Cần nhiều đổi mới trong chính sách về ưu đãi người có công

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp phát biểu tại Hội thảo “Hoàn thiện chính sách pháp luật về ưu đãi người có công”. Chương trình do Ủy ban về các vấn đề xã hội, Văn phòng Quốc hội và Bộ LĐ-TB&XH tổ chức sáng 17/7/ tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh liệt sĩ.

Cần nhiều quy định mới

Theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, việc nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật về ưu đãi người có công trong những năm gần đây đã được quan tâm, chú trọng, như: Hơn 100 văn bản được ban hành của các cơ quan hành chính nhà nước dưới dạng các nghi quyết, nghị định, thông tư; Chính sách ưu đãi người có công đã từng bước được hoàn thiện về các diện đối tượng và ưu đãi.

“Chế độ ưu đãi đối với từng diện đối tượng người có công được quy định ngày càng đầy đủ. Trợ cấp ưu đãi được quy định phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ, đảm bảo mức sống của người có công và thân nhân như ưu đãi về đất ở, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, giáo dục tín dụng…” - Thứ trưởng Doãn Mâu Diệp khẳng định.

Bên cạnh những điểm sáng trong thực hiện chính sách, nhiều ý kiến tại Hội nghị cũng mạng dạn chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện hệ thống chính sách pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng.

Theo đại diện Bộ LĐ-TB&XH, một số địa phương vẫn chưa chú trọng cải cách hành chính gắn với phòng, chống tham nhũng trong việc xác lập hồ sơ hưởng chế độ và quản lý đối tượng người có công.

Nhiều vấn đề trong xác nhận và giải quyết chế độ ưu đãi cho người có công chưa được nghiên cứu bổ sung, chưa thống nhất. Ông Doãn Mậu Diệp đơn cử việc chưa có quy định chế đội ưu đãi đối với người tham gia chiến tranh bảo vệ tổ quốc, bị địch bắt từ sau 30/4/1975. Hoặc việc thiếu quy định việc giám định vết thương tái phát đối với người bị thương đã giám định, kết luận tỷ lệ suy giảm khả năng lao động dưới 21%.

Theo ông Nguyễn Việt Phát, Phó Ban Chính sách Hội Cựu thanh niên xung phong Việt Nam, trải qua 2 cuộc kháng chiến, cả nước còn 7% trường hợp thanh niên xung phong chưa được công nhận liệt sĩ, 16% trường hợp chưa được công nhận thương binh, 68% trường hợp chưa được hưởng chế độ nhiễm chất độc hoá học vì thiếu giấy tờ gốc, không tìm được người thờ cúng (điều kiện để được công nhận liệt sĩ)...

Ông Nguyễn Việt Phát đề nghị, cần phải sửa đổi Pháp lệnh ưu đãi người có công và quy định cụ thể về vùng đặc biệt khó khăn trong thời kỳ 1954- 1975 để có căn cứ xác định đối tượng được công nhận là liệt sĩ. Đồng thời có hình thức truy tặng liệt sĩ cho những người không còn thân nhân thờ cúng, xác định phiên hiệu thanh niên xung phong để làm rõ đối tượng hưởng chính sách...

Vẫn còn hồ sơ khai man

Trong khi đó, ông Đào Ngọc Lợi - Cục trưởng Cục Người có công (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, nguồn kinh phí chi trả cho người có công hàng năm chủ yếu vẫn là từ ngân sách nhà nước, trong khi ngân sách nhà nước còn hạn chế, đối tượng có công lại khá lớn. Việc cấp kinh phí hàng năm vẫn trên cơ sở dự toán và cân đối ngân sách, do đó không ổn định.

“Tình trạng man khai hồ sơ, xác nhận sai sự thật để hưởng chế độ vẫn diễn ra ở một số cơ quan, đơn vị và địa phương, gây bức xúc trong dư luận, trong đó đối tượng người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học chiếm tỷ lệ lớn” - ông Đào Ngọc Lợi nói.

Theo đại tá Ngô Quang Phúc - Phó Cục trưởng Cục Chính sách (Tổng Cục Chính trị, Bộ Quốc Phòng), Pháp lệnh số 04/2012/UBTVQH13 quy định về điều kiện xác nhận liệt sĩ: “Trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm”. Tuy nhiên, tại Nghị định 31 của Chính phủ về xác nhận liệt sĩ, thương binh lại quy định hẹp hơn: “Trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm: Bắn đạn thật, sử dụng thuốc nổ; huấn luyện, diễn tập chiến đấu của không quân, hải quân, cảnh sát biển và đặc công; chữa cháy; chống khủng bố, bạo loạn; giải thoát con tin; cứu hộ, cứu nạn, ứng cứu thảm hoạ thiên tai”.

“Như vậy, quy định tại Nghị định 31 của Chính phủ đã làm rõ hơn điều kiện, nhưng lại thu hẹp đối tượng có cùng điều kiện tương ứng và thực tế nhiệm vụ của Quân đội” - Đại tá Ngô Quang Phúc nói.

Phát biểu tại Hội thảo, Hoàng Văn Chương - Phó Trưởng Ban Phong trào Mặt trận Trung ương nêu rõ, những vấn đề đang gặp khó khăn là giải quyết hơn 30.000 hồ sơ còn tồn đọng và xử lý hơn 1.800 trường hợp hưởng chế độ, chính sách.

Cũng theo bà Trần Hồng Nguyên - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội - cho rằng, việc hoàn thiện theo hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ưu đãi người có công hiện hành hay xây dựng, ban hành Luật người có công cũng cần được cân nhắc hết sức kỹ lưỡng.

Hoàng Mạnh