"Giao dịch chui" bất động sản: Bộ trưởng Tài chính đề nghị Công an vào cuộc

Nhiều cơ quan từ Trung ương đến địa phương cùng xử lý

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc vừa ký công văn số 438 gửi Bộ Công an, Bộ Tư pháp và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Cụ thể, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công an chỉ đạo cơ quan công an các địa phương phối hợp với các Cục thuế để điều tra xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế nhằm răn đe, ngăn chặn và truy thu thuế cho ngân sách Nhà nước.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Tư pháp, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các Sở Tư pháp phối hợp chặt chẽ với các Cục thuế tại địa phương để yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán, để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách Nhà nước.

Đồng thời, Bộ Tài chính yêu cầu Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục thuế địa phương chủ động phối hợp với cơ quan công an, Sở Tư pháp để đấu tranh xử lý có hiệu quả hành vi trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Giao dịch một đằng, hợp đồng một nẻo

Trước đó, trong năm 2021, nhiều cục thuế địa phương cũng đã có khuyến cáo đối với người dân khi giao dịch bất động sản.

Ví dụ, Cục thuế Thành phố Hà Nội khuyến nghị các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân thực hiện thủ tục mua, bán, đăng ký nhà và chuyển quyền sử dụng đất trên địa bàn thành phố khi phát sinh các giao dịch cần thực hiện các thủ tục cẩn thận, chính xác, đúng quy định, trung thực về việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng cũng như khi kê khai các nghĩa vụ thuế phát sinh để bảo vệ chính quyền lợi của người mua và người bán bất động sản.

Theo cơ quan thuế, bất động sản đất đai, nhà cửa là tài sản lớn, gắn liền với đời sống của gia đình, cá nhân và pháp luật quy định đây là tài sản phải đăng ký sở hữu và quyền sử dụng đất, do đó, khi mua bán chuyển nhượng việc thiết lập hồ sơ rất cẩn thận, chính xác, đầy đủ là vô cùng quan trọng.

"Hồ sơ chuyển nhượng và đăng ký là cơ sở pháp lý đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người sử dụng, sở hữu và các giao dịch dân sự nếu có" - Cục Thuế Hà Nội lưu ý.

Thời gian qua vì nhiều nguyên nhân khác nhau có những trường hợp khai không đúng giá giao dịch mua bán, trong đó, có cả các trường hợp do tư vấn trái pháp luật. Hậu quả có thể ảnh hưởng lâu dài tới tất cả bên mua - bán và liên quan.

Theo Cục thuế Hà Nội, việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản không phù hợp trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng hay trên các tờ khai xác định nghĩa vụ thuế nhằm mục tiêu giảm số thuế phải nộp, đó là hành vi vi phạm pháp luật.

"Hành vi này tiềm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nội dung pháp lý phát sinh trong quá trình sử dụng bất động sản như: khi phát sinh khiếu nại, kiện cáo, tố cáo, đền bù, và các tình huống pháp lý khác" - Cục Thuế Hà Nội cảnh báo.

Việc xác định, khai báo sai giá trị tài sản có để nhằm giảm tiền thuế phải nộp có thể gây nên những phiền hà, thiệt hại nếu cơ quan thuế, cơ quan bảo vệ pháp luật xác minh khi nghi ngờ có sự khai gian nhằm trốn thuế.

Để đảm bảo tài sản là nhà đất được mua, bán xong được yên tâm không bị vướng vào những phiền phức không đáng có, Cục thuế Thành phố Hà Nội khuyến nghị người dân khi phát sinh các giao dịch mua, bán, chuyển nhượng bất động sản cần thực hiện các thủ tục cẩn thận, chính xác, đúng quy định, trung thực về việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng cũng như khi kê khai các nghĩa vụ thuế phát sinh để bảo vệ chính quyền lợi của người mua và người bán bất động sản.

Trường hợp khi mua bán đã ghi sai giá trên hợp đồng mua bán mà chưa làm thủ tục đăng ký và cấp giấy chứng nhận mới thì đề nghị với cơ quan công chứng hủy công chứng cũ và lập công chứng mới.

Trường hợp người dân đã kê khai giá mua bán, chuyển nhượng bất động sản thấp hơn thực tế phát sinh, vì lý do nào đó không điều chỉnh được trên hợp đồng mua bán đã công chứng, Cục thuế Thành phố Hà Nội đề nghị người dân chủ động liên hệ với cơ quan thuế trên địa bàn nơi phát sinh hoạt động mua, bán, chuyển nhượng để kê khai điều chỉnh bổ sung nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ tránh những phiền hà về thuế có thể phát sinh khi cơ quan thuế và cơ quan bảo vệ pháp luật thực hiện xác minh điều tra.

Tồn tại 2 hợp đồng giao dịch bất động sản

Tại Bắc Ninh, cơ quan thuế đánh giá, thời gian qua vì nhiều nguyên nhân khác nhau, tình trạng tồn tại 2 hợp đồng giao dịch bất động sản đang là thực tế diễn ra một cách phổ biến.

Theo đó, khi thực hiện các giao dịch mua bán nhà đất, bản hợp đồng giao dịch giữa 2 bên sẽ được ghi số tiền thực tế, còn bản hợp đồng công chứng sẽ được ghi mức giá "ảo", thường chỉ bằng, thậm chí thấp hơn bảng giá đất do Nhà nước quy định. Hoặc chỉ làm một hợp đồng công chứng ghi giá khác với giá giao nhận tiền thực tế mua bán trên giấy viết tay.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hiện nay, giá giao dịch bất động sản trên thực tế thường cao hơn, thậm chí cao hơn gấp nhiều lần giá do Nhà nước quy định, do đó khi thực hiện thủ tục công chứng hợp đồng, các bên giao dịch thường đề nghị ghi giảm số tiền giao dịch thực tế để giảm thuế cho người bán.

Bên cạnh đó, nhiều trường hợp, người mua muốn chủ động trong khâu giao dịch, sang tên nhà đất nên 2 bên thường thỏa thuận để người bán tự thực hiện các bước thủ tục sau khi ký hợp đồng công chứng và số tiền "trốn thuế" này thực tế lại mang lại lợi ích cho người mua.

Có những trường hợp khai không đúng giá giao dịch mua bán, trong đó có cả các trường hợp do tư vấn trái pháp luật. Hậu quả có thể ảnh hưởng lâu dài tới tất cả bên mua - bán và liên quan.

Được biết, theo quy định tại Điều 17 Thông tư 92/2015/TT-BTC hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh, thuế thu nhập cá nhân phải nộp từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản của cá nhân là 2%. Ngoài ra, còn nhiều loại phí, lệ phí khác.

Đối với doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp quy định doanh nghiệp có thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản nộp thuế theo mức thuế suất 20% trên thu nhập.