nguyễn Thiện Tỉnh (SN 1949, ở phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình) không nhớ hết đã bao nhiêu lần quay lại chiến trường xưa nơi đất lửa Quảng Trị để tìm hài cốt đồng đội.

Ông vẫn đau đáu nỗi niềm như bao thân nhân các gia đình liệt sỹ khác, là làm sao tìm được hài cốt người thân, đưa về quê hương.

Lời hứa 

Khi vừa tròn 17 tuổi, chàng thanh niên Nguyễn Thiện Tỉnh nhập ngũ. Đến năm 1969, ông được phân công về Trung đoàn 9, Sư đoàn 304, tham gia chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị.

Hồi tưởng lại những năm chiến đấu ác liệt ở đất lửa Quảng Trị, đôi mắt ông Tỉnh đỏ hoe. Những năm tháng ấy, ông và đồng đội tham gia những trận đánh vô cùng ác liệt. Ông đã chứng kiến rất nhiều người nằm xuống, tự tay chôn cất đồng đội dưới làn mưa bom, bão đạn.

“Chiến tranh đã qua đi rất lâu nhưng nỗi đau để lại vẫn quá lớn. Trải qua nhiều trận đánh, nhiều lần cận kề cái chết, tôi đã chứng kiến quá nhiều đồng đội anh dũng hi sinh. Tôi đã hứa với đồng đội của mình, nếu còn sống, nhất định sẽ quay lại đưa các anh em về quê hương”, ông Tỉnh nói.

Hoà bình lập lại, từ năm 1976 đến 1978, ông Tỉnh tham gia đội quy tập hài cốt liệt sỹ của Sư đoàn 304 tìm kiếm, cất bốc, quy tập hơn 300 hài cốt liệt sỹ về các nghĩa trang trên địa bàn tỉnh Quảng Trị an táng.

Đến năm 1979, ông Tỉnh được điều động sang chiến trường Campuchia, phải tạm gác việc tìm kiếm hài cốt đồng đội. Sau đó, ông tiếp tục được phân công nhiệm vụ học tập, rồi làm Phó Hiệu trưởng Trường Hậu cần kỹ thuật Quân đoàn 2.

Năm 1987, ông Nguyễn Thiện Tỉnh nghỉ hưu, trở về quê tại xã Phù Vân, TP Phủ Lý, tỉnh Hà Nam (cũ), nay là phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình.

“Tôi may mắn được sống, được vinh danh AHLLVTND, nhưng còn nhiều đồng đội tôi vẫn còn nằm lại ở đâu đó ở đất lửa Quảng Trị. Đến nay có lẽ thân xác nhiều anh em của chúng tôi đã hòa vào đất. Em trai tôi là liệt sỹ Nguyễn Thanh Sơn, hi sinh năm 1974 hiện cũng chưa có thông tin, gia đình chưa tìm được ”, ông Tỉnh day dứt.

20 năm lăn lộn nơi chiến trường xưa

Trở về quê hương, khi cuộc sống dần ổn định, năm 2005, ông Tỉnh bắt đầu cùng một số đồng đội cũ đi tìm kiếm hài cốt những anh em đã hi sinh.

Ông Tỉnh cùng đồng đội cũ tìm đến Phòng chính sách Sư đoàn 304 để xin danh sách liệt sĩ Trung đoàn 9 và bản đồ tác chiến cũ. Khi có danh sách, ông dò từng tên, từng địa điểm, dựa vào trí nhớ tìm về những cao điểm, căn cứ từng chiến đấu, từng chôn cất đồng đội năm xưa để xác định vị trí.

Năm 2007, sau nhiều chuyến đi, băng rừng, lội suối, nhóm ông cũng tìm được vị trí chôn cất 3 đồng đội đầu tiên là các liệt sỹ Đỗ Hùng Giang (quê tỉnh Thái Bình cũ, nay là tỉnh Hưng Yên) và 2 liệt sĩ Nguyễn Văn Hàm, Phạm Văn Thanh (cùng quê Thanh Hóa).

Khi đã nắm chắc chắn thông tin, ông Tỉnh gửi thư cho gia đình 3 liệt sỹ và cùng các gia đình thực hiện các thủ tục để cất bốc hài cốt, đưa anh em trở về quê hương. 3 liệt sỹ này là đồng đội trong đơn vị của ông Tỉnh, cả 3 cùng hi sinh trong một ca gác vào tháng 7/1972.

Ông Tỉnh kể, thời điểm đó đúng mùa mưa lũ, nước sông Ô Lâu dâng cao, việc tiếp tế lương thực, thuốc men từ phía Bắc gặp rất nhiều khó khăn.

Thấy tình trạng thiếu lương thực kéo dài không ổn, ông Tỉnh động viên các đồng đội, còn ông chặt cây chuối thả xuống rồi bơi vượt qua sông Ô Lâu để xin cấp lương thực. Khi ông mang được thùng lương khô về, đang phân phát cho đồng đội thì địch bất ngờ dội bom, hầm kèo bị đánh sập.

“Sau khi địch dội bom đánh sập hầm kèo, tôi gọi đồng đội cùng bới đất cứu người nhưng cả 3 chiến sỹ trong ca gác đó đều đã hy sinh. Tôi vừa bới đất vừa khóc. Tôi cùng đồng đội chôn cất các anh em rồi đánh dấu mộ bằng 3 tảng đá. Sợ địch phát hiện, tôi phủ đất lên trên khối đá ấy rồi san phẳng”, ông Tỉnh nhớ lại.

Đến nay, ông Tỉnh cùng đồng đội đã tìm kiếm được 21 phần mộ, đưa các liệt sỹ hồi hương.