Kinh tế Việt Nam: Khó đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp, chưa có công nghiệp “mũi nhọn"

Khó đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp

Báo cáo Thẩm tra đánh giá giữa kỳ thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 của Uỷ ban Kinh tế cho thấy, trong số 5 nhóm mục tiêu được xác định tại Nghị quyết số 24, có 4 nhóm mục tiêu liên quan đến cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) và đầu tư công, cải thiện chất lượng tăng trưởng và cơ cấu lại các tổ chức tín dụng (TCTD), thị trường tài chính đạt kết quả khả quan.

Theo đó, 41% các chỉ tiêu được xác định tại Nghị quyết số 24 dự kiến hoàn thành và 36,4% chỉ tiêu có khả năng hoàn thành đến năm 2020. Khoảng cách về năng lực cạnh tranh của nước ta so với bình quân các nước ASEAN-4 có bước thu hẹp, các chỉ tiêu về năng suất và đổi mới công nghệ đều hoàn thành hoặc vượt kế hoạch đề ra.

Tuy nhiên, nhóm mục tiêu thứ 5 về cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN), phát triển doanh nghiệp và hợp tác xã khó đạt được đến năm 2020 nếu không có giải pháp đẩy nhanh.

Uỷ ban Kinh tế đánh giá, về phát triển doanh nghiệp, mục tiêu có 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 khó hoàn thành, đặc biệt khi việc phát triển doanh nghiệp vẫn tiềm ẩn một số khó khăn và số lượng doanh nghiệp chờ giải thể, phá sản tăng cao trong 9 tháng đầu năm 2018.

Về cơ cấu lại DNNN, đến tháng 7/2018, các bộ, ngành, địa phương mới thực hiện thoái vốn tại 30/316 doanh nghiệp theo kế hoạch đề ra của năm 2017 và 2018.

"Thời gian tới, việc thoái vốn cần thực hiện thận trọng, trong đó bảo đảm tính đúng, tính đủ giá trị vốn nhà nước trong doanh nghiệp. Kế hoạch sử dụng vốn từ thoái vốn tại DNNN chưa cụ thể, chưa tập trung vào các công trình quan trọng quốc gia để tạo động lực và sức lan tỏa cho nền kinh tế", báo cáo của Uỷ ban Kinh tế nhìn nhận.

Ngoài ra, Uỷ ban Kinh tế cũng cho rằng, lãi suất cho vay trung bình của Việt Nam chưa được thu hẹp so với khu vực ASEAN-4, vẫn duy trì mức chênh lệch khoảng 1-2 điểm %. Tuy nhiên, việc giữ ổn định được mặt bằng lãi suất như thời gian vừa qua là một thành công trong bối cảnh có nhiều yếu tố không thuận lợi cả trong và ngoài nước.

Việt Nam vẫn chưa có ngành kinh tế "mũi nhọn"

Về thực hiện cơ cấu lại ba trọng tâm gồm cơ cấu lại đầu tư công, DNNN và các TCTD, Ủy ban Kinh tế cho rằng, từ năm 2016, quá trình cơ cấu lại 3 lĩnh vực này đã có những chuyển biến mang tính căn cơ so với giai đoạn trước.

Tuy nhiên, mục tiêu hoàn thành cơ cấu lại 3 lĩnh vực trên trước năm 2019 có thể khó đạt được. Đối với cơ cấu lại đầu tư công, những hạn chế liên quan đến việc triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn không đúng tiến độ, vượt dự toán sẽ ảnh hưởng đến tính bền vững của kế hoạch vay, trả nợ công đến năm 2020.

Trong khi đó, kết quả thực hiện cơ cấu lại DNNN mới chỉ là bước đầu, đòi hỏi tiếp tục quan tâm thực hiện các biện pháp nhằm tránh thất thoát vốn nhà nước, nâng cao tính công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện và phát triển doanh nghiệp sau cổ phần hóa.

"Thực hiện cơ cấu lại các TCTD còn khó khăn trong thu hút nhà đầu tư tư nhân để tham gia xử lý các ngân hàng yếu kém; còn một số vướng mắc trong công tác phối hợp đồng bộ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành đểtriển khai hiệu quả Nghị quyết 42 của Quốc hội", báo cáo nêu.

Theo báo cáo của Uỷ ban Kinh tế, thể chế phát triển khu vực kinh tế tư nhân từng bước được hoàn thiện, bước đầu có kết quả tích cực. Tuy nhiên, việc triển khai một số chính sách hỗ trợ phát triển khu vực kinh tế tư nhân còn vướng mắc, đặc biệt là thiếu nguồn lực thực hiện và có nhiều rào cản thủ tục với doanh nghiệp để tiếp cận chính sách. Quá trình thực hiện một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp còn thiếu minh bạch và chưa bảo đảm công bằng. Một số quy định pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, tạo gánh nặng chi phí và cản trở doanh nghiệp phát triển.

Đặc biệt, báo cáo chỉ ra rằng, Việt Nam hiện vẫn chưa có ngành công nghiệp mũi nhọn đóng vai trò dẫn dắt. Một số ngành tuy đóng góp lớn vào xuất khẩu nhưng chiếm tỷ trọng thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu và có nguy cơ bị thay thế hoặc dễ bị tác động bởi Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Trong khi đó, phát triển một số loại hình dịch vụ như dịch vụ hỗ trợ kinh doanh, dịch vụ phân phối chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ chế liên kết vùng chưa đi vào thực chất để hình thành không gian phát triển, phân bố nguồn lực trong vùng trên cơ sở phát huy lợi thế của từng địa phương.

Phương Dung