Ra lò ồ ạt xe dung tích thấp, xe Thái Lan, Indonesia tính "đè bẹp" ô tô Việt?

Xe nhỏ liên tiếp "ra lò"

Gần đây rất nhiều liên doanh ô tô tại ASEAN đã và đang phát triển mạnh các dòng xe dung tích thấp tại nước họ.

Mới đây hãng Honda phát triển rất mạnh dòng xe đô thị cỡ nhỏ là City, Civic tại Thái Lan để xuất khẩu sang các nước khác, trong đó trọng tâm là thị trường Việt Nam, Philippines.

Không kém cạnh, với liên doanh của Honda tại Thái Lan, Honda tại Malaysia vừa mới đưa ra mẫu xe xanh City Hybrid 2017 với giá bán khoảng 470 triệu đồng. Theo thông tin thì thị trường ban đầu của dòng xe xanh này sẽ ở Malaysia nhưng tương lai sẽ là cả ASEAN.

Hãng Mitsubishi gần đây cũng liên tiếp đưa về Việt Nam những mẫu xe nhỏ để cạnh tranh với các loại xe taxi của Toyota ở Việt Nam. Vừa qua, họ cũng ra đời mẫu xe đa dụng cỡ nhỏ, dung tích 1.5L tại Malaysia, giá bán hơn 14.000 USD (khoảng trên 320 triệu đồng).

Thực tế, thị trường xe trong quý I, quý II có những diễn biến cực kỳ khó lường về giá. Chưa bao giờ người ta thấy cơn bão giá xe như năm 2017 dù trước đó nhiều người cho rằng, thời điểm năm 2017 khi cận kề "thời gian biểu" xóa bỏ thuế nhập, có thể sẽ có diễn biến giảm giá xe. Nhiều dòng xe giá tầm trung đã giảm xuống từ vài chục triệu, cá biệt có những mẫu xe giảm hơn 150 triệu đồng để đón khách.

Theo giới kinh doanh xe hơi, từ nay đến cuối năm chắc chắn giá xe sẽ biến động nữa. Xu hướng giá một số xe cao cấp khó bán sẽ giảm nhiều, xe giá tầm trung giảm nhẹ còn khu vực kinh doanh xe cũ sẽ cực kỳ khó khăn.

Theo Luật Thuế TTĐB sửa đổi và đang áp dụng, những dòng xe con dung tích dưới 2.0L được giảm dần thuế từ 45% xuống còn 40% bắt đầu từ tháng 7/2016 và giảm tịnh tiến 5% vào năm 2018. Từ năm 2018, thuế nhập khẩu xe hơi nguyên chiếc từ ASEAN về Việt Nam sẽ được xóa bỏ, giá ô tô Thái, Indonesia được kỳ vọng sẽ rẻ đi, tạo điều kiện cho các DN nước ngoài tràn hàng hóa ồ ạt vào Việt Nam.

Với những điều kiện trên, việc ra lò ồ ạt các dòng xe nhỏ dung tích thấp của các hãng xe tại Thái Lan, Indonesia là chủ đích và minh chứng cho ý đồ xâm nhập của các dòng xe của Mitsubishi, Honda, Ford tại Thái Lan, Toyota tại Indonesia… vào Việt Nam

Trong nước dồn sức gánh đỡ

Trong lúc này, các DN ô tô Việt Nam, cả kể liên doanh và tư nhân làm gì? Với các liên doanh ô tô lớn như Toyota, Honda và Ford đã chuyển sang nhập hoàn toàn các dòng xe được thị trường ưu chuộng.

Còn các DN nội địa như Thaco - Trường Hải; Hyundai Thành Công lại sốt sắng trong việc chống đỡ xu hướng trên. Động thái mới nhất là Hyundai đã xây dựng và đưa vào hoạt động hệ thống lắp ráp xe Hyundai i10, mẫu xe được tiêu thụ rất tốt tại Việt Nam.

Trong khi đó, ông lớn Trường Hải lại giảm giá nhiều mẫu xe chiến lược của mình để giành giật thị trường, các mẫu xe giảm giá tiên phong của Trường Hải hướng vào Kia và Mazda.

"Đồng thanh tương ứng" với các DN lắp ráp ô tô trong nước, Bộ Công Thương mới đây đã gửi bản báo cáo rất chi tiết về ngành công nghiệp ô tô, đề nghị Chính phủ xem xét nhiều cơ chế ưu đãi đối với DN lắp ráp trong nước và khóa chặt hơn với tiêu dùng ô tô của người dân.

Cụ thể Bộ này đề xuất thay đổi giá tính thuế đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước áp dụng đến 31 tháng 12 năm 2022, theo hướng không tính thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với phần giá trị gia tăng tạo ra trong nước (linh kiện, phụ tùng) nhằm tăng năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm sản xuất lắp ráp trong nước, khuyến khích các hãng xe nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng được sản xuất trong nước.

Cũng để hạn chế tác động của đối thủ xe hơi Thái Lan, Indonesia, Bộ này kiến nghị Chính phủ gia hạn tăng mức thuế TTĐB đối với xe dung tích 2.5L hiện ở mức 55%. Đồng thời, gia hạn thời gian có hiệu lực đối với mức thuế áp cho xe có dung tích xi lanh dưới 1.5L đến ngày 31/12/2022.

Nếu kiến nghị này được thông qua, đồng nghĩa với việc người mua xe dưới con 1.5L thay vì ngay trong năm 2018 được giảm thuế TTĐB xuống còn 35% sẽ phải chờ 4 năm sau (2022) mới được hưởng các ưu đãi như Luật Thuế TTĐB được thông qua năm 2016.

Rõ ràng trước cuộc chiến sống còn năm 2018, thị trường ô tô đang chứng kiến nhiều cuộc "so cơ" của các DN ngoại, các DN nội cũng như cơ quan quản lý của Việt Nam. Tuy nhiên, để bảo vệ DN trong nước, việc làm và thị trường như kỳ vọng của Bộ Công Thương, thì lợi ích, sự thỏa mãn của người tiêu dùng về một mức giá công bằng, thực chất vẫn là điều cần thiết. Về lâu dài, tính thừa nhận các cơ chế thị trường mới giúp cho ngành ô tô Việt Nam phát triển, đủ sức cạnh tranh.

Nguyễn Tuyền