Chuyên gia: Chuyển đổi số không còn là chiếc áo thời trang chỉ để làm đẹp

Chuyển đổi số: Chìa khóa tăng trưởng bền vững

Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là động lực tất yếu trong kỷ nguyên công nghệ, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua tự động hóa quy trình, tối ưu hóa nguồn lực và gia tăng hiệu suất hoạt động.

Đặc biệt, trong bối cảnh doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững theo tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị), việc ứng dụng chuyển đổi số đóng vai trò then chốt.

Nhờ vào các công nghệ tiên tiến, doanh nghiệp có thể tinh gọn và quản lý dữ liệu hiệu quả hơn, đưa ra những quyết định tài chính chính xác, minh bạch, đồng thời đo lường và tối ưu hiệu suất chiến lược ESG. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường và nhà đầu tư mà còn tạo ra giá trị dài hạn, thúc đẩy tăng trưởng bền vững và phát triển trách nhiệm xã hội.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, TS Nguyễn Hữu Xuyên, Phó viện trưởng Phụ trách Viện Chiến lược và Chính sách Khoa học và Công nghệ, nhận định rằng hiện nay Việt Nam có nhiều quyết sách cho hoạt động khoa học công nghệ, chuyển đổi số và có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây để Việt Nam nhanh chóng chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế.

Cụ thể, Việt Nam có xu hướng chuyển từ tăng trưởng theo chiều rộng (chủ yếu dựa vào tăng vốn, lao động giá rẻ, khai thác tài nguyên thiên nhiên, đầu tư trực tiếp nước ngoài) sang tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu (chủ yếu dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số).

Từ đó, Việt Nam đạt được một số thành tựu đáng kể, điển hình như việc được Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) ghi nhận là quốc gia có thu nhập trung bình có nhiều cải thiện về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu và luôn có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong hơn một thập kỷ vừa qua.

Đặc biệt, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định mục tiêu đến năm 2030, kinh phí chi cho nghiên cứu phát triển đạt 2% GDP, bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách hằng năm cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển.

"Như vậy, có thể khẳng định rằng, xu hướng đầu tư vào khoa học công nghệ và chuyển đổi số của Việt Nam có xu hướng tăng, điều này kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam từng bước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, từng bước bắt kịp và vượt lên trong hoạt động khoa học công nghệ và chuyển đổi số", ông Xuyên nhấn mạnh.

Đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp hiện thực cam kết ESG

Đáng chú ý, ESG đang là xu hướng và tất yếu các doanh nghiệp buộc phải cam kết thực hành.

Ông Xuyên cho rằng ESG đang dần trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp, giúp giảm chi phí khi chuyển đổi sang một nền kinh tế carbon thấp. Qua đó, tăng uy tín, tăng tính cam kết, gia tăng cơ hội và nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro của doanh nghiệp, hướng tới phát triển bền vững.

Chính vì vậy, việc chuyển đổi số hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp hình thành được các phương thức, cách thức kiểm soát tốt hơn các tác động lên môi trường, cũng như quản lý tốt hơn các rủi ro và tận dụng tốt cơ hội phát sinh từ môi trường.

Ngoài ra, điều này cũng giúp doanh nghiệp quản trị tốt hơn khách hàng, người lao động, dễ dàng hơn trong việc tạo lập mối quan hệ với đối tác, bạn hàng và giúp doanh nghiệp quản trị tốt hơn các hoạt động của mình, đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch, đạo đức kinh doanh, tuân thủ các quy định của pháp luật.

"Chuyển đổi số có tác động tích cực và thuận chiều đến việc thực hiện tốt hơn các cam kết ESG của doanh nghiệp", vị này khẳng định.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững (VCCI), cũng cho rằng trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chuyển đổi số và kinh doanh bền vững không chỉ là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu.

