EVN công khai lỗ lãi trước, tăng giá điện tính sau!

Được biết, Chính phủ chưa bàn đến việc tăng giá điện theo đề xuất của EVN nhưng doanh nghiệp đang lỗ rất lớn, tới hơn 30.000 tỷ đồng. Tiếp tục gia tăng mức lỗ lãi sẽ như thế nào?

Tới đây khi công bố công khai về giá thành và toàn bộ hoạt động kiểm toán của EVN sẽ rõ việc lỗ lãi thế nào, giá bán điện bao nhiêu là hợp lý, những yếu tố nào được tính, yếu tố nào không được tính vào giá thành.

Còn vấn đề tăng giá bao nhiêu lần là quyền đề xuất của DN trên cơ sở cân đối tài chính của đơn vị. Việc cân đối giá điện, quyết định điều chỉnh đã có quy chế là Quyết định 24 của Thủ tướng. Mỗi lần quyết định tăng giảm phải có sự xem xét của các Bộ, ngành liên quan. Những trường hợp đặc biệt phải có Thủ tướng quyết định. Vậy nên việc ấy cần cân nhắc, quyết định sẽ theo trường hợp cụ thể chứ không phải mong muốn tăng 4 lần hay 8 lần… là có thể thực hiện được.

Vấn đề hiện nay là cân đối vốn cho những nhà máy xây dựng dở là hết sức khó khăn. Việc này đe dọa đến tình trạng cấp điện của những năm tiếp theo.

Để số lỗ lớn như vậy mà kéo dài quá lâu cũng gây sức ép lớn cho ngành vì với khoản lỗ lớn như vậy, các tổ chức tài chính, tín dụng quốc tế không thể dám cho vay tiếp để tập đoàn đầu tư?

Cái này thì đúng. Chính vì vậy để tái đầu tư cũng như tái cơ cấu DN, chúng ta phải làm mạnh trong ngành điện. Để tái cơ cấu đầu tư, cần làm mạnh hơn nữa việc thu hút vốn tư nhân vì tỷ lệ hiện vẫn còn rất thấp.

EVN hiện chiếm 64% hệ thống mà sức tăng trưởng hiện nay, mỗi năm cần thêm 4000-4.800MW điện. Như vậy, chỉ riêng phần nguồn điện đã cần đầu tư 8 tỷ USD. Với 8 tỷ này, nếu chỉ nhìn vào khả năng cân đối của DNNN, không cách gì đủ được.

Tái cơ cấu DN, như Thủ tướng đã chỉ đạo, trước mắt phải thành lập 3 TCty phát điện trong EVN. Sau này khi các đơn vị đã hoạt động ổn định sẽ tiến hành cổ phần hóa để đưa ra cạnh tranh và thu hút vốn.

Khi nào có thể thành lập được 3 TCty này cũng như thực hiện được giá bán điện theo cơ chế thị trường, thưa Phó thủ tướng?

Các mục tiêu đã đưa ra đó phải làm từng bước. Nếu nền kinh tế của mình ổn định thì việc sắp xếp dễ hơn. Còn nếu khó khăn thì phải đi từng bước. Mà trong lúc đi từng bước như thế sẽ có lúc gặp khó khăn như khả năng vay nợ của các tổ chức quốc tế cũng nan giải hơn. Cần có cách giải quyết những vấn đề này.

Đặt mục tiêu cổ phần hóa EVN để xây dựng thị trường điện cạnh tranh, lành mạnh nhưng được biết Chính phủ đã áp dụng lệnh tạm ngừng cổ phần hóa các công tay điện lâu nay. Điều hành như vậy có mâu thuẫn?

Việc Chính phủ yêu cầu ngừng cổ phần hóa các DN về điện là để chờ tái cơ cấu xong. Vấn đề liên quan đến thị trường điện. Nếu cứ để riêng lẻ các Cty mà cổ phần hóa sẽ đẻ ra vấn đề thị trường sau này quá nhỏ, quá lắt nhắt, nhiều khả năng tạo ra hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.

Thứ hai, khi các nhà máy tách riêng, khả năng cạnh tranh rất khó khăn vì mỗi nhà máy có đặc thù riêng như cái là nhiệt điện, điện khí, thủy điện… Vậy nên Thủ tướng mới quyết định phải nhóm các đơn vị thành 3 TCty có qui mô tương đương nhau và có hình thái nhà máy điện bù đắp được lẫn nhau. Đó chính là bước đi để đảm bảo sự hoạt động ổn định và thành công của thị trường điện.

Căn cứ theo quyết định 24 về khoảng cách mỗi lần điều chỉnh giá, từ lần tăng giá tháng 3 vừa rồi, đáng ra, theo lộ trình, EVN đã có thể tăng tiếp một bước nữa. Khả năng lần tăng giá này sẽ được quyết trong 2 tháng cuối năm?

Quyết định 24, DN được quyết định giá khi cơ quan nhà nước kiểm tra, đồng ý. Bình thường, thời điểm này, EVN đã có thể quyết định điều chỉnh giá. Nhưng yêu cầu điều hành nền kinh tế năm nay trước hết phải đảm bảo kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội nên thời gian vừa qua chưa điều chỉnh giá điện. Thủ tướng đã quyết định trong tháng 11 chưa có điều chỉnh gì.

Trước mắt, theo Quyết định 24, Bộ Công thương phải công khai hóa kết quả kiểm toán và giá thành của EVN để khách hàng, toàn xã hội biết được cách tính toán giá bán. Sẽ có cơ quan kiểm toán độc lập cùng các Bộ ngành xem xét giá thành có chuẩn, có hợp lý hay không. Nếu chưa làm việc này, quyết định điều chỉnh giá điện sẽ là không hợp lý.

Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!

P.Thảo (ghi)