Hỗ trợ doanh nghiệp Việt xuất khẩu, Bộ trưởng Công Thương nêu giải pháp

Chiều 4/6, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội liên quan đến nội dung hỗ trợ doanh nghiệp trong nước xuất khẩu.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đặt ra câu hỏi giải pháp nào để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp trong nước trong khi hiện nay tỷ trọng tổng kim ngạch xuất khẩu thuộc về doanh nghiệp FDI.

Thế khó của doanh nghiệp Việt

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Công Thương đồng tình với quan điểm của đại biểu. Các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng lớn, trên 73% do có lợi thế về vốn, công nghệ... nhiều năm nay.

Trong khi đó, các doanh nghiệp Việt nguồn lực thì hạn chế, mới đang từng bước thâm nhập thị trường, đại diện Bộ nhận định. Doanh nghiệp FDI sản xuất và xuất khẩu sản phẩm công nghiệp công nghệ cao nên giá trị vượt trội hơn so với các mặt hàng nông sản của doanh nghiệp trong nước.

Bộ trưởng cũng cho biết doanh nghiệp FDI xuất khẩu cũng phù hợp với chủ trương của Việt Nam trong giai đoạn đầu vì chỉ có thu hút đầu tư FDI mới có điều kiện để hội nhập, học tập về kinh nghiệm quản trị, chuyển giao công nghệ cũng như tiếp cận thị trường.

Tuy nhiên, mục tiêu của Việt Nam trong hội nhập không phải chỉ là đo đếm bằng các hiệp định thương mại tự do hay là đo đếm bằng các dự án nhà đầu tư nước ngoài vào đầu tư, kể cả đo đếm bằng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng lên hàng năm.

Thước đo ở đây là bằng sức khỏe của nền kinh tế đất nước, bằng sự hội nhập của chính doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu - đây mới là mục tiêu lớn, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Dù thế, theo tư lệnh ngành Công Thương, cũng phải thừa nhận doanh nghiệp nội của Việt Nam cũng đã vươn lên hội nhập vượt trội nhờ sự tiếp cận và liên kết các doanh nghiệp này.

Bằng chứng là năm 2023, tỷ trọng xuất khẩu trong các doanh nghiệp, khu vực doanh nghiệp nội giảm thấp hơn doanh nghiệp ngoại và 5 tháng đầu năm nay, tốc độ xuất khẩu, giá trị xuất khẩu tuyệt đối tăng gấp 2 lần mức tăng, tức 24% mức tăng của doanh nghiệp ngoại chỉ là 12%.

Bộ trưởng Diên nhận định điều đó chứng tỏ doanh nghiệp nội địa cũng đang từng bước vươn lên chiếm lĩnh thị trường này, khai thác lợi thế Việt Nam đang có, là thành viên của các hiệp định thương mại tự do, hưởng cơ chế ưu đãi của các hiệp định mang lại.

Làm gì để hỗ trợ doanh nghiệp nội địa xuất khẩu?

Để hỗ trợ doanh nghiệp Việt tăng xuất khẩu, Bộ Công Thương sẽ chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp tăng nguồn hàng chất lượng cao, ổn định để cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

Đồng thời, Bộ cũng thúc đẩy doanh nghiệp nội địa, đặc biệt doanh nghiệp lớn, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản trị doanh nghiệp trong nước nhất là công nghiệp hỗ trợ.

Tiếp đó, Bộ sẽ đa dạng hóa hỗ trợ khai thác các hiệp định thương mại, hỗ trợ xuất khẩu qua thương mại điện tử; Hỗ trợ thông tin, hướng dẫn, cảnh báo doanh nghiệp ứng phó với những vụ việc phòng vệ nước ngoài một cách hiệu quả.

Bộ Công Thương sẽ xây dựng thương hiệu cho nông sản. Trong thời gian qua việc xây dựng thương hiệu cho nông sản, Bộ Công Thương phối hợp các bộ ngành, địa phương tập trung hỗ trợ cho việc phát triển thương hiệu thực phẩm ở 3 cấp độ.

Trong đó, đầu tiên là thương hiệu ngành quy mô cấp toàn quốc trong chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại. Thứ 2 là sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu, quy mô cấp địa phương và thứ 3 là thương hiệu sản phẩm quy mô cấp doanh nghiệp trong chương trình quốc gia Việt Nam.

Bộ cũng đang phối hợp triển khai kế hoạch với 3 bộ. Các hoạt động hỗ trợ nêu trên đã góp phần đưa Việt Nam xuất khẩu đứng thứ 15 trên thế giới và đứng thứ 2 ở khu vực Đông Nam Á.

Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục nỗ lực để nâng cao nhận thức, vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết của việc xây dựng thương hiệu trong việc sản xuất, kinh doanh và đầu tư. 

Cũng tại phiên chất vấn, Bộ Công Thương cho biết thời gian qua Bộ đã chủ động phối hợp với cơ quan chức năng địa phương xử lý hiệu quả các vụ phòng vệ thương mại, giải quyết nhiều vụ như thép, mật ong, dệt may…

Thời gian tới, Bộ cho rằng các cơ quan quản lý Nhà nước cần tăng cường phối hợp, giám sát xác minh trong việc cấp giấy chứng nhận khai báo xuất sứ sản phẩm khi thông quan, đăng ký xuất khẩu ra nước ngoài. Đồng thời, cung cấp cho doanh nghiệp hoạt động ở địa phương các thông tin cần thiết để khai thác được các Hiệp định.

Các hiệp hội doanh nghiệp, cũng như doanh nghiệp cần sớm cung cấp thông tin cho Bộ Công Thương đúng thời hạn trong thời hạn xử lý vụ việc phòng vệ thương mại của nước ngoài.

Hiệp hội doanh nghiệp phải theo dõi các thông tin cảnh báo sớm của Bộ Công Thương để tránh. Định hướng chiến lược chung, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia khi bị điều tra để đảm bảo quyền lợi chung của cả ngành.