Việc triển khai ESG giúp doanh nghiệp không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn gia tăng khả năng thích ứng trước những thay đổi của thị trường. Đồng thời, điều này còn giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe về môi trường, xã hội và quản trị, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Ông cũng khẳng định rằng hơn bao giờ hết, cộng đồng doanh nghiệp đang được thúc đẩy mạnh mẽ để hướng tới một mô hình kinh doanh có trách nhiệm, vừa bảo vệ và phục hồi thiên nhiên, vừa đảm bảo phát triển bền vững.

Ông Huy dẫn số liệu của Liên minh châu Âu (EU) cho thấy, việc ứng dụng công nghệ số có thể giúp giảm tới 20% lượng phát thải carbon vào năm 2030. Điều này càng khẳng định tầm quan trọng của việc kết hợp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, nhất là khi các tiêu chuẩn ESG ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc và người tiêu dùng ngày càng ưu tiên những sản phẩm sạch, thân thiện với môi trường.

Do đó, các doanh nghiệp cần nhanh chóng hoạch định chiến lược chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm phát triển mô hình kinh doanh bền vững, tạo ra giá trị lâu dài cho nền kinh tế, nhất là khi các tiêu chuẩn ESG ngày càng phổ biến và người tiêu dùng cần những sản phẩm có trách nhiệm hơn.

Động lực tất yếu để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh

Ở phạm vi doanh nghiệp, theo ông Xuyên, qua các số liệu thống kê cho thấy, hiện nay doanh nghiệp Việt Nam có xu hướng đầu tư mạnh mẽ cho hoạt động khoa học công nghệ và chuyển đổi số. "Đây là xu hướng tất yếu, phù hợp với quy luật và xu hướng phát triển trên thế giới", ông nói.

Điều này thể hiện ở việc doanh nghiệp có nhận thức cao hơn về tầm quan trọng của hoạt động khoa học công nghệ và chuyển đổi số đối với việc nâng cao năng lực và vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, tỷ lệ doanh nghiệp chi cho hoạt động khoa học công nghệ và chuyển đổi số tăng và số lượng doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo cũng có xu hướng tăng trong những năm gần đây.

Chuyên gia cho rằng để đảm bảo các tiêu chuẩn ESG, doanh nghiệp nên coi đầu tư cho chuyển đổi số là đầu tư cho phát triển. Bởi chuyển đổi số có tác động tích cực và thuận chiều đến thực hiện tốt hơn các cam kết ESG của doanh nghiệp.

Do vậy, việc ứng dụng AI, dữ liệu lớn, blockchain là điều kiện cần, yếu tố nền tảng, công cụ để doanh nghiệp phát huy giá trị cốt lõi, tiếp tục thực hiện và đảm bảo các tiêu chuẩn ESG.

Ông Huy cũng cho hay, trong những năm qua, nhận thức về ESG trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể.

Theo Báo cáo "Đánh giá mức độ thực hành kinh doanh bền vững của doanh nghiệp Việt Nam theo khung ESG năm 2024" khảo sát trên hơn 1.000 doanh nghiệp cũng cho thấy doanh nghiệp Việt Nam đang thực hiện tốt nhất ở trụ cột xã hội, tiếp theo là quản trị, và cuối cùng là môi trường, với mức thực hành lần lượt là 68%, 63% và 52%.

Có thể thấy, việc tích hợp yếu tố xã hội trong chiến lược ESG mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, cả về mặt tài chính lẫn phi tài chính. "Chuyển đổi số sang mô hình kinh doanh bền vững không còn là "chiếc áo thời trang" làm đẹp cho doanh nghiệp", ông chia sẻ.

Chuyển đổi số đang mở ra cơ hội lớn cho tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đối với các doanh nghiệp công nghệ, chuyển đổi số là một thị trường tiềm năng, còn đối với các doanh nghiệp truyền thống, chuyển đổi số là giải pháp tối ưu hóa hoạt động và gia tăng hiệu quả kinh tế.