SCIC thuộc “Siêu ủy ban”: Mô hình “nhà nước trong nhà nước”?

Tại buổi Tọa đàm về nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước tổ chức vừa mới đây, ông Lưu Bích Hồ, Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc đưa Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) trực thuộc Ủy ban là đúng đắn.

Theo ông Hồ, vấn đề đặt ra là cần làm thế nào để phát huy vai trò của SCIC mà vẫn đảm bảo tính thống nhất của Ủy ban. Công cụ là SCIC cần bố trí ra sao vì theo Dự thảo Nghị định vẫn giao cho SCIC đại diện quyền chủ sở hữu của các doanh nghiệp chuyển giao từ các bộ ngành.

"Như vậy Ủy ban là đại diện chủ sở hữu của các doanh nghiệp chuyển về Ủy ban, trong Ủy ban lại có một đại diện chủ sở hữu khác đại diện cho doanh nghiệp. Vô hình chung tạo nên một Nhà nước trong một Nhà nước", ông Hồ nhận định.

Mặt khác, vị chuyên gia cho rằng, cần phải đặt ra trách nhiệm của SCIC với công việc chung thế nào khi chịu trách nhiệm quyền đại diện chủ sở hữu cho một số lượng doanh nghiệp chuyển từ các bộ ngành. Vai trò của Ủy ban đối với các doanh nghiệp SCIC làm đại diện chủ sở hữu thế nào.

"Đó là những vấn đề cần làm rõ, minh bạch để Ủy ban hoạt động tốt, SCIC phát huy tác dụng là công cụ giúp Ủy ban thực hiện việc quản lý vốn nhà nước trong đầu tư kinh doanh hiệu quả", ông nói.

​Thông tin về mối quan hệ giữa SCIC và Siêu Ủy ban, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho biết, các cơ chế chính sách của các bộ ngành ban hành hiện nay đã đủ các khung khổ pháp lý cần thiết để Ủy ban “có thể duy nhất là người thực hiện”.

Theo ông Tiến, trước đây, các bộ thực hiện xảy ra tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”, hiện nay Ủy ban với vai trò đại diện chủ sở hữu có thể yêu cầu doanh nghiệp thực hiện, doanh nghiệp nào không thực hiện sẽ bị xử lý mà không phải đợi ý kiến các bộ ngành.

"Việc SCIC trực thuộc Ủy ban, được coi là công cụ của Ủy ban về đầu tư, kinh doanh vốn nghĩa là trong 18 tập đoàn, tổng công ty còn lại khi triển khai các dự án lớn, thiếu vốn thì SCIC phải là “đơn vị đưa nguồn vốn mồi”, ông Tiến thông tin.

Đại diện Bộ Tài chính cũng khẳng định, ở đây SCIC có trách nhiệm là một trong những doanh nghiệp đưa “vốn mồi” và quản trị các dự án này thay cho Ủy ban và chịu trách nhiệm trước Ủy ban về vấn đề đầu tư vốn. Mặt khác, SCIC là đơn vị giúp cho Ủy ban, Chính phủ tiếp nhận những doanh nghiệp cổ phần hóa nhỏ, DNNN không cần nắm giữ và chịu trách nhiệm trước Ủy ban.

"SCIC có nhiều kinh nghiệm, kết quả tốt trong thực hiện thoái vốn ở các doanh nghiệp. Tốc độ thoái vốn do SCIC thực hiện thường nhanh hơn bởi là doanh nghiệp nên có nguồn lực để thuê các chuyên gia tốt. Ngoài ra, SCIC là tính trách nhiệm “một mình làm, một mình chịu trách nhiệm”, còn các bộ ngành nếu thực hiện gặp vướng sẽ báo cáo Chính phủ nên tính trách nhiệm khó hơn", ông nói.

Theo ông Tiến, bản thân SCIC thời gian qua cũng đã xây dựng được quy trình thoái vốn đảm bảo đúng quy định pháp luật, công khai minh bạch theo thị trường nên tốc độ thoái vốn nhanh hơn. Tới đây quan trọng nhất là xử lý mối quan hệ giữa SCIC với các tập đoàn khác làm sao để nguồn lực không bị chồng chéo, phát huy hiệu quả.

Phương Dung