Tổ chức nước ngoài có thể mua chứng khoán mà không phải trả tiền trước

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) thông báo lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

Dự thảo Thông tư này có bổ sung nội dung "giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài", tức nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể mua chứng khoán mà không phải trả tiền trước.

Về nghĩa vụ thanh toán, dự thảo bổ sung quy định nhà đầu tư tổ chức nước ngoài phải có đủ tiền trên tài khoản để thanh toán cho các giao dịch của mình trước thời điểm thành viên lưu ký xác nhận kết quả giao dịch chứng khoán với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC). Việc bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán được thực hiện theo quy định pháp luật và quy chế của VSDC.

Trường hợp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không có đủ tiền trong thời hạn theo quy định, nghĩa vụ thanh toán giao dịch mua chứng khoán thiếu tiền của nhà đầu tư được chuyển thành nghĩa vụ thanh toán của công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư đặt lệnh để bù trừ. Hiểu đơn giản, nếu nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không có đủ tiền trả nợ cho giao dịch đã mua, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư đặt lệnh phải trả thay tiền.

Công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đặt lệnh mua chứng khoán có nghĩa vụ thanh toán đối với giao dịch mua chứng khoán thiếu tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài theo quy định. Công ty chứng khoán phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thanh toán. Trường hợp mất khả năng thanh toán sẽ bị xử lý vi phạm theo quy định pháp luật và Quy chế của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VDSC).

Việt Nam đặt mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi vào năm 2025. Hiện nay, Việt Nam đã đạt 7/9 tiêu chí, còn 2 tiêu chí cần hoàn thiện đó là ký quỹ trước giao dịch và tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài.

Theo quy định hiện hành, các nhà đầu tư nước ngoài chỉ được đặt lệnh mua/bán khi đã ký quỹ đủ 100% tiền/chứng khoán trên tài khoản giao dịch. Điều này là trở ngại với hiệu quả sử dụng vốn của nhà đầu tư ngoại và hạn chế tính thanh khoản của thị trường nói chung.

Giải quyết nút thắt điểm nghẽn này, dự thảo Thông tư đang dần mở ra biện pháp tháo gỡ nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán trong thời gian tới.