Doanh nghiệp dệt may kêu khổ vì tăng lương liên tục

Đó là phát biểu của Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty CP May Hưng Yên, Nguyễn Xuân Dương trong Hội thảo "Tác động của chính sách mới trong lĩnh vực lao động, tiền lương và bảo hiểm xã hội (BHXH) đến doanh nghiệp (DN) dệt may".

Không nên tăng lương liên tục để doanh nghiệp nghỉ

Theo ông Dương, với 15.000 lao động, với mức tăng lương tối thiểu vùng 6,5% trong năm 2018, kéo theo chi phí đóng BHXH tăng, mỗi tháng, DN này sẽ mất thêm gần 100.000 đồng/lao động, tính ra, mỗi năm, số tiền tăng thêm khoảng 18 tỷ đồng. Thế nhưng, tổng công ty có 14 DN thành viên, vậy mà chỉ có 9 DN là làm ăn có lãi, 5 DN còn lại lỗ hoặc hoạt động cầm chừng.

Cùng cảnh ngộ với ông Dương, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10, ông Thân Đức Việt cho rằng, việc tăng lương và tăng ở mức 6,5% vẫn là một gánh nặng lớn cho DN. Do đó, ông Việt kiến nghị, không nên tăng lương liên tục như hiện nay mà nên có thời gian "nghỉ" để các DN ổn định sức sản xuất.

Đồng quan điểm với các DN trên, Chủ tịch VITAS, ông Vũ Đức Giang cho rằng: “Mức tăng lương tối thiểu vùng 6,5% được Hội đồng Tiền lương Quốc gia chốt vào phiên họp cuối cùng diễn ra đầu tháng 8 và đang trình Chính phủ quyết định. Nếu được thông qua, mức tăng này sẽ được áp dụng từ 1/1/2018”.

“Thực tế trong 10 năm qua (2007 - 2017), bình quân hàng năm Việt Nam đã tăng lương tối thiểu ở mức 21,8% đối với DN trong nước và tăng 15% đối với DN nước ngoài. Điều này khiến nhiều DN gặp khó, vì phải tìm giải pháp ứng phó như giảm tiền lương mềm, sử dụng máy móc thay thế người lao động”, ông Giang nói.

Đặc biệt ông Giang khẳng định, với các DN sử dụng nhiều lao động như ngành dệt may, da giày,...việc tăng lương càng gây nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, VITAS cũng chỉ ra rằng, việc tăng lương tối thiểu liên tục còn làm giảm khả năng cạnh tranh của DN, ảnh hưởng đến thị trường lao động, chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa. DN không có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, dẫn đến người lao động không có việc làm. Do đó, nên tạm dừng việc tăng lương tối thiểu vùng trong vòng 1 - 2 năm để DN "lấy sức".

"Né" quy định BHXH mới bằng cách về hưu sớm

Chính sách mới hiện nay ảnh hưởng không nhỏ tới DN, theo ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VITAS: “Việc tăng lương tối thiểu vùng làm tăng nền đóng BHXH, tăng chi phí nhân công cho DN”.

“Trong số hơn 20 DN lớn ngành dệt may được khảo sát cho thấy, chi phí của DN tăng lên rất lớn. Chỉ tính riêng toàn ngành dệt may, từ năm 2018, chi phí đóng BHXH, BHYT của DN lên tới hàng nghìn tỷ đồng, riêng chi phí đóng quỹ công đoàn lên tới 500 tỷ đồng trong toàn ngành”, ông Cẩm nói.

Ngoài ra, ông Cẩm cũng cho biết: “Luật BHXH năm 2014 quy định từ ngày 1/1/2018, lao động nữ đóng BHXH 30 năm mới được hưởng 75% lương hưu. Tuy nhiên, với lao động nam lại có lộ trình bắt đầu từ năm 2022, đóng đủ 35 năm BHXH mới được hưởng 75% lương hưu là không hợp lý”.

“Việc tăng thời gian đóng BHXH để đạt tỷ lệ hưởng tối đa 75% lương hưu, trong khi người lao động ngành dệt may hầu hết là nữ và phải ra khỏi dây chuyền trước thời gian quy định được nghỉ hưu. Do vậy không những khó đạt được mức lương hưu 75%, mà mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi phải trừ 2% thay vì 1% lương hưu như trước đây sẽ tác động không nhỏ đến thu nhập người lao động”, ông Cẩm phân tích.

Một thực trạng mà ông Cẩm nêu ra hiện nay đó là, người lao động gần đến tuổi nghỉ hưu thì xin nghỉ hàng loạt để không chịu tác động những quy định về BHXH từ năm 2018.

Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất của DN. Vì vậy, cần bổ sung ngành dệt may vào danh mục ngành nghề được phép cho thuê lại lao động và nghiên cứu các quy định để người lao động không lợi dụng trợ cấp thôi việc.

Đề xuất giải pháp cho thực trạng hiện nay, VITAS kiến nghị Chính phủ xem xét đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu để các DN sử dụng vải trong nước sản xuất hàng xuất khẩu không phải nộp thuế giá trị gia tăng. Việc này sẽ tạo bình đẳng với vải nhập khẩu để gia công xuất khẩu.

Ngoài ra, nên ngừng tăng lương tối thiểu vùng năm 2018 và xem xét điều chỉnh tỷ lệ đóng bảo hiểm về mức hợp lý để DN có thể tập trung nguồn lực, nâng cao khả năng cạnh tranh, mở rộng sản xuất giải quyết việc làm cho người lao động vùng nông thôn, miền núi.

Nhiều ý kiến ủng hộ ngừng tăng lương tối thiểu vùng

Khá nhiều khách mời có cùng ý kiến với DN và VITAS, PGS.TS Giang Thanh Long - Viện trưởng Viện Chính sách công và quản lý cho rằng: “Cải thiện đời sống công nhân trong ngành dệt may, da giày là thách thức lớn bởi họ nằm trong chuỗi thấp nhất về giá trị sản phẩm nên tiền lương thấp là đương nhiên. Để tránh rủi ro liên quan đến thu nhập của công nhân dệt may, da giày, đối với những khoản phải đóng góp, Nhà nước nên cân đối và miễn giảm cho họ”.

“Thực trạng trong ngành này đó là sau một thời gian làm việc ở nhà máy nếu bị sa thải sẽ không biết đi đâu. Hiện nay, đang có tình trạng lao động tuổi trên 35 bị sa thải, Nhà nước nên nắm bắt vấn đề để hỗ trợ chuyển đổi việc bằng phương thức phù hợp”, ông Long cho biết thêm.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm cho biết: “Việc tăng lương tối thiểu vùng chưa chắc đã giúp nâng cao đời sống người lao động do khi lương tăng sẽ kéo theo tăng giá các sản phẩm, dẫn đến tăng chi phí trong đời sống”.

“Hơn nữa, hiện nay trên thị trường lao động cũng mới chỉ có khoảng 9,4 triệu lao động hợp đồng phải áp dụng lương tối thiểu. Phần lớn người lao động ở các khu vực phi chính thức không được kiểm soát về lương, nên việc tăng lương sẽ gây mất công bằng trên thị trường lao động”, ông Cẩm cho biết thêm.

Thế Hưng