Loạt vi phạm điện mặt trời mái nhà, trách nhiệm Bộ Công Thương ra sao?

Bộ Công Thương mới đây có kết luận về việc rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà, qua đó vạch ra một loạt vi phạm tại các công ty điện.

Bộ cũng đã yêu cầu EVN chủ trì xử lý các hệ thống điện mặt trời mái nhà, các tổ chức và cá nhân có liên quan đã vi phạm các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà.

Tại buổi họp báo thường kỳ diễn ra chiều nay (30/3), phóng viên đặt câu hỏi về việc kết luận đã chỉ rõ trách nhiệm của EVN và các đơn vị khi chưa thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật, vậy còn trách nhiệm của Bộ Công Thương - cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực này ra sao.

Trả lời câu hỏi này, ông Bùi Quốc Hùng - Phó Cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo - cho biết, vừa qua, nhiều nhà đầu tư tham gia lĩnh vực điện mặt trời, cả mặt đất lẫn mái nhà. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn nhưng đã có sự phát triển "nóng", nảy sinh một số vướng mắc, xuất hiện quá tải cục bộ ở một số địa phương.

Ông Hùng thông tin, vừa qua, Bộ Công Thương đã ban hành có kết luận về việc rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà. Trong đó, nhiều bất cập được nêu rõ.

Trong đó, hàng loạt các công ty điện lực có các vi phạm như ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong thỏa thuận đấu nối, trái với quy định của Bộ Công Thương; thỏa thuận, chấp thuận đấu nối hệ thống điện mặt trời mái nhà gây quá tải hệ thống điện là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ;

Thỏa thuận đấu nối điện mặt trời mái nhà vượt quá thời hạn quy định; chấp thuận đấu nối, đưa vào vận hành, ký hợp đồng mua bán điện trong khi đã xác định tình trạng quá tải lưới điện và yêu cầu khách hàng cam kết cắt giảm công suất khi lưới điện quá tải - trái quy định của Thủ tướng Chính phủ... 

Riêng về trách nhiệm của Bộ Công Thương, ông Bùi Quốc Hùng cho biết, đối với Quyết định 13 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời và Thông tư 18 của Bộ Công Thương hướng dẫn triển khai điện mặt trời mái nhà, những dự án này có công suất dưới 1 MW và đấu nối vào lưới điện phân phối dưới 35kV và các tấm pin phải lắp trên mái các công trình xây dựng.

Việc thỏa thuận đấu nối, ông Hùng cho biết EVN sẽ căn cứ vào các quy định để thỏa thuận, đấu nối với các chủ đầu tư, để được đấu nối vào lưới điện. Theo quy định thì những dự án dưới 1 MW thì Bộ Công Thương không có thỏa thuận về quy hoạch, cũng như không cần phải cấp giấy phép hoạt động điện lực.

Cũng theo ông Hùng, với Bộ Công Thương, theo Quyết định 13 thì có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn để triển khai, thực hiện các dự án cũng như kiểm tra, giám sát và chấn chỉnh khắc phục những sai phạm.

Tuy nhiên theo ông Hùng, vì thời gian thực hiện rất ngắn nên chưa có điều kiện để kiểm tra đồng bộ và có những chấn chỉnh kịp thời, cũng như chưa sơ kết, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm khi xây dựng chính sách làm thế nào, đảm bảo cho đúng quy hoạch để quản lý, kiểm soát trong các dự án việc vượt công suất.

Liên quan đến câu hỏi của báo chí về việc một số ý kiến cho rằng việc gây quá tải lưới điện một phần còn nằm ở tính mở của quy hoạch điện (tức là quy hoạch đã không kiểm soát đầu ra theo kế hoạch), ông Hùng cho biết: Vấn đề này đã báo cáo rất nhiều lần. Vừa qua có nhiều dự án nguồn điện chậm tiến độ (một loạt dự án nhiệt điện), nếu không xảy Covid-19 thì năm 2020 đã thiếu điện trầm trọng.

Để nhanh tiến độ khai thác nguồn điện, đảm bảo an ninh năng lượng, ông Hùng cho biết, Bộ Công Thương đã tham mưu Thủ tướng bổ sung phát triển điện mặt trời.

Trao đổi thêm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, Bộ thực hiện nghiêm túc các kết luận, những sai sót được sửa dù nó thuộc về tập thể hay cá nhân. Ông Hải khẳng định, Bộ là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực điện năng, mọi quy định sẽ được thực hiện nghiêm túc.