Thời khó ô tô nhập: Xe Indonesia, Thái Lan “khuấy đảo” thị trường

Theo nhận định của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) tại báo cáo mới đây thì Nghị định 116 có hiệu lực từ đầu năm 2018 đã gây khó khăn cho việc nhập khẩu ô tô, đồng thời cũng gián tiếp thúc đẩy ngành sản xuất ô tô nội địa.

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, số xe nhập về Việt Nam trong 8 tháng đầu năm đạt 28.000 chiếc (giảm 44% so với cùng kỳ), giá trị tương ứng đạt 640 triệu USD (giảm 92%).

Sau 6 tháng vắng bóng trên thị trường Việt Nam, có đến hơn 3.000 xe từ Indonesia nhập khẩu vào Việt Nam trong tháng 7 và 8. Điều này xuất phát từ việc bộ Giao thông Vận tải đã chấp thuận giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại (VTA) được cấp bởi Chính phủ Indonesia. Sau 2 tháng hoàn tất các thủ tục và hồ sơ, xe từ Indonesia đã chính thức được nhập trở lại vào Việt Nam kể từ tháng 7.

Sớm hơn cả Indonesia, thị trường xe nhập khẩu từ Thái Lan đã sôi động trở lại từ đầu tháng 3. Tuy nhiên, do 2 tháng đầu năm không có xe nào được nhập khẩu, tổng lượng xe nhập từ thị trường Thái Lan giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ô tô Ấn Độ vắng bóng tại thị trường Việt Nam trong 8 tháng vừa qua. VDSC cho rằng, tình trạng này vẫn tiếp tục xảy ra trong những tháng cuối năm.

Khó khăn mà ô tô Ấn Độ đang gặp phải là do không được hưởng các ưu đãi thuế như các nước tham gia hiệp định ATIGA khiến xe Ấn Độ có thuế nhập khẩu cao hơn rất nhiều so với các xe trong khu vực Đông Nam Á.

Hơn nữa, trước đây, phần lớn xe nhập khẩu từ Ấn Độ là dòng xe Huyndai Grand 10. Hiện dòng xe này đã được Huyndai Thành Công lắp ráp thay vì nhập khẩu.

Đối với ô tô Trung Quốc, hầu hết xe nhập khẩu từ thị trường này là các dòng xe tải. Đỉnh điểm là vào năm 2015, 26.000 xe được nhập khẩu từ Trung Quốc. Tuy nhiên, do chất lượng kém, độ bền thấp cùng với việc phải cạnh tranh với thị trường Việt Nam, từ năm 2015 đến nay, lượng xe nhập từ Trung Quốc giảm dần. Đến năm 2017, chỉ có 12.000 xe được nhập từ quốc gia láng giềng này. Bên cạnh những yếu tố đó, cộng với việc bị ảnh hưởng bởi Nghị định 116, lượng xe nhập từ Trung Quốc trong 8 tháng đầu năm chỉ đạt 673 chiếc (giảm tới 87% so với cùng kỳ).

Thị trường châu Âu cũng gặp khó khăn từ Nghị định 116 khi hầu như không có chiếc xe nào được nhập từ thị trường này trong 4 tháng đầu năm. Tuy nhiên, vào tháng 5, bộ Giao thông Vận tải đã chấp thuận VTA do Liên minh Châu Âu cấp. VDSC dự báo, 4 tháng cuối năm sẽ chứng kiến sự tăng trưởng nhẹ trong số xe nhập khẩu từ châu Âu.

Sau 8 tháng từ lúc nghị định 116 chính thức có hiệu lực, chính phủ Nhật Bản vẫn chưa có động thái nào về việc cấp chứng chỉ VTA. Vì vậy, các dòng xe phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Nhật Bản tiếp tục đối mặt với khá nhiều khó khăn.

Có thể kể đến dòng Lexus, với 108 xe được bán ra trong 8 tháng đầu năm 2018, thì có đến 83 xe nhập khẩu trong năm trước và 25 xe được nhập khẩu từ thị trường Châu Âu. Nhìn chung, lượng xe nhập từ Nhật Bản giảm 73% so với năm trước. VDSC cho rằng, với bối cảnh này, thị trường xe nhập khẩu từ Nhật Bản tiếp tục ảm đạm trong những tháng tới.

Nhìn chung, Việt Nam là thị trường xuất khẩu quan trọng đối với các quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia. Chính vì vậy, chính phủ các nước này tỏ ra khá tích cực và chủ động trong việc cấp chứng nhận VTA.

Bên cạnh đó, ưu đãi thuế từ hiệp định ATIGA chính là chất xúc tác để chính phủ các nước Đông Nam Á nhanh chóng đáp ứng yêu cầu từ nghị định 116, nhằm xâm nhập vào thị trường Việt Nam. Theo dự đoán của VDSC, lượng xe nhập khẩu từ các nước Đông Nam Á sẽ tăng mạnh trong 4 tháng tới.

Theo chiều hướng khác, một số nước phát triển tỏ ra không mấy mặn mà với chứng chỉ VTA. Thực tế thì lượng xe nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước này vốn đã khá khiêm tốn. Vì vậy, chúng tôi tin rằng chính bởi số lượng nhập khẩu không đáng kể này là nguyên nhân dẫn đến sự trì hoãn trong việc cấp chứng chỉ VTA.

Bích Diệp