“Chỉ hơn 1 % lao động di cư tham gia bảo hiểm xã hội”

Ông Đinh Duy Hùng, Phó Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam), chia sẻ tại Phiên thảo luận trong ngày đầu tiên của Hội nghị BCH Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN lần thứ 35 (ASSA 35), với chủ đề “Tự do dịch chuyển lao động tại các nước ASEAN và các nước đang phát triển”.

Chương trình do Bảo hiểm xã hội VN tổ chức từ 18-20/9 tại thành phố Nha Trang.

Dòng dịch chuyển của lao động di cư đã và đang là xu thế toàn cầu. Đứng ở góc độ lợi ích, nhóm lao động di cư đang đóng góp rất lớn cho sự phát triển của từng quốc gia, vùng lãnh thổ.

Việc xây dựng các chính sách an sinh xã hội cho lao động di cư là một yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết, chính đáng và có thể thực hiện được qua các hiệp định song phương, đa phương về an sinh xã hội cũng như sự nỗ lực của mỗi quốc gia.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Đinh Duy Hùng cho rằng việc mở rộng độ bao phủ BHXH, BHYT cho nhóm đối tượng lao động di cư có nhiều thuận lợi khi hệ thống pháp luật đã cơ bản hoàn thiện, được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm- thể hiện mạnh mẽ của các Nghị quyết.

Tuy nhiên, vẫn có không ít khó khăn, thách thức, nhất là khi điều kiện kinh tế còn hạn chế.

“Trong xu thế dịch chuyển lao động, Việt Nam hiện có khoảng 500.000 người đi làm việc tại nước ngoài và con số sẽ tăng lên hàng trăm ngàn người mỗi năm. Tuy nhiên, mới có khoảng 6.000 người trong nhóm đối tượng này tham gia BHXH, trong khi chưa có phương pháp quản lý hiệu quả về BHXH…” - ông Trịnh Duy Hùng.

Đồng quan điểm với diễn giả nước chủ nhà về việc cần tìm ra lời giải cho bài toán an sinh xã hội đối với lao động di cư, nhiều chuyên gia cho rằng, các quốc gia cần nhanh chóng ký kết các thỏa thuận song phương, đa phương về bảo vệ lao động di cư.

Đồng thời, các chuyên gia cũng ủng hộ việc loại bỏ các quy định về phân biệt đối xử quốc tịch; tuân thủ các nguyên tắc quốc tế về lao động di cư; giúp đỡ lao động di cư tiếp cận dần với các chính sách anh sinh xã hội của quốc gia tiếp nhận lao động.

Theo ông Mohammed Azman (Tổ chức ASXH Malaysia), người lao động di cư khi đến làm việc ở một quốc gia khác thường chỉ quan tâm đến tiền lương và điều kiện làm việc, mà không quan tâm nhiều đến việc tham gia các chế độ bảo hiểm, TNLĐ, BNN…

Đặc biệt, lao động di cư là nữ đang chiếm tỉ lệ lớn với các công việc thiếu ổn định, thu nhập thấp như giúp việc gia đình, chăm sóc bệnh nhân, lao công, nông nghiệp…

“Điều này đòi hỏi các quốc gia cần nhanh chóng có những giải pháp để thay đổi nhận thức, đảm bảo quyền lợi cho đối tượng lao động di cư. Để làm tốt điều này, việc ký kết các hiệp định song phương, đa phương giữa các quốc gia về BHXH là điều kiện tiên quyết, quan trọng nhất” - ông Mohammed Azman nói.

Cùng chung quan điểm, ông Kim Young Eil - Giám đốc Trung tâm phụ trách các vấn đề quốc tế tại Hàn Quốc (NPS) nhận định cần có hiệp định về an sinh xã hội với các quốc gia khác nhằm đảm bảo quyền lợi cho lao động di cư.

“Hàn Quốc hiện có lao động làm việc tại 194 quốc gia. Chính phủ Hàn Quốc có Hiệp định An sinh xã hội (SSA) ký kết với các quốc gia có người lao động Hàn Quốc đến làm việc. Nếu không có SSA, nhiều NLĐ sẽ bị thiệt thòi khi dịch chuyển lao động” - ông Kim Young Eil khẳng định.

Nhấn mạnh về công việc của lao động di cư, ông Jens Schremmer - Trưởng Văn phòng Tổng Thư ký Hiệp hội ASXH Thế giới (ISSA) chỉ ra các đặc thù ngắn hạn, nhiều biến động, ít quan tâm đến quyền lợi cá nhân.

Ông Jens Schremmer nhấn mạnh, công tác thống kê và truyền thông rất quan trọng. Đồng thời, các chính sách cũng cần được thiết kế hấp dẫn hơn; cách tiếp cận đơn giản, thuận tiện hơn thông qua ứng dụng CNTT để người lao động di cư dễ dàng tham gia, thụ hưởng các chế độ.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Trần Đình Liệu - Phó Tổng Giám đốc BHXH VN nhấn mạnh, sau một ngày làm việc tích cực và thảo luận sôi nổi với tinh thần trách nhiệm cao, Hội thảo về “Cơ hội, thách thức của các tổ chức ASXH khu vực ASEAN trong bối cảnh CMCN 4.0 và tự do dịch chuyển lao động” đã thành công tốt đẹp.

“Qua chia sẻ của các diễn giả, chúng ta đã phần nào hình dung được xu thế phát triển của an sinh xã hội thế giới, tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 và tự do dịch chuyển lao động đến tái cơ cấu kinh tế, lao động, việc làm của mỗi quốc gia cũng như yêu cầu đặt ra đối với hệ thống ASXH trong thời gian tới” – ông Trần Đình Liệu kết luận.

Hoàng Mạnh