EU phạt nặng 6 ngân hàng thao túng lãi suất

The BBC, các ngân hàng này đã bắt tay nhau trên các thị trường giao dịch sản phẩm tài chính phái sinh, là những sản phẩm được sử dụng để kiểm soát rủi ro biến động lãi suất.

Hai trong số 8 ngân hàng bị kết tội là Barclays và UBS đã được miễn án phạt tài chính vì tiết lộ sự tồn tại của liên minh này.

Ủy ban châu Âu khẳng định cảm thấy bị sốc khi các ngân hàng lẽ ra phải cạnh tranh với nhau lại bắt tay cấu kết.

Barclays và UBS từng phải đối diện những mức án phạt cao nhất, lần lượt 690 triệu euro và 2,5 tỷ euro nhưng cuối cùng không phải nộp đồng nào vì hỗ trợ quá trình điều tra.

Một số ngân hàng đã tham gia thao túng các sản phẩm lãi suất vốn được thiết kế nhằm phản ánh chi phí của các khoản cho vay liên ngân hàng bằng đồng euro, trong khi một nhóm khác thao túng lãi suất các sản phẩm dựa trên đồng Yên Nhật.

Các mức lãi suất trên được sử dụng để định giá cho các sản phẩm trị giá hàng nghìn tỷ USD trên khắp thế giới, bao gồm cả các khoản cho vay cầm cố. Một vài ngân hàng đã góp mặt trong cả hai thị trường và có mặt trong nhiều hơn một liên minh ngầm, trong đó có ngân hàng hoàng gia Scotland (RBS), đã phải nhận án phạt tộng cộng 391 triệu euro.

Ngoài RBS, Barclays và UBS, các ngân hàng có liên quan khác gồm Deutsche Bank – ngân hàng lớn nhất của Đức, nhận án phạt nặng nhất 725,36 triệu euro. Bên cạnh đó là ngân hàng Societe Generale của Pháp, ngân hàng lớn nhất nước Mỹ JP Morgan, Citibank và hãng môi giới RP Martin.

Các ngân hàng vẫn chưa bị phạt nhưng đang bị điều tra gồm có HSBC, Credit Agricole và JPMorgan, trong đó JPMorgan đã chấp nhận án phạt vì tội thao túng trên một thị trường nhưng chưa thừa nhận thao túng trên thị trường còn lại.

Đây là lần đầu tiên EU đưa ra án phạt cho tội danh thao túng lãi suất, và cũng là mức phạt kỷ lục mà cơ quan này từng đưa ra.

Các cơ quan quản lý toàn cầu khác đã phạt nhiều định chế tài chính, trong đó có UBS, RBS, Barclays, Rabobank và ICAP về tội thao túng lãi suất. Một vài cá nhân thậm chí phải đối mặt tội danh hình sự.

Các án phạt kỷ lục

Barclays và RBS - ngân hàng có 81% cổ phần thuộc chính phủ Anh, từng bị phạt vì thao túng mức giá của các sản phẩm lãi suất dựa trên lãi suất liên ngân hàng London, Libor. Trong khi Barclays phải nộp phạt 290 triệu bảng Anh (475,2 triệu USD) thì RBS phải chịu phạt tới 391 triệu bảng Anh (640,6 triệu USD).

Barclays chính là ngân hàng đầu tiên bị phạt vì tội danh trên, một diễn biến khiến nhà băng này bị cả công luận và giới chính trị gia Anh chú ý. Vụ bê bối này khiến cả CEO Bob Diamond và chủ tịch Marcus Agius phải ra đi.

Barclays cho biết họ “tự nguyện” trình báo những sai trái mới nhất với Ủy ban châu Âu và “hợp tác đầy đủ” với quá trình điều tra.

UBS từng phải chịu án phạt nặng nhất, lên tới 917 triệu bảng Anh (1,5 tỷ USD) và lẽ ra cũng sẽ phải nhận án phạt nặng nhất trong cuộc điều tra mới này nhưng cuối cùng được tha bổng vì hợp tác với cơ quan chức năng.

Joaquin Almunia, phó chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách chính sách cạnh tranh cho biết: “Điều khiến vụ bê bối này gây sốc không chỉ bởi việc thao túng các mức lãi suất chuẩn, vốn là hành động bị các nhà quản lý tài chính khắp thế giới ngăn chặn, mà còn bởi sự cấu kết giữa những ngân hàng vốn được cho là phải cạnh tranh với nhau.

Sự cạnh tranh lành mạnh và minh bạch là thiết yếu để đảm bảo các thị trường tài chính hoạt động đúng đắn, phục vụ nền kinh tế thực thay vì đáp ứng lợi ích của một số người”.

*Barclays được tha bổng vì tiết lộ sự tồn tại của liên minh

*UBS  được miễn tội toàn bộ vì tiết lộ sự tồn tại của liên minh. Citigroup được miễn một tội danh và tránh được khoản phạt 55 triệu euro.