Thị trường di động Việt Nam: Thời của nghịch lý?

Trói giá sàn: Lý lẽ kẻ mạnh đè kẻ yếu

Tại Hội nghị tổng kết Bộ Thông tin và Truyền thông mới đây, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel, Nguyễn Mạnh Hùng đã đưa ra nhận định: Thị trường viễn thông 2010 rất có thể sẽ xảy ra cuộc chiến tranh về giá cước giữa các nhà cung cấp dịch vụ “nếu không là 2010 thì chắc chắn sẽ xảy ra trong năm 2011 nếu không có sự can thiệp của Chính phủ”.

Với lý lẽ này, ông Hùng đề nghị Bộ TTTT ban hành quy định mức giá sàn áp dụng cho cước viễn thông di động để bảo toàn lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Trái với những đề xuất trước đó của Viettel thường luôn khiến các đối thủ Vinaphone, Mobifone bất bình, thì lần này 2 đại gia của VNPT nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng bởi lẽ, nếu quy định này được áp dụng, thì cả 3 “ông lớn” sẽ hưởng lợi.

Thực tế là bấy lâu nay, các doanh nghiệp lớn chưa bao giờ thua thiệt trong các cuộc đua về giá cước, mà chính họ với thế mạnh về hạ tầng, về tiềm lực vốn và thuê bao đã khiến các doanh nghiệp nhỏ liêu xiêu cũng như tạo ra vấn nạn thuê bao ảo, cháy kho số với những cuộc giảm giá “cực sốc”.

Giờ đây, họ lại đặt sàn để ngăn cản không cho các nhà mạng nhỏ giảm giá, để bảo toàn mức doanh số trung bình trên thuê bao (ARPU). Tuy nhiên, theo kết quả kinh doanh của các ông lớn năm 2009, mức lợi nhuận của họ là hơn 10.000 tỷ đồng.

Xét về góc độ thị trường, cơ chế về giá là “bảo bối” gần như là duy nhất để các doanh nghiệp nhỏ thu hút khách hàng, đây cũng là con đường mà chính các doanh nghiệp lớn đã từng sử dụng.

Thêm đầu số: Yếu thế, xóa cờ lập trận mới

Hệ lụy của việc cháy kho số, thuê bao ảo, sim rác được chính các mạng di động lớn tạo ra trong quá trình phát triển của mình nay được họ “khéo léo tìm giải pháp” bằng cách đề nghị kéo dài số thuê bao di động 10 số hiện nay lên thành 11 số.

Lý lẽ cháy kho số do các doanh nghiệp đề xuất kéo dài đuôi số đưa ra theo các chuyên gia kinh tế và cả dư luận cộng đồng là bất hợp lý. Đơn cử mạng Viettel, năm 2009 họ phát triển 42,3 triệu thuê bao mới, gấp 1,5 lần so với năm 2008, nhưng số thuê bao hoạt động 2 chiều phát triển mới thực tế chỉ có 16 triệu, như vậy nghĩa là 2/3 số thuê bao phát triển mới là sim “rác”.

Trên thực tế, mặc dù dãy số 11 số đã được đưa vào sử dụng gần 3 năm qua, nhưng người tiêu dùng vẫn tỏ ra không mặn mà hứng thú với các thuê bao thuộc dãy số 11 này do khó nhớ, khó phân biệt mạng rất khó cho các nhà mạng làm thương hiệu.

Chính vì vậy, ngoài cạnh tranh về giá, thì kho số 10 số đang là thế mạnh để các doanh nghiệp nhỏ tận dụng để hút khách. Vậy là, sau khi đề nghị vứt bảo bối cạnh tranh giá của doanh nghiệp nhỏ, các đại gia lại yêu cầu xóa bỏ nốt lợi thế cuối cùng về đầu số của các đối thủ.

Trên khía cạnh thị trường, với người sử dụng, nếu thêm đầu số thì cũng có nghĩa gần hàng chục triệu thuê bao di động hiện nay sẽ chịu sự xáo trộn lớn, trong khi đây lại là việc làm hoàn toàn không cần thiết.

Về phía nhà quản lý, với 21 dãy số đang được Bộ TTTT cấp ra thị trường 86 triệu dân và không phải ai cũng dùng điện thoại di động thì hoàn toàn có khả năng cung cấp đủ cho khoảng 200 triệu thuê bao. Nếu kéo dài đầu số, số phận của với 200 triệu sim mới cũng như rất nhiều sim ảo đang hiện hữu sẽ trôi nổi ra sao?

Đằng sau những yêu cầu vì thị trường

Theo số liệu từ Bộ TTTT, trong năm 2009, các nhà mạng phát triển mới hơn 40 triệu thuê bao (phát sinh cước); trong đó, Viettel là 16 triệu, Mobifone và Vinaphone mỗi mạng có thêm hơn 10 triệu thuê bao.

Làm con tính trừ thì 4 mạng còn lại là Sfone với đầu số là 095, EVN Telecom là 096, Beeline là 0199) và Vietnamobile là 092 chỉ phát triển mới được khoảng 4 triệu thuê bao.

Theo ý kiến của các nhà chuyên môn, với vai trò cầm trịch, ngoài đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng, Bộ TTTT cần đảm bảo cho sự cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp, có hỗ trợ các doanh nghiệp lớn để họ thành tập đoàn mạnh, nhưng không phải bằng cách theo lý lẽ của họ để triệt tiêu các doanh nghiệp nhỏ.

Bởi nếu cứ đà này, ngoài việc quyền lợi của người dùng sẽ ngày càng hạn chế thì thị trường nếu đi theo những đề xuất nghịch lý kể trên sẽ quay lại đối đầu với tất cả những chính sách mà nhà quản lý đang áp dụng và triển khai: từ việc chống sim rác, thuê bao ảo, lãng phí tài nguyên số… đến nghiêm trọng hơn là đưa thị trường quay trở về thời của độc quyền mà các nhà quản lý đã mất bao công sức, thời gian để xóa bỏ.

Theo Đoàn Ngọc Thu
Vietnam